Юрий Татаринов: Чарадзейныя яблыкі

— Што — я! Я перадаю тое, што чула!.. А калі вас цікавіць мая думка, дык скажу, што за сваё жыццё я на такое наглядзелася, што цяпер любы цуд мне як ні дробяззю падасца.

Заўважыўшы, што заінтрыгавала «госця», жанчына раптам засмяялася, усклікнула:

— Ды вы, бачу, уражлівы!.. Не верце, ці мала што людзі пляткараць. Ды і тую панскую яблыню, відаць, даўно ссеклі. Яна ж не можа дзвесце гадоў расці! А калі нават і ацалела, дык не родзіць. У нас гэтакіх старых дрэў уга колькі.

Бока захацеў пакаштаваць яблык, паднёс яго да рота. Але тут адбылося штосьці неверагоднае: Х'ю раптам падляцела да яго, схапіла кіпцюрамі яблык і кінула яго долу. Яблык, стукнуўшыся аб драўляную падлогу, пакаціўся ў куток…

— Ах ты свавольніца! — замахнулася на саву жанчына. — Ану пайшла! Бач ты яе!..

Птушка ўзнялася над галавою «госця», моцна закрычала. Яна нібы хацела папярэдзіць яго аб чымсьці. Потым уладкавалася на паліцы, пад самай столлю, і зноў прыціхла.

— Не зважайце, — прамовіла старая. — Яна ў мяне дзівачка, любіць, каб на яе звярнулі ўвагу. Бярыце яшчэ адзін. Вось, калі ласка. — І яна падсунула талерку з яблыкамі бліжэй да «госця».

Бока працягнуў руку да пачастунка — але ў гэты ж момант Х'ю падляцела да стала і перакуліла талерку. Яблыкі пакаціліся на падлогу… Бока ўзняўся, выйшаў з-за стала, — гэтыя свавольствы птушкі падаліся яму дзіўнымі.

— Ну, я табе! — прыгразіла саве гаспадыня. — Разгарэзілася! Бач ты!.. Ану, пайшла! Пайшла!

Жанчына пачыкільгала ад стала. Яна адчыніла дзверы ў пакой і, махаючы рукой, пачала выганяць саву з сенцаў. Нема крычучы, птушка нарэшце знікла ў пакоі. Жанчына зачыніла дзверы.

— Выбачайце, — сказала яна, вяртаючыся назад. — Такая ў яе звычка — лезці куды не трэба і замінаць.

— Нічога-нічога, — адмахнуўся хлопец, хаця і быў устрывожаны. Ён раптам успомніў пра мэту свайго наведвання. — Але што ж з начлегам?

— Ах, канечне, — таксама ўспомніла старая і пачала збіраць яблыкі.— Ёсць тут адзін чалавек, — прамовіла яна. — Не хацела казаць… Справа ў тым, што ён — глуханямы. Вас гэта задаволіць?

— Якая розніца, — адказаў хлопец. — Абы ўзяў.

— Возьме, дзе ён дзенецца. Ён адзінокі. А аднаму, самі ведаеце, — сумна. Ён усіх бярэ.

— А дзе ён жыве?

— Тут побач. Пройдзеце дзве хаты пасля маёй, а трэцяя — будзе яго.

— Ну дык дзякую, — сказаў Бока. Ён павярнуўся, каб пайсці.

— Пачакайце, — спыніла яго жанчына. Яна паспела падняць некалькі яблыкаў, прапанавала іх «госцю». — Вось, вазьміце на дарогу.

Узяўшы яблыкі, Бока параспіхаў іх па кішэнях.

— Яшчэ раз дзякую, — сказаў ён. — Пайду. А то ўжо позна.

— Будзьце здаровыя, — адказала гаспадыня і паспяшалася да дзвярэй, каб адчыніць іх перад «госцем». — Дабранач.

— Вам таксама, — азваўся хлопец і нарэшце выйшаў.

Ужо змерклася. У вокнах гарэла святло. Згаданы дом Бока знайшоў хутка. Расчыненыя веснічкі быццам самі запрашалі на двор; да ганкаў вяла дарожка з бетонных плітаў. Падняўшыся па прыступках, Бока ўвайшоў У дом.

Яркае святло залівала сенцы. Колькі хвілін Бока стаяў, прыплюшчыўшы вочы, прывыкаў да святла. У доме выразна гучалі два галасы: гэта працавалі трансляцыйны прыёмнік і тэлевізар. Галасы перамешваліся: «Народная акадэмія выяўленчага мастацтва…» — прамаўляў голас з сенцаў. «З'яўляецца псіхічным захворваннем…» — дадаваў другі — з пакоя. «Навучанне завочнае…» — працягвалася мешаніна. «Яго прычынаю з'яўляецца поўная адсутнасць умоў для асабістай гігіены…»

Бока мінуў сенцы, увайшоў у пакой — туды, дзе працаваў тэлевізар. Ён убачыў чалавека, які сядзеў у крэсле. Той утаропіўся на экран. Першае, што кінулася ў вочы хлопцу, гэта прычоска: чорная шавялюра гаспадара нагадвала завіты парык часоў імператрыцы Кацярыны Вялікай. «Такія шыкоўныя валасы могуць належаць чалавеку з выключным здароўем», — чамусьці падумалася Боку. Ён з хвілінку разглядваў прыгажуна, потым, жадаючы выдаць сваю прысутнасць, падышоў да тэлевізара. Уладальнік цудоўнай шавялюры ўтаропіўся на яго блакітнымі вачамі.

Гаспадару было гадоў сорак. У яго паглядзе можна было прачытаць здзіўленне і… насмешку. Гэта быў пагляд веселуна, аматара жартаў і розыгрышаў. Да таго ж яго шырокая, як бы падзеленая напалам сківіца падказвала, што ён чалавек страсці і характару. Гэта быў герой і жартаўнік у адной асобе. Ягоная ўсмешка міжволі прымушала ўсміхацца і таго, хто яе бачыў. Здавалася, што гаспадар зараз падымецца і скажа што-небудзь прыветнае і ўзнёслае: «Ну, вось дык нечаканасць! Як я рады бачыць вас!» — ды яшчэ паклоніцца, бы той блазан.