Поль Элюар - З табой

I рэха паўтарала спеў жыцця,
I маладосць была, як бераг неабсяжны,
Якому мора адкрывала ўсе пацалункі свету.

Не ўсе яны бачылі мора.
Але па-добраму жыць — гэта і ёсць падарожжа
ў свет без граніц.
Яны жылі па-добраму і між сабой, і для братоў —
Братоў яны знаходзілі усюды, бо марылі высока.

I вось пайшла гара да мора і даліны.
I рэха паўтарае мару аб шалёнай перамозе.

I рукі цягнуцца да рук, нібы крыніцы ўсе —
да мора.

Калі я маю права сёння сказаць па-французску
Аб маіх турботах і маёй надзеі,
аб ярасці маёй і радасці,
Калі нішто не згасла канчаткова
Ад нашай вялікай мары і ад нашай разважнасці,—

Гэта таму, што іншаземцы (яны яшчэ насілі такое імя)
Верылі ў справядлівасць, менавіта тут
I гарэла ў іхняй крыві кроў братоў і сяброў.
Іншаземцы ведалі — гэта іх радзіма.

Свабода аднаго народа — свабода ўсіх народаў;
Адзін нявінны ў ланцугах прыкоўвае людзей усіх.
I той, хто сэрцам не адмовіўся ад гэтага закона,—
Той пераможа бездань, і нечысць ён асіліць.

Так! Іншаземцы гэтыя шукалі тут агонь,
Партрэты іх па сценах — жывыя назаўсёды,
I асвятляе сонца памяці
іх прыгажосць.
Яны загінулі, каб жыць,
яны тварылі перамогу.

Яны свайго жыцця застылым люстрам
смерць расстралялі ў сэрца.
Адзіная дарога праўды мае права голасу ў жыцці.
Калі пачуюць толькі гэты голас на зямлі
I болей не заб’юць нікога —
яны адпомшчанымі будуць —

I гэта будзе Справядлівасць.

Марсель мой родны! Ты на свеце ёсць —
яшчэ я малады,
I час не пагасіў агнёў тваіх ранейшых,
Ты дапамог мне жыць, змагацца,
верыць.
У самых верных на зямлі братоў.

Ніхто не ведае лепш за цябе,
Што ўдары і знявага аддаляюць чалавека.
Ніхто не ведае лепш за цябе,
Што чалавечая павага — зброя ўсёй любові.

Ты ведаеш:
у справядлівасці — дабро,
Дабро ў адданасці бязмежнай людзям без дакору,
Сказаў ты людзям: «Так!»
Нечалавеку: «Не!»
Люстэрка шчасця пабольшала ў тваіх руках.

Марсель мой родны!
Маладосць мая
Жадала б столькі людзям абяцаць,
Як ты — сваім на свеце існаваннем,
Сваёй упэўненасцю ў перамогу.

Світанне ў хмарках прыбывае
Ў сад паэта.
У пазалоце вокны
добрых
Абуджаных людзей.

Тут ведаюць, што чалавекам быць —
Жыць бездакорна,
Тут ведаюць, што юным быць
I спадзявацца — гэта дужым быць.

Каля заводаў зранку дзеці
Спяваюць у здароўі,
Не ўбачыш болей жабрака;
Народ жыве і верыць.

I сэрца кожнае гатова біцца
За справу чалавецтва.

Карлава-Сафія, красавік 1950

Дзесяць сяброў загінула на вайне,
Дзесяць жанчын загінула на вайне,
Дзесяць дзяцей загінула на вайне,
Сто сяброў загінула на вайне,
Сто жанчын загінула па вайне,
Сто дзяцей загіпула на вайне
I тысяча сяброў, і тысяча жанчын,
і тысяча дзяцей!

Мы ўмеем лічыць мёртвых
На тысячы і на мільёны.
Умеем лічыць, але час ляціць,
Ад вайны да вайны ўсё сціраецца.

Калі ж хоць адзін з забітых
Раптам паўстане ў памяці нашай,—
Значыць, мы жывем —
паўстаем супраць смерці,

Мы змагаемся супраць вайны.
Мы змагаемся за жыццё.

Вроцлаў, 26 жніўня 1948

Ці ёсць справядлівасць, ці не?
Не, справядлівасці няма.
Але можа яна з’явіцца,
Калі мы самі створым яе.

У несправядлівасці рукі з золата,
З золата пазногці-кіпцюры,
I поўныя, поўныя прыгаршчы золата,
Золата і атрутнага змроку.

А ў нас — чалавечыя рукі,
Мы стукаем кулакамі ў сцены,
Мы прагнем справядлівасці —
I падаюць сцены!
I нашы рукі перамогуць.

Браты, глядзіце ў люстра чалавечае:
Яго не засланіць і не разбіць!
Браты, глядзіце ў люстра ўсёй зямлі:
Вялікі Край Саветаў свеціць свету,
I кожны край мужнее, узвышаецца,
Расце, мужнее чалавек.