Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

Вось толькі рукі зараз дзе падзець
з пальцамі, пакурчанымі болем,
з завусеніцамі каля пазногцяў,
вялікія, нязграбныя, аж сорам.

Анёльчыкі — мае унучаняты,
умыты і святочна апрануты,
на сцежку да магілак сыплюць кветкі.
Пайду, пайду, ўрублю сякеру толькі
ў цурбак — каб не згубілася.

Намацваюць пад ложкам ногі доўга
старыя боты ў плямах перагною —
няўжо ісці да бога басанож?

З вечарынкавай песні,
З песні буднічных дзён,
З жыта, з лёну мяне саткалі.
Чалавека сустрэнеш — да долу паклон,
Шапку першым здымі, наказалі.

Шапку першым здымі —
Я з ахвотай здыму,
Аддаю ўсім паклон-прывітанне:
I хлебу твайму,
I сэрцу твайму,
I твайму хаценню-жаданню.

Надавалі вы гэтулькі мне за гады,
Што не сорам было б і сагнуцца,
Але ж трэба крочыць нястомна туды,
Адкуль нам назад не вярнуцца.

(можа, і я —
не дужа маленькі для кулі,
калі рулі вінтоўкі крычу:
свой я, свой!)

...дарогаю той,
кажуць, палова Еўропы прайшла
пад якатанне сабак усёй вёскі,
услед несучы, нібы нож,
у спіну ўвагнаны,
крык «О Езус!..».

Сякера глядзіць на дарогу.
Крыж глядзіць на дарогу.
Бяжы, дзіцятка, на луг, на луг
шукаць траву праўды.

Вячэрняе сонца
з вокнаў
цаляла ў мяне...
(а траву
тую скасілі, на свежай пакошы
нагу пракалоў я)
О Езус! —
клікала кроў маім голасам.

Ля вуснаў даравальная рука.
О, як трымціць прамень безабаронны —
жывая кропля на павейках ночы!
Ужо ты разгаданы? Ужо пражыты?
Названы імем?
Посуд мітусні
як быў парожні — так і ёсць парожні.
А тыя бляшкі (калі гэтак трэба)
няхай засведчаць галас, пыху, тлум.
Адно — свайго кахання не саромся.
Хвілін, калі адбіліся нябёсы
у паўнаце тваёй. Не прыніжайся
ля даравальных рук. Ужо цяпер
дзівіся, сэрца, пільна і пачуеш:
які час гаманлівы і якая
маўкліва-засяроджаная вечнасць!

Ці дакрануцца, бы калісь, пяшчотна
асот і асака яшчэ? Ці свет
абернецца ранейшай дабрынёю?
Бяздоннем галасоў мяне ён мусіць
паклікаць, засмуціць, усцешыць, звабіць.
Ён будзіць ува мне такое рэха,
што ад яго душуся ў цемры: жыць!
Не тут, дзе я цяпер, а там, а там...
дзе ўчора... але заўтра... і яшчэ
далей... Вяртаюцца плады ў суквецце
ўва мне і не ўва мне... ў насенне — дрэва,
у цемру — дзень. Усё наўзбоч мяне.
Усё ўва мне. I не маё усё-ткі.

Спакой з табою, чалавечы сын! —
ты на зямлі прамовіць паспяваеш,
на момант апярэдзіўшы сябе.

Тваёй душы пахмурнае аблічча
нябёсы мыюць птаствам і святлом.

Малю цябе, каб гэты цуд адбыўся.

Ты ўмела адгадаць азёр імёны
яшчэ тады, калі яны ляталі... 1 1 Паводле народнай легенды, азёры ляталі, пакуль ім не далі назваў.
Люблю! — гукала, галаву узняўшы,
і клаліся яны ля ног тваіх,
а я адзін у небе заставаўся.

Усё далей-далей з хвілінай кожнай
сплывае, што павінна знікнуць,
калі яго любоў не абароніць.
Ты бачыш ў небе воблачка-азерца,
што з ціхаю журбой плыве на захад;
пакліч яго па імені, пакліч,
пакуль яшчэ я — не за небасхілам.

Ты словам, словам ува мне,
і ты ўва мне ўсё хлебам, хлебам.

Вырошчвай дрэва, пад якім,
нібы браты, пасядуць людзі.

Я ўжо ёсць, існую,
як камень, падкінуты ўгору,
каб спяваў пра цябе,
твая птушка і крык, Літва!

З лёну, з дрэва, з гліны —
выйдзі, пакажыся, сціплая!
Ідзі проста на гук
роднае мовы —
і знойдзеш мяне...

Яшчэ слова — цябе я ўбачу,
ціхую і чыстую, як нядзеля:
белы абрус на стале
з выцвілымі плямамі крыві.

Тут дзялілі хлеб.

Не пакінь мяне аднаго
у задумлівасці самотнай.
Дай неба,— прашу,—
каб шэраму каменю спяваць —
дай неба,
якога твой Нёман поўны.

Я ўжо ёсць, існую,
як камень, падкінуты ўгору,
каб спяваў пра цябе.

У святле звечарэлых нябёсаў
твой твар прыгажэе, радзіма.

Укленч і маўчы — хай табою
напоўніцца гэты абшар,
бо такая любоў. Цераз сэрца
струменіцца кроў і крычыць:
радзіма,
лёсаў калыска, я мэты тваёй
шукаў, не знаходзіў —
гняздо жаўрука
ў разлогах палёў — ты!
Мне хораша так углядацца
у яблыню, ў квецені ўсю,
у дзіцёнка, што спіць,
у пагляд твой туманны.
Ды кветку шукаю,
што сходна з табою,
якая заўсёды захоўвае водар
маленства і вечара,
цёплага, соннага.