Поль Элюар - З табой

Затрапяталі хвалі на моры:
Радасць жыцця свяжэй, чымся хвалі.
Не сумнявайцеся ў гэтай паэме:
Сёння пішу — учарашняе крэслю.

Верасень 1950

Вось так скажу я, свой прызнаўшы лёс:
Нічога я не меў — ні рэчаў, ні дамоў.
Дарогі, дзе канец маіх нябёс,
Нібыта раб сагнуты, я прайшоў:
Адзіную маёмасць я знайшоў:
Уся яна — са стогнаў, поту, слёз.
Як і раней, я жалю варты зноў.
Асуджаны на ганьбу — вось мой лёс.

Я мог бы есці, п’янстваваць, гуляць,
Як іншыя, згубіўшы галаву:
I мог бы я ў цяпле бясконца спаць —
Жывёлінай, скамечыўшы траву.
Аднак, не мне гультаяваць і святкаваць,
Жанчыны пекнай я сваёю не заву;
Ды стук майго пустога сэрца ўсё ж чуваць,
Нягледзячы на гора, я жыву!

Так, п'яны прыхмацю маёй, я мог бы рагатаць,
I звіць гняздо ва мне магла б зара.
Яна магла б аховай пільнай ззяць
Над блізкімі, якім цвісці пара.
Не трэба шкадаваць мяне й шукаць
Паміж істот, дзе праўды не відаць!
Мой прыйдзе дзень, жаданы дзень дабра:
З людзьмі будынак буду я ўзнімаць
Для чалавека — друга, змагара.

Паэты, якіх я ведаў...
Памяць аб іх, як восень —
У ценю памнажае промні.

Паэты, якіх я ведаў —
Жывыя яны ці мёртвыя,
Слабыя яны ці дужыя,
Шчаслівыя, гаротныя —
Ўсе, якіх я любіў, разумеў,—
З іх недахопамі, з іх дабрачыннасцю —
Адны рыхтавалі караблекрушэнне,
Іншыя верылі ў выратаванне.

Клеткі сэрцаў іхніх змяняліся
Часам ад попелу, часам ад золата,
А слова ўсё роўна чутна было.

Слова вышэй і вышэй узнімалася
Уздоўж чырвоных вуснаў зары,
Па ўзгорках шчырасці
нават тады,
Калі шэрае неба было.

Ды купал нябесны разбіваўся над іх галавой,
Ды крыніца прывабнасці павысыхала ў траве,
I паэты бунтоўныя ўсё заклікалі да зброі,
Да справядлівасці і да братэрства.

I спрабавалі паэты, імкнуліся
Быць да саміх сябе падобнымі.
I прыйшоў я да Арагона,
Слухаў я — гаварыў Арагон,
Ён са мной гаварыў,
Мне адкрыў сваё сэрца,
Наша сэрца:

«Ёсць на зямлі нашай столькі людзей
Больш адчувальных, чым мы, паэты,
Столькі цёмных і светлых вачэй,
Здольных адкрыць усе сакрэты,

Столькі людзей з разуменнем ясным —
Палепшыць жыццё сваё жадае,
Як ранак наступны ў сонцы нязгасным
Сваю энергію адчувае».

З другам маім Арагонам людзі
Могуць выказваць поўна сябе —
На сваіх рубяжах
I звыш сваіх рубяжоў,
У межах умоўных
I звыш межаў сваіх.

Слова мяжа — аднавокае слова,
Чалавек мае вочы, каб бачыць свет.

Гэта гарачы закон людскі:
З вінаграду рабіць віно,
З вуголля рабіць агонь,
З пацалункаў — людзей.

Гэта суровы закон людскі:
Годнасць сваю трымаць,
Не зважаючы на вайну,
На нядолю і нават на смерць.

Гэта добры закон людскі:
Электрычнасць рабіць з вады,
З летуценняў — прыгожы свет,
З лютых ворагаў — шчырых сяброў.

Гэты адвечны і новы закон
Дасканаласць знаходзіць сваю
У дзіцячай чыстай душы
I ў розуме найвышэйшым.

I

Я ўсе мясціны ведаю, дзе голуб гнёзды ўе,
I лепшая з іх — розум чалавека.

II

Любоў да справядлівасці і да свабоды Узгадавала самы лепшы плод:
Ён не гніе, ён не псуецца,
Бо мае шчасця смак.

III

Хай працуе зямля, хай красуе зямля,
Хай гарачыя цела і кроў
Аніколі не будуць ахвярай!

IV

Няхай спазнае чалавечы твар
Карысць святла ад хараства — Пад крыламі развагі.