Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Яшчэ раз вялікае дзякуй за памяць. Жадаю Табе добрага адпачынку. Вітай ад мяне Соню. А зможаш калі, дык прыязджай да нас, як дамоў. Усяго табе добрага! Я і Зося па-сяброўску Цябе цалуем.

Ларыса.

Зэльва, 29 кастрычніка 1981 г.

Мілая Данусенька!

Нейк я раскісла разам з пагодаю. Дае знаць аб сабе задаўнены рэўматызм. Дрэнна і з сэрцам, бо пачынаюць крыху ацякаць ногі. Мяне лечаць, але ад самотнасці і сіратлівай нейкай адзіноты леку няма. Было пару слоў ад Міхася. Пытаецца, ці я згодная з думкамі і планамі ягонага таты, як быццам я атрымоўваю стуль лісты. Ні слова.

Цешуся, што засталася Ты задаволеная з візіту ў Вільню. Жадаю поспехаў у стварэнні музею. Шкада Карпюка, бо і што яго сыну, беларускаму хлопцу, рабіць у нейкім Сухумі? Ёсць жа на гэта тамтэйшыя генацвале.

Ну і рэцэнзію Табе напісалі! Палякі зусім абнаглелі, і ім здаецца, што мы – іх калонія! На стаццю ў “Голасе Радзімы” пра кс. Чарняўскага нейкі, здаецца, біскуп за мяжой адазваўся з абурэннем – як гэта можна ў каталіцкім касцёле гутарыць на беларускай мове?! Ну і нагласць! Як гэта балюча, што кожнаму можна зневажаць нашую мову, а гэтым і наш народ! Здаецца, што той тып дастаў адпаведны адказ на сваё сапраўды нехрысціянскае выступленне.

Праводзілі ўчора ў армію Міхася, які некалі гуляў з маленькім Валерыкам і Вікаю. Давялося і мне пабегаць да ўтомы. Быў там і наш сусед з жонкаю. Працуе ў ГАІ. Падаў заяву, каб далі яму іншую працу, бо мала дае людзям штрафаў, і заядаюць яго за гэта. Кажа мне – штрафую гіцляў, а вось дзядзьку з вёскі растлумачу, як трэба хадзіць, навучу, і ён болей ніколі не парушць тых правілаў. Іначай будзе злосны і на мяне, і на дзяржаву, а калі па-людску з людзьмі, дык яны робяцца лепшымі…

Глядзі, які харошы, які мудры падыход сялянскага хлопца да справы! Я такога паставіла б на вышэйшае становішча, а ён уцякае з гэтай працы, бо не можа згадзіцца з метадамі, недастойнымі чалавека. А як спяваў ён, а які быў вясёлы! І такі муж з яго добры, што ўсе зайздросцяць ягонай жонцы. Сяння яшчэ прыходзілі па мяне, каб ішла на чарку, якое не п’ю. І так, “малы” Міхасёк недзе ў дарозе, каб стаць – генералам (жадала яму ягоная настаўніца). Стол быў надзіва багаты, бо восень сёе-тое прыдбала.

Пачку Юры я выслала: 2 кг цукру, 2 кг цукеркаў, 200 г папяросаў, пачку чаю. Болей нічога нельга. На наступны месяц вышлю зноў. Жук, мілы Жук ляжыць каля майго ложка і ніяк яго не выгнаць. Вартуе мяне, здаецца.

Сяння прыслалі падпісаны дагавор на выданне кніжкі. Толькі б угамавалася крыху тое сэрца! Вершы не пішуцца. Яны бяссільныя супраць неразумных, у якіх у руках усе бомбы… І пашто толькі іх прадукуюць?

Ці глядзела ты выступленне Зянона [Пазняка]? Харошая была перадача.

Не забывайся пра мяне, Дануся. Лячы свайго Эрыка.

Цалую Вас усіх. Ваша Ларыса Геніюш .

Зэльва, 11 лістапада 1981 г.

Даражэнькая Людвіка Антонаўна!

Рада, што ёсць хвілінка часу, каб пагутарыць з Вамі. Жыву адна, а спраў нейкіх і клопатаў – болей, як некалі. Пісаў Язэп [Найдзюк], ён непакоіцца бракам вестак ад Вас – ці хоць Вы здаровыя? У мяне моцна пабольшаў ціск, і зноў дрэнна з сэрцам, але гэта ўжо – нармальнае явішча.

Апошнімі днямі забралі мне крыху час пасылкі да сына. Учора выслала ім яшчэ адну. Мяса і тлушчаў слаць не дазволена. Была ў мяне Дануся са світаю. Гэта былі сябры Аляксей Пяткевіч, Аляксей Карпюк ды Юрка Голуб. Дануся задаволена з візіту да Вас. Казала, што многа скарыстала. Аднак на гэтую тэму гутарылі з ёю мала, бо парушылі яны болей актуальныя справы адносна маёй асобы. Веру, што ўсе яны жадаюць мне дабра з іхняга пункту гледжання. Візіту іх я была вельмі рада.

Былі і ў Гудзевічах. Алесь Мікалаевіч выдаўся мне бадзёры і нейкі радасны. Харошыя ў яго сыны. Былі якраз абодва ўдома. Жонка зусім не змянілася. Спадабаўся музей, хоць яшчэ не зусім прыведзены ў парадак. На тэрыторыю музея яны прывезлі старую хатку 150 год і абставілі яе, сені і каморку ўсім сялянскім прыладдзем тых часоў. Пры печы – мілая ляжанка, цёплая прытым. Мы былі моцна ўзрушаныя і сагрэліся там целам і душою. Цікава было ўзяць у рукі кніжку, падпісаную П. Клімуком. Аднак моцна балела мне сэрца, бо ў мыслях былі адныя магілы няшчаснага майго роду. Я аж захварэла.

Сын піша аб труднасцях жыцця ў іх, асабліва з ядою. Міхась у Ольштыне, дзе вучыцца. Жыве ўпрогаладзь. Я тут пакуль што недастаткаў не адчуваю. Рада, што маю чым паліць печкі, і так думаю, што яшчэ перазімую. Шкада мне толькі, што не давялося бачыць Вас.