Мәҗит Гафури - Сайланма әсәрләр / Избранное

Тәфтиш ясап – тикшереп.

Муафикъ – яраклы.

Чыганакта ялгыш утыз сигез дип басылган. – Төз. искәр.

Иштиракъ иттеләр – катнаштылар.

Дәфен итсәләр – җирләсәләр.

Нәзарәт – күзәтү.

Лязим – тиешле.

Шәрик – сабакташ.

Игълалны – русча әйткәндә, склонение була. – М. Гафури искәр.

«Әмали» – китап исеме.

«Кафия» – китап исеме.

Мөстәкыйль урын ишгаль итүдән – аерым, берүзенә бер урын биләүдән.

Идел – Агыйдел.

«Кавагыйдел-игъраб», «Тәркиб» – китап исемнәре.

Салабаш төшерергә – юкә кабыгын суга салып тотып, мунчала чыгару.

Манигъ – киртә, каршылык.

Җәсарәт – батырчылык.

Мөхальнең – мөмкин булмаган эшнең.

Изһар итә – белдерә.

Ул вакытта хәзерге көндәге таш мәдрәсә юк иде. Бәлки, аның турында һәм ишегалдында аерым-аерым биш-алты кечкенә агач мәдрәсәләр иде. – М. Гафури искәр.

Әҗвәф – куыш эчле (ягъни надан).

Гакаид – иман дәреслеге.

Тәдбикъ итеп – яраклаштырып.

Мантыйк – логика.

Хикмәт – философия.

Муаффәккыятьле – уңышлы.

Шәгъбәсе – бүлеге.

Гыйльмекәлам – дин фәлсәфәсе.

Тәгъзим кылып – олылап.

Монтазир булган – көтеп торган.

Гыйбарә – дәреслектәге җөмләләр.

Ля нөсәллим – бирелмим, үз сүземдә торам.

Тәкърир – сөйләп аңлату.

Изахәт – аңлату.

Галламәи Тәфтазани, Мирсәет Шәриф, Ибне Сина – борынгы атаклы галимнәр.

Иҗтиһадлы – тырыш.

Тасдыйк итеп – раслап.

Арзу итә – тели.

Үзенең тавышы белән исемләнгән, ягъни сак-сок(ның)…, төннәрдә генә кычкыра торган бу кошның тавышын мин Урал таулары арасыннан башка һичбер ишеткәнем юк. Бу кош шулай ике генә сүзле тавыш белән кычкырса да, аның тавышы моңлы була; шуның моңына карап булса кирәк, татарлар арасында «Сак-Сок» бәете чыгарылган. – М. Гафури искәр.

Мәсьүлиятен – җаваплылыгын; эш итүне.

Мәсафәне – араны, ераклыкны.

Сәләфе салихиннарның – элекке изгеләрнең.

Мәүзугъдан – темадан.

Тәәссефкә каршы – кызганычка каршы.

Хөсне зан – яхшы дип уйлап.

Һичбер вәҗһедән – һич тә, бер дә.

Гарип бер мосафир – ярлы бер юлчы.

Мөхаль – мөмкин булмаган.

Кувәи гыйльмиясенең – белеме көченең.

Матлуб – теләп көтелгән.

Ганимәт – файдалану.

Ишгаль итәр – булдырыр.

Матди җәһәттән – материаль яктан.

Тасаввеф – суфилык, суфиларча булу.

Фазыйләттән – яхшы сыйфатлардан.

Тәләккый ителәләр – табылалар, танылалар.

Имкян – мөмкинлек.

Пималарын – киез итекләрен.

Тәкъсир – остаз яки мөдәррискә олылап эндәшү сүзе.

Гыйбарә – өзек.

Ул вакытта авылның укый-яза белмәгән кешеләрен «моштым» дип йөртәләр иде. – М. Гафури искәр.

Галәмәте – билгесе.

Шәригать – дини закон, бу урында «хөкем» мәгънәсендә.

Арзусы – теләге.

Гуаһлыкларын – таныклык бирүче шаһитлыкларын.

Зани белән заниянең – бозык ир белән бозык хатынның.

Кязиб – ялган.

Хәд лязим булып килә – җәзалау тиешле.