Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Як добра, што ёсць у цябе Біскупцы, што ёсць яшчэ мама… Гэта так многа. Напішы, ці была ты на пахаванні Р. Шырмы, і як плыве Тваё творчае жыццё? Ці Ты ўжо ўся “ператварылася” ў Валерку і жывеш цяпер яго радасцямі?

Цалую Вас усіх – Ларыса Геніюш .

Зэльва, 3 траўня 1978 г.

Добры дзень, дарагая Дануся!

Як там Твая “вясновая лянота”? Ці не будзе гэта хутчэй якое нездароўе? Трэба, каб Ты праверыла сваё сэрца, нервы, а нават і ціск крыві. Ведаю, што Табе нялёгка. Чаму нічога не пішаш пра мужа? Як ён цяпер чуецца? Дарэчы, было б добра, каб Ты напісала Олі. Мой апошні ліст і святочная картка не дайшлі да яе. Там сябру Эрыку быў бы заўсёды прыпынак.

Былі лісты ад Юры. Вельмі нервовы – ад Валі. Бедны Міхась, баюся, што яны ўсе разам задзяўбуць юнака. Ён нейк узлаваўся, закрыўся ад іх духова. Я ім напісала, што ў найгоршым выпадку няхай купяць яму гаспадарку, трактар, крыху жывёлы ля Белавежы недзе, і няхай гаспадарыць. На хлеб заробіць, а што болей чалавеку трэба? Гэта так цікава – гутарыць вечна з небам, дрэвамі і зямлёй. То сонейка гладзіць, то хлешча вецер, і жыццядайныя кроплі дажджу абмываюць абліччы і душу. Гэта было б як у Бібліі – “вятры вяртаюцца на крузі свая”. Бо мой дзед Павел быў з Крынак, а бабуся Марфа – недзе з Чамяроў побач. Вось могуць і звабіць яны пра-праўнука “на крузі свая”…

Жартую, безумоўна. Хоць у Польшчы на гаспадарцы жыць цікава і можна. Няхай бы толькі хоць тую ветэрынарыю скончыў, было б цікавей. Адным словам, Міхась аказваецца штохвіліны болем сэрца ў маіх грудзях. А Юра замест думаць пра Міхася, перажывае з М. Шаховічам, ці іх любімую паэтку Дануту Б. з Гродна пусцяць у Беласток на святкаванне “Белавежы”. Калі хоць крыху зможаш, дык паедзь да іх, няхай маюць радасць людзі, бо там Цябе вельмі цэняць і любяць.

А цяпер: чаму “змарнавала час”, чытаючы Васіля Б[ыкава]? Дзе і што чытала? І чаму гэта ён у вас страціў ласку? Безумоўна, Ты ведаеш, што робіш, але ўсё ж… Не хацела б пераглядаць сваіх адносінаў да яго асобы, якія больш-менш заўсёды аднолькавыя, пазітыўныя. Няўжо ён вас “на бабу променял”, як той Сцяпан Разін? Складаная рэч – чалавечая натура, а тым болей – душа літаратара. І што ўжо там за “пані Ганская”? Адным словам, пачакайма. Можа, там усё добра.

Які сталы і салідны ў сваіх пачуццях Аляксей Нік[іфаравіч Карпюк]. Вось ён падобнага не прыдумаў бы! У першую чаргу таму, што ён вельмі добры, людскі і лічыцца з пачуццямі другіх. Ён вельмі мала эгаіст і наагул чалавек цікавы. Мае далёкія сябры былі захопленыя “Вершалінскім раем”, знайшлі там шмат тыпова беларускага.

Дарэчы, мне сяння крыху прыкра. Адна вельмі мілая наша студэнтачка, дачка такіх харошых бацькоў, выходзіць замуж за латыша… Ну, гэта яшчэ не самае горшае, але мне нявесела нейк.

Сяння напаліла ў печцы, падзякавала за прывітанні міламу Адаму М[альдзісу] і вось гутару з Табою. Хораша прывіталі мяне з праваслаўнымі святамі каталіцкія ксяндзы. Гэта вельмі міла, што заціраюцца непатрэбныя разрозненні паміж людзьмі. Я – за братэрства! У нас тут было крыху скупавата з прадуктамі, але было даволі мукі, цукру ды маргарыну, і таму святы былі – як трэба! Дзед мой зажадаў сяння крупнічку. Гасцей у нас цяпер не бывае, але суседскія дзеткі абдараваныя былі шчодра. Зацвілі белыя нарцызы, і людзі прыходзілі прасіць іх на вяселлі.

Нас абоіх колюць. Мужу мала гэта памагае, бо пухліна з ног не адыходзіць. Непакоюся гэтым. Надта праняўся доляю Міхася, хоць там, можа, усё добра скончыцца, ды трагедыі ніякае тут і няма. Хлопец ён талковы, але на ўсё заглядаецца самастойна. З бацькамі ў яго крыху разыходжанні, але Міхась мае рацыю. Ён болей прыстасаваны да сянняшніх дзён. Урэшце, ты ж сама яго бачыла.

Ці была Віка на майскія святы? Чаму табе не памагае Валерка? Ты мусіш навучыць яго ўсіх працаў з улікам і на яго будучае сямейнае жыццё. Цяпер гэта, здаецца, неабходна. Адным словам, не раскісай! Глядзі свайго здароўя. А за слоўнік яшчэ раз ад дзедзіка вялікае дзякуй. Дык шчасця і памыснасці ў Вашу хату! Цалуем і абнімаім Вас – Геніюшы.

Зэльва , 12 чэрвеня 1978 г.

Дарагая Дануся!

Думаю-гадаю, дзе Ты цяпер можаш быць? Ці над Нёманам, ці над Гаўяю, а можа, дзе плешчашся сабе на якім марскім куроце і пра нас зусім забылася.

Пачну табе ліста па-бабску, са сну. Вось снілася мне, што мяне, хворую, прыйшлі адведаць у пустыя сонечныя пакоі Валодзя Караткевіч з Аркадзем Куляшовым, якога я ніколі не бачыла. Прыняслі мне скрыначку незабудак, і Валодзя меўся заспяваць мне песню. Не заспяваў. Паявілася нейкая дзяўчынка, і я папрасіла яе, каб нарвала ў маім гародчыку і паставіла ў пакоі, у якім затрымаўся Валодзя, букет самых лепшых кветак. Муж мяне палохае, што А. Куляшоў прыходзіў па мяне… Усё магчыма, бо чуюся дрэнна, асабліва цяпер, дажджамі. З мужам – таксама не жарты. Болей як догляду, патрабуе ён увагі, але яе патрабуюць і гарод, і кухня, і дзеці з унукамі. І ўсё наваколле. А тут хочацца, каб паправіўся. Пажыў яшчэ.