Пітэр Джойс - Цікі

Эскорт, як для каралёў!

— Ідзіце з маімі сябрамі, — загадаў правадыр воінам, — і ахоўвайце іх.

Мафута падзякаваў правадыру і жыхарам вёскі, і, калі ён скончыў сваю кароткую прамову і ўсе паціснулі адзін аднаму рукі, урачыстая працэсія рушыла ў дарогу.

Усю раніцу яны крочылі пад празрыстым блакітным небам — чатыры воіны ў авангардзе і чатыры ў ар'ергардзе.

Крыху пасля поўдня, калі сонца яшчэ пасылала на зямлю свае гарачыя промні, а лес нібы драмаў, падарожнікі выйшлі да шырокай ракі. Выкупаліся і добра адпачылі ў засені бамбукавых дрэў, што раслі абапал ракі.

— Трэба пераправіцца цераз рэчку, — сказаў Мафута. — Але яна глыбокая і імклівая. Ты, Цікі, сам не перабярэшся.

— Я перанясу яго, — сказаў самы рослы і дужы воін.

Цікі ўзлез на шырокія плечы воіна, і той панёс яго цераз раку.

Калі, мокрыя, яны выйшлі з вады, Цікі пачуў удалечыні нейкія дзіўныя гукі, нібы раскацістае рэха, быццам дзьмулі ў гіганцкі рог.

— Сланы, — зазначыў Мафута.

— Гэта слановы край, — растлумачыў адзін з воінаў, — цяпер у іх пара вандраванняў.

Падарожнікі пайшлі далей лесам. Паступова трубныя гукі рабіліся ўсё больш гучнымі. Раптам начальнік воінаў узняў руку і спыніў калону. Цікі з Мафутам падышлі да яго.

— Зірніце, — сказаў воін.

Перад імі была вузкая і глыбокая цясніна. Калісьці яна з'яўлялася рэчышчам вялікай ракі і яе берагі поўніліся громам неўтаймаваных парогаў і велічных вадаспадаў. Але цяпер рака высахла, і толькі некалькі спакойных азёрцаў паблісквалі на дне цясніны.

Раптам Цікі ўбачыў людзей. На схіле цясніны, хаваючыся за валунамі і густой травой, спіной да іх прытаіліся каля трох дзесяткаў вельмі дзіўных з выгляду афрыканцаў. Целы іх былі расфарбаваныя, і кожны сціскаў у руцэ доўгае і цяжкае кап'ё. Цікі нават спалохаўся: нешта нядобрае задумалі яны!

— Гэта ж вандэробы! — здзівіўся нехта з воінаў, і ў голасе яго прагучаў гнеў. — Што ім трэба?

— Хто такія вандэробы? — трывожна запытаў Цікі. — Чаму яны такія размаляваныя?

— Племя гэтае жыве на поўначы. Відаць, сюды забраўся адзін з іхніх паляўнічых атрадаў. Але я ніколі яшчэ не бачыў іх так далёка на поўдні.

— Браканьеры. Незаконна палююць на сланоў, — сказаў начальнік воінаў. — Забіваюць іх, здабываюць слановую косць і ўпотай прадаюць іншаземным гандлярам.

— Вандэробы, — дадаў другі воін, — вельмі каварнае і жорсткае племя. Яны не аруць, не сеюць, не разводзяць жывёлу. Адзіны іх занятак — браканьерства. Знішчаюць вялікія статкі сланоў. Відаць, прыйшлі сюды таму, што сваіх сланоў яны ўжо ўсіх перабілі — а іх было тысячы!

Цікі, Мафута і воіны моўчкі пазіралі ўніз на дзікуноў, якія сядзелі ў засадзе.

— Каго яны чакаюць? — нарэшце запытаў Мафута.

Неўзабаве Мафута атрымаў адказ на сваё пытанне.

Наваколле раптам здрыганулася ад гучнага тупату, і праз паўночны праход у цясніну ўвайшоў вялізны слон-самец з вялікімі вушамі, маршчыністым ілбом і доўгімі, тоўстымі, як ствалы дрэў, ікламі. Ён вёў за сабой статак сланоў. Так многа сланоў Цікі яшчэ не бачыў. Нібыта разлілося шырокае шэрае мора. Сланы ішлі паволі, цяжка тупаючы, і вакол іх карычневай хмарай узняўся пыл. А сланоў усё прыбывала і прыбывала, і Цікі здалося, што тут сабраліся ўсе сланы Афрыкі.

Вандэробы заварушыліся ў сваім сховішчы. Яны не адрывалі вачэй ад статка, які набліжаўся, гатовыя адразу пусціць у ход свае доўгія і вострыя коп'і.

Здабыча сама ішла ім у рукі.

— Страшна падумаць, што зараз будзе! — прашаптаў у абурэнні Мафута. — У сланоў няма шанцаў на выратаванне...

Воіны шэптам згадзіліся з ім.

— Давайце разгонім вандэробаў, — прапанаваў нехта з воінаў.

— Іх у тры разы больш за нас, — запярэчыў другі.

Зноў наступіла маўчанне.

Сланы падыходзілі ўсё бліжэй, і нарэшце вялізны важак апынуўся за пяцьдзесят крокаў ад першага з вандэробаў.

Раптам Мафута парушыў маўчанне:

— Здаецца, усё ж такі і мы нешта можам зрабіць, — у голасе яго прагучала слабая надзея. — Калі б нам удалося напасці на дзікуноў знянацку, зрабіўшы выгляд, што нас больш за іх, можна было б іх разагнаць.

Воіны моўчкі згадзіліся, а адзін сказаў:

— Можна ўзняць вялікі шум.

— Пачнём крычаць і размахваць коп'ямі і шчытамі, — пачуўся яшчэ адзін голас.

— Сонца ў нас за спіной, — дадаў нехта. — Яны нас добра не разгледзяць. Падумаюць, што цэлае племя!

— Так, разагнаць іх можна, — пагадзіліся ўсе.

— Ва ўсякім разе, мы хоць сланоў папярэдзім аб небяспецы, — уставіў Цікі.