Мәҗит Гафури - Сайланма әсәрләр / Избранное

Әмма минем әни әтигә караганда үткер, җитез, күбрәк сөйләүчән кеше, ләкин усал табигатьле түгел, шуның өчен алар бүген күңелсез булсалар да, артык кызулык күрсәтмиләр, бәлки үзләренең хәсрәтләрен тик торулары һәм йөзләренә чыккан күңелсезлекләре белән генә белдерәләр иде.

Бик озак сүзсез-нисез торгач, әни:

– Кичә мәдрәсәдә ниләр булды? Галимә апаңны күрдеңме? – дип сорады.

Мин ничек җавап бирергә дә белми тордым, тик:

– Гәүдәсен күрдем дә йөзен күрмәдем, ул һаман җылап торды, үзләренә нахак бәла такканнарын сөйләде… – дидем.

Әти белән әни минем сүзләрне артык күңелсезлек белән тыңладылар.

Алар, мин кайтканда сүзсез генә торсалар да, миннән сорашканнан соң, сүзгә керешеп киттеләр. Әти дә, әни дә Галимә апаның бу эшенә бер мәгънә дә бирә алмый аптырыйлар иде.

– Ни генә булды икән бу Галимәгә? Бер дә андый-мондый эше сизелгәне юк иде. Бөтен нәсел-ыруга оят китерде, – диде әни.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Гафури М . Әсәрләр: 4 томда. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1981. – 4 т. – 364 б.

Җыентыкка рецензия язган Морад (Р. Фәхретдинов) М. Гафури әсәрләрен Акмулла шигырьләреннән өстен куя. «Г. Тукай әфәндене Мәгарригә вә Габделмәҗид әфәндене Туграигә охшатмакдаим», – дип яза ул (Вакыт. – 1906. – 9 декабрь).

Тәэссоратларны – тәэсирләрне.

Пракәндә – чәчелеп.

Фаразлардан – уйланганнардан.

Тәрсим иткән – сурәтләп биргән.

Ифрат һәм тәфриттән – арттырып җибәрү һәм чиктән тыш киметүдән.

Тәсәллә – юаныч.

Шәрык-җәнүбигә – көньяк-көнчыгышка.

Җәнүбнең – көньякның.

Химаясендә – ышыгында.

Ниһаятьсез – чиксез.

Охрави – ахирәткә бәйләнешле.

Румга – Римга.

Җәмгы булгай – җыелырлар, җыелачаклар.

Мөхакәмә – сөйләшү.

Сәфәр кыйлгай – юлга чыгар.

Шадман булгай – шат булырлар.

Тәэссор – әсәрләнү.

Бала карау, аны юату кебек авыр нәрсә юк. Мин бала карауның авырлыгын, ятим калып, җиңгәйнең балаларын караганда, бик ачык белдем. Ул авырлыклар әле дә йөрәгемнән чыкмыйлар. Шуның өчен Сафия апамның миннәт итүе (иткән яхшылыгын кат-кат исенә төшерүе) хаклы булган… – М. Гафури искәр.

Тәэкыйть итә – раслый.

Вөҗүденә – күңеленә.

Гамь – кайгы.

Мөддәткә – вакытка.

Тәнбиһләр – кисәтүләр.

Муаффәкыять – уңыш.

Гыйльме нафегъ – файдалы белем.

Тәүфикъ, һидаять – уңыш, изге юл күрсәтү.

Шакарып – боргычлап бәйләп.

Химая кыла – яклый.

Низамнарына – тәртипләренә.

Тәнбиһ – кисәтү.

Казый – мәдрәсәнең мөдире. Анда тәртип саклап, намаз калдыручы яки башка берәр килешмәгән эш эшләүче шәкертләргә хөкем итеп торучы башлык. – М. Гафури искәр.

Аять – берәр нәрсәне эшләргә яки эшләмәскә кушкан Коръән сүзе. Ул берничә сүз генә булган кебек, берничә юллар да була. – М. Гафури искәр.

Кыйсем – өлеш, кисәк.

Кизү – «дежурный» мәгънәсендә. Мәдрәсәдә һәр көн бер шәкерт кизү көтә. Ул мәдрәсәнең мичләренә яга, идәннәрен себерә. Намазга бармаган яки бер-берсен җәбер иткән шәкертләрне тотып, казый алдына хөкемгә китереп тапшыра. – М. Гафури искәр.

Тәгаен итәргә – билгеләргә.

Кабилиятең – сәләтең.

Истигъдадлы – булдыклы.