Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Сябра Мікола ўсё паясніў. Гневацца і крыўдаваць Вам няма пашто і на каго. Ёсць публіка, якая любіць “жарты” ці іншыя камбінацыі... Ёй жывецца добра, але нам вось тут не да жартаў, не да смеху і не да гарэлкі... Муж слабы. Найбольшую маю радасць, што Вы ёсць Вы. Ніны мне толькі жаль, бо тое шчырае дзіця тут зусім такі не вінавата. Я думала, што калі Вы, крый Божа, не той, якога я ведала, дык і ліст ад мяне быў бы Вам непатрэбны.

Тым людзям, зусім таксама не вінаватым (ім нагаварылі), я напісала аб нашых адносінах і аб тым, каб разабраліся ў справе і нявінна Вас не абразілі. Гэта прайшло, Сяргей. Я шчаслівая, што гэта толькі нейкія да некага адносіны... Я ужо баюся свайго ценю і, бывае, не веру нават найбліжэйшым. Аб гэтым трэба нам пагутарыць. Я Вас прашу не кранаць гэтай справы. Вы, недзе, ужо дадумаліся, скуль той вецер. Пакінем іх у спакоі, яны нам не кампанія. Я апошні раз прасіла Вас, каб болей да нас не прыязджалі, бо баялася за Вашыя нервы і г. д. Сяння прашу: прыедзьце хоць на пару дзён і будзьце сынам. Толькі адказнасць за свой спакой бярыце на сябе. Доўга не будзьце ў дарозе. Вяртайцеся.

О, Сяргей, як добра, што яно так, як ёсць. Добра прачытайце ліста Ніны і зразумейце, што між сябрамі мусяе быць яснасць, жыццё гэта не забаўка.

Цалуем Вас і чакаем дамоў.

Ян і Ларыса Геніюшы .

Калі будзеце ехаць, званіце: 4-90 (Ніне Лойка).

Р.S. Прышліце мне фатаграфію з Масквы, дзе вы усе з П[аўлінай] М[ядзёлкай].

Зэльва, 30 чэрвеня 1969 г.

Даражэнькія!

Прашу прабачэння, што не зайшла да Вас, як абяцала і як ад душы радзіў мне Іван Пятровіч. Я доўга шукала тую Падгарэсялку. Яна аказалася ў нейкім вузенькім рове, відавочна, прастарым карыце Нёмана, бясконца даўгая, такжа цікавая і крыху нават беларуская. Вясной там мусяе быць цудоўна! Людзі жывуць – як птушкі ў гнёздах, многа дрэў. Нагадвае мне гэта ваколіцы Прагі (толькі там – скалістасць) ці нейкую беларускую Швейцарыю, каб не смярдзючы раўчачок пасярэдзіне…

Дык вось, у адным такім гняздзе, якое старожаць малыя і злосныя цюцькі, і затрымалася тая цётка, якая прывязла падарачкі. Найбольшым падаркам быў гімн чыстага захаплення, які прапяяла на ўсе лады тая бабка для “свайго доктара” і нашага сына. Відно – любяць гіцля тыя людзі ў Гарадку, і гэта мяне ўсхвалявала. І хоць бабка не дадала мне два хвартушкі і ўсе лекі, якія сын паслаў (даведалася з сынавага ліста), усё ж я захавала вялікую ўдзячнасць ёй за добрыя словы пра Юру.

Да Вас не зайшла, бо мяне – калаціла. Гэта Вам, спадзяюся, аб’ектыўна, раскажа Данута. А вінавата я сама. Мяне цягне да ўсяго беларускага, і часам здаецца, што шыльда скрывае за сабою і змест… Для мяне беларускасць і беларус – не бізнес і не палітыка, а маё жыццё і сэнс майго існавання. І таму вось калі на склоне майго жыцця нехта пачне верашчаць аб тым, што ўжо час мне змяніць маю душу на інтэрнацыянальную і т.д., гэта выводзіць мяне з раўнавагі, бо:

Размаўляць па-беларуску – гэта модна.

Мову Маці, кажуць, не забыць.

Для мяне ж гэта не модна, толькі родна,

Гэта так, як піць, як есць, як жыць.

Дзякую за кніжкі, а за ліст – асабліва. Разлічымся за іх пры сустрэчы, бо Марыя Міхайлаўна рашуча адмовілася мець нешта супольнае з нашымі фінансавымі разлікамі… На маё 60-годдзе чэхі дадумаліся паклікаць нас да сябе! Смешна! У такі дзень людзі бываюць у сваёй хаце, і іх сябры і пабрацімы вітаюць іх і старожаць, каб усякія нелюдзі і злыдні хоць у гэты дзень не муцілі вады ў крыніцы.

Болей я з А[ляксеем] К[арпюком], безумоўна, не сустрэнуся. Проста таму, што не маю намеру сядзець 15 сутак, якія даюць цяпер, калі некаму рашучым узмахам рукі забароніш раніць і паганіць тваё найсвяцейшае.

Спяшаюся на пошту. Вітаем Вас усіх і цалуем з Іванам Пятровічам – Вашыя Геніюшы .

Зэльва, 6 кастрычніка 1969 г.

Даражэнькія!

Што ў Вас, як здароўе Марыі Міхайлаўны, якая цяпер Марынка, які Вы? (Што душа беларуская – я не сумняваюся.) На Зельну я шчаслівай нагодай (аўтобусам АН БССР з супрацоўніцамі Акадэміі) заглянула ў Гудзевічы. Было гэта над вечар. Саша і Вера [Белакозы] адпраўлялі на аўтобус гасцей з Гродна. Вас, на жаль, не было. Белакозы горка сумавалі з гэтай прычыны. Міхаська – высокі, танклявы, хораша гаворыць. З твару ён падобны на бабу Белакозіху, з чаго яна вельмі рада.

Экспедыцыя АН (дзве жанчыны, Збралевіч і яшчэ адна, малады студэнт-хімік, Саша Ярашэвіч – энтузіяст беларускай даўніны і архітэктуры, ды бурклівы шафёр) – у пошуках старых беларускіх выданняў, кніг, дакументаў і т.п. Галоўнае – шукалі па цэрквах і касцёлах, але – нідзе нічога! Усё гэта даўно некім забрана, і стары дакумент з Гудзевіцкай царквы, пісаны на беларускай мове і з каралеўскім подпісам, – таксама згінуў. Дарма мы ездзілі.