Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Заглядалі нейк тут да мяне мастакі. У нядзелю былі археолагі. Надта мне спадабалася Ліля – жоначка Ігара Чарняўскага, які летась адкапаў у Гародні трэцюю царкву ХІІ стагоддззя. У першай царкве, што на замку, дык нейкі дырэктар музея Собаль трымаў свіней… На шчасце, у Каложы іх пакуль што не трымаюць. Учора цэлы дзень быў у мяне Ягоўдзік.

Сяння я хачу крыху спакою і дзвярэй нікому не думаю адчыняць. Святар, які цяпер наязджае ў Зэльву, бярэ мяне часамі ў сёлы на пахаванні. Тады бачу палі, узгоркі, сваіх людзей ды слухаю легенды. Ён, як віртуоз, водзіць свае “жыгулі”. Вельмі стараецца хоць нечым мне заўсёды дапамагчы. Сам з Турава.

Учора пад вечар выпаў дождж. Была ў нас спёка апошні час. Памідоры мае – як густы лес, гуркі цвітуць слаба. Які смак трускавак сёлета – я не ведаю, бо яны ў нас – на вагу золата…

Усіх вітаю! Вас цалую сардэчна.

Ваша Ларыса Геніюш .

Зэльва 12 верасня 1981 г.

Дарагі Коля!

Толькі што быў ліст ад Цябе. Апошні час я вельмі хацела Табе напісаць, але Ты адазваўся нарэшце. Добра, што едзеш адпачываць на поўдзень, хоць больш хацелася б, каб Ты накіраваў свае крокі ў наш бок. Нічога мне не прысылай, бо ўсё там вельмі дорага. Дазваляю толькі купіць крыху апельсінаў на скуркі для цеста (не мандарынаў!) і таннейшых якіх гарэхаў. Доўга там не сядзі! Рамонт у нас закончыўся. Усё вельмі пахарашэла, пасвяжэла.

А[йцец] В[асіль] збіраецца ўжо пераязджаць да нас. Па-ранейшаму не магу яго зразумець. Захоўваецца ён беззаганна, але не вельмі любіць маіх гасцей, асабліва да цябе падобных, і гэта шчыра... Стараецца цяпер правесці ў царкву ацяпленне. З гэтай прычыны заехаў да нас аўтобус з гасцямі з Менску з Музея старабеларускага мастацтва. А[йца] В[асіля] не было, але мілыя госці (3 дамы і 4 сябра) гасцілі ў мяне дзве ночы і дзень. Было страшна цікава, бо дзе-каго я ведала раней. Хапіла і піць, і есці, бо экспедыцыя мела і нешта сваё. Энтузіясты, людзі інтэлігентныя. Ратуюць дзе і як могуць рэшткі беларускага мастацтва па разбітых, забытых святынях. Палюбілі моцна мы сябе ўзаемна. Але калі яны расказалі мне пра хваробу Ул. Караткевіча і ягонай жонкі (у яе рак горла…) і іх адзінокі, цяжкі, моцна складаны лёс, дык я аж захварэла. Сяння мне лепей.

Заязджалі археолагі. Быў Пётра Р[ашэтнік], які запрашаў мяне на месяц да іх ў Баранавічы. А[йцец] В[асіль] адразу абяцаў мяне да іх прывезці, але каб забраць назад, не пакідаць там… Цікавы ён чалавек і ўмее зрабіць многа для царквы. Я замучылася гэтымі рамонтамі, бо найбольшы “рух” быў якраз у маёй хаце. На днях званіла дзецям. Тэлефон узяў Міхась. Быў вельмі рад, несказана рад. Юра прасіў папяросаў, Валя – райстопы. З Зэльвы высылаць гэтага нельга. Галодныя яны там крыху…. Зося цяпер капае бульбу. Вярнуўся яе муж, па-ранейшаму хворы. Страшна на яго глядзець. Цябе яна ўспамінае, як светлую хвіліну жыцця… Усе цябе тут вельмі хораша ўспамінаюць, нават А[йцец] В[асіль]. Дзякуй вялікае за верш ”Цёшчы”. Не думала… Дзе ён цяпер? Напішы.

Ці чытаў ты у “Голасе Радзімы” за 13 жніўня артыкул “На гасціннай вуліцы Савецкай”? Калі не, дык прышлю табе гэты нумар газеты. Журналістка крыху “намахлявала”, бо я ніколі ў жыцці не сказала, што я прыгожая, але наогул, напісана добра. У Юры усё добра. Кінуў піць (казаў Міхась). Лісты да іх не даходзяць. Прывітанні ад іх на 27 ліпеня ішлі месяц. Атрымала іх парванымі, змятымі і ў “распараным”, скрэпленым нечым канвэрце. Шчаслівая, што змагла хоць пагутарыць з імі. Юрка працуе ў Беластоку. Казаў, што піша нешта. Я ў апошні час перастала зусім пісаць. Сябры за гэта на мяне злуюцца.

“На чабары настоена” не паказваецца ў свет. Што ж зрабіць? Такая доля. Цяпер трэба крыху ўзяцца за працу. Не ўсё Табе напішаш, сынку… Грыбоў няма і ў нас. Я таксама наварыла кампотаў, і гуркоў, і памідораў, і толькі думаю – хто іх будзе есці? Зашмат як на мяне адну… Шкада мне Соні. Напэўна, яна моцна перажывае за сваю сястру. Колечка, і што Табе рабіць на далёкім поўдні? Можа, махані лепш у Зэльву? Хоць грыбоў, калі будуць, крыху мне назбіраеш. Выграешся каля печкі. Павозіць нас машынаю паважаны А[йцец] В[асіль]. Пачытаем нешта разам, пагутарым. Памалюеш мне вокны, каб ужо зусім не згнілі. А я адпачну крыху ад страху і адзіноты.

Не, гэта я эгаістка. Адпачывай лепш па-свойму і абавязкова напішы мне стуль ліста. Даведайся, ці можна што пасылаць у Польшчу з Менску. Кажуць, што са Львова пасылаюць ім нават цяпер. Райстопы для Валі я знайшла, але як іх ёй выслаць? Разгледзься там на вялікім свеце, бо мала што відно з Зэльвы, а з маёй “пустэльні” (так пішуць сябры) – тым больш.