Пітэр Джойс - Цікі

Перш-наперш папрасілі ў таўстухі гаршчок з фарбай. Тая нешта прабурчала ў адказ, але калі ёй усё растлумачылі, твар жанчыны расцвіў радаснай усмешкай.

— Увесь гаршчок бярыце, — сказала яна. — Уся фарба ваша.

Гаршчок панеслі да кала з прывязаным да яго бабуінам. Малпа нешта злосна залапатала, калі ўбачыла, што да яе набліжаюцца людзі.

— Што ж, пачнём, — даў знак Мафута, і ўсе пачалі старанна і весела мазаць бабуіна чырвонай фарбай. Неўзабаве ўвесь ён, з галавы да ног, заззяў ярка-чырвоным колерам. Толькі круглыя вочкі злосна гарэлі — чорныя шарыкі на ружовым твары.

Відовішча было такое, што і пяром не апісаць. Людзі стаялі, узяўшыся ў бокі, і качаліся ад рогату, пакуль слёзы не пацяклі па шчоках.

Жанчына падыбала ў сваю хаціну і вынесла яшчэ адзін гаршчок.

— Ад апошняй коўдры жоўтай фарбы крышачку засталося, — сказала яна. — Можна абмазаць яму далоні і ступні. Вось будзе пацеха!

Так і зрабілі. Потым двое сялян выцягнулі з зямлі кол і панеслі чырвона-жоўтага бабуіна за аколіцу.

Жыхары вёскі, смеючыся і гамонячы, рушылі за імі ў поле.

Наперадзе крочыў малады правадыр, за ім — яго дарадца, а за дарадцам — Цікі і Мафута. Ззаду два чалавекі неслі палонніка. Усе астатнія жыхары вёскі — старыя, моладзь і дзеці — замыкалі шэсце. За імі беглі сабакі.

Мафута зайграў на дудцы вясёлую мелодыю, і сяляне гучна заспявалі — неўзабаве вораг будзе пераможаны!

Працэсія пачала падымацца на ўзгорак, што панаваў над полем. З вяршыні людзі зірнулі ўніз, і перад вачыма паўстала жудасная карціна. Кукурузныя палеткі скрозь кішэлі бабуінамі. Малпы дзелавіта шнырылі між напалову аголеных кукурузных сцяблін, нібыта працавітыя мурашкі.

— Вы толькі гляньце на іх! — задыхаючыся ад гневу, усклікнуў правадыр. — Грабежнікі!

Відовішча сапраўды было страшнае, і Цікі аж затросся ад абурэння. Бабуіны зрывалі кожны кукурузны пачатак, які трапляўся пад лапы.

Правадыр нецярпліва павярнуўся да людзей, што неслі кол з бабуінам, і запытаў:

— Вы гатовы?

Тыя кіўнулі галовамі.

— Пускайце яго! — загадаў правадыр.

Стракатага бабуіна хуценька адвязалі ад кала і адпусцілі.

Малпа з усіх ног кінулася бегчы з узгорка да сваіх родзічаў, на хаду злосна агрызаючыся.

І тады ўсё адбылося так, як меркавалася. Калі чырвона-жоўты бабуін прабег паўдарогі ўніз па схіле, не перастаючы шалёна гыркаць і нешта гучна лапатаць, адзін рослы бабуін глянуў угору. Убачыўшы нейкую дзіўную жывёліну, ён абазваўся пранізлівым крыкам. Усе астатнія малпы ўзнялі вочы на ўзгорак і ўбачылі чырвона-жоўтага звера, які імкліва ляцеў на іх. Закрычаўшы ад жаху, уся зграя кінулася наўцёкі.

Нейкі момант каляровы бабуін стаяў у здзіўленні і нерашучасці, потым памчаўся яшчэ хутчэй, даганяючы сваіх прыяцеляў. Але малпы прыпусцілі з усіх ног, ратуючыся ад жахлівай пачвары.

І гэтак яны беглі — размаляваны бабуін, які ніяк не мог зразумець, чаму яго племя ўцякае ад яго, і перапалоханыя малпы, што ратаваліся ад нейкага чырвона-жоўтага д'ябла, які гнаўся за імі па пятах!

Уся зграя бабуінаў — вялізныя і маленькія, старыя і маладыя, самкі і іх вывадкі — неўзабаве зніклі за грэбенем наступнага ўзгорка, набіраючы ўсё большую хуткасць, а за імі гнаўся іх адзінокі раз'юшаны родзіч.

Сяляне пляскалі ў далоні і смяяліся.

— Перамога! Перамога! — чуліся крыкі.

Усе пачалі скакаць ад радасці.

— Яны ні на хвіліну не спыняцца, — сказаў нехта, — пакуль не ўцякуць за сотню міль адсюль, пакуль з бабуіна не сатрэцца фарба.

Цікі і Мафуту паднялі ў паветра і пасадзілі на чыесьці магутныя плечы — як герояў вялікай бітвы.

Людзі пачалі спускацца з узгорка і ўсю дарогу да вёскі спявалі гімн перамогі.

Позна вечарам яны, вядома, наладзяць урачысты баль, каб адсвяткаваць слаўную перамогу над грабежнікамі.

— Наша вёска, — абвясціў раніцой правадыр, — вырашыла аддзякаваць вам. Мы высока цэнім вашу ролю ў выгнанні бабуінаў.

Усе прысутныя сустрэлі гэтыя словы шэптам ухвалы. Мудрыя старыя дарадцы правадыра заківалі галовамі ў знак згоды, і вяскоўцы ветліва ўсміхнуліся Цікі і Мафуту.

Адчуўшы на сабе позіркі людзей, Цікі збянтэжыўся.

— З гэтай прычыны, — гаварыў далей правадыр, — мы вылучылі самых смелых воінаў суправаджаць вас да самага канца вашага падарожжа. Гэта наш знак павагі да вас.

Наперад выступілі восем высокіх воінаў у велічных ваенных уборах — на плячах яркія леапардавыя шкуры, вялікія страўсавыя пер'і на галовах, бліскучыя коп'і і моцныя скураныя шчыты ў руках.