Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

З Міхасём покуль што ўсё добра. Як пойдзе з ветэрынарыяю – яшчэ няведама. Будзе яе здаваць на пачатку ліпеня, а пасля на тыдзень – да нас! Алесь шчасліва вярнуўся з Нямеччыны, шмат чаго там бачыў. А найбольшая падзея – Альма ІІ пагрызла маме Валі новыя туфлі (відно – экстрамодныя дзеравяшкі), і мама плакала! Ах, гэтая Альма!

Прачытала “Прощание с Матёрой” Распуціна. Ускалыхнула гэта мяне добра. Адчуваецца ў гэтых сібірскіх славянаў і элемент чыста беларускі. Узяць прыказкі – дык проста жывыя наднямонскія. Ці чытала ў апошнім “ЛіМе” вершы Ніла Гілевіча? Хто гэта так яму дасаліў? Крыўдна за Ніла! Я яго нейк моцна паважаю. Ён інакшы, як я, але люблю яго за шчырасць, бескарыснасць і вялікую, прасветленую розумам і творчай энэргіяй любоў да народу. Ніл – гэта скала! У паэзіі ён – не геній. Але і мы не геніі, але ніхто не запярэчыць, што ён Беларус з вялікай літары! Таму кусаць і падкусваць светлага чалавека нельга! Вось тое, што я думаю. А Ты, darling?

Мае далёкія сваякі зноў да мяне не пішуць, і чуюся вельмі адна. Па Алесю Салаўю будзе ўжо помнік. На ім напішуць: “Але не зляжа ў цёмную магілу жывы ад веку подых маладосці” (урывак з ягонага верша) і “Хай табе сняцца сны аб Беларусі”. Не магу без болю ўспомніць пра яго загублены талент і заўчасную смерць.

Мае кветкі, гурочкі, памідоры і інш. шчодра палівае дожджык, таму крыху перадыхнула. Учора пралежала цалюткі дзень – на радасць майму мужу. Крыху падужала. Ці надоўга?

Калі Ты цяпер больш-менш у прызваітай адлегласці ад нас, дык прыедзь, а не – дык хоць напішы. Пра кожнага цікава ведаць. Хто Табе дарагі, дык той дарагі і нам! Дзе плавае цяпер Валерык? Што малюе мілая Віка? Мару аб гэтым, каб мы маглі ўбачыць Эрыка, а ён – наш сапсаваны “Рубін-205”. Вось каб прыкамандзіравалі яго хоць крыху ў наш бок! Як яго здароўе? Цалуем Вас усіх! Абнімаем!

Вашыя Геніюшы .

Зэльва, 12 снежня 1978 г.

Добры дзень, Валодзя!

Вялікае дзякуй за прысланую кніжку і за ліста. Афармленне кніжкі вельмі сугучнае гістарычным творам нашага мудрага У. Караткевіча. Кніжка — вялікі здабытак для нашай літаратуры, і шкада толькі, што такі малы яе тыраж. Усё гэта друкавалася і вось добра, што цяпер сабрана разам. Мы ў даўгу перад тысячагадовым нашым народам і наогул перад гісторыяй нашай зямлі. Нейк бярэм яе пераважна з той пары, калі ўсё наша роднае, хітрасцю і сілком, загналі пад саламяныя стрэхі, спадзеючыся, што там і зачэзнем. Дарагія, вытрывалыя нашы дзяды, якія праз вякі пранеслі пад шэраю світкаю і да сянняшніх дзён захавалі мову народу!

Належыць нам цяпер добра скалыхнуць мінуласць, каб засвяцілася ўсімі колерамі колішняга жыцця нашых продкаў. Вось за гэта і вялікае дзякуй нашаму Караткевічу. Кніжка аформлена з вялікім смакам, любоўю і інтэлігенцыяй. Тонкі, выдатны мастак!

А ў нас сумна. Пагоршала мужу. Маразы дрэнна на яго падзеялі. Аслабеў моцна, пухнуць ногі, і не сціхае кашаль. Я цяпер ведаю толькі адно: свае абавязкі перад хворым. Мала чытаю, нічога амаль не пішу. Дзякуй маладым нашым літаратарам за прывітанні. Я жадаю ім пачэснага поспеху ў творчых і дастойных іх пачынаннях! На вас адказнасць за моўнае адкрыццё і захаванне аблічча нашага народу, а можа, і за яго існаванне...

Хацелі б мы Вас бачыць, Валодзя, і не толькі таму, каб разлічыцца за кніжку, але пісаць Вам, на жаль, я не змагу. Не аб сабе думаю ў гэтым выпадку. Калі мне будзе дрэнна і я буду патрабаваць шляхотнай апоры ў цяжкую хвіліну, дык я паклічу некага з Вас, забыўшыся на тых усіх, што прыходзілі ў наш дом не дзеля творчага сяброўства і дапамогі.

Сёння, дарэчы, была цяжкая ноч, але цяпер хворы мой хораша і спакойна спіць. Гэта добра, якраз. Мяркую, як захаваць да вясны хоць, а там — што Бог дасць. Жыццё — моцна складаная штука і важна стрываць там, дзе найцяжэй. Вось усё пакуль што, бо галава вінецца ад бяссоння.

З найлепшымі пажаданнямі да вас усіх і з вялікай удзячнасцю да Вас асабіста — Ларыса Геніюш .

Зэльва, 6 сакавіка 1979 г.

Даражэнькія!

Крыху прыходжу ў сябе і хачу Вам ад шчырага сэрца падзякаваць, што ў цяжкую хвіліну жыцця не пакінулі мяне адзінокай. Было гэта шляхотна і ахвярна з Вашага боку. Іншага ад такіх людзей, як Вы, я і не спадзявалася.

Шчаслівая і спакайнейшая хоць тым, што добры наш М[аксім] Т[анк], як мне пісалі з Менску, “паблагаславіў”, так мовіць, прыезд некага з творчай інтэлігенцыі Гродна на пахаванне с.п. майго Мужа. Быў род, пісалі сябры, што Вы былі ў нас. Вось і добра так, а то перадрыжэла я тут за кожнага. Самі разумееце.