Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

Ідуць камяні.
Цяжка-цяжка ідуць.
Разам з намі нясуць
ледавік вечны смерці.
I становяцца ў нашых галовах
каля перапоўненых ямак.
Не спяшайся, камень,
пакуль яшчэ можаш
кветку быцця запальваць,
пакуль носяць чмялі мёд салодкі
з горкіх слядоў жыцця.
Ой, пад нагамі ў цябе каменьчык!

Як пчала у вулеі. Як у кветцы пчала.

Абліплыя слодыччу дзён твае рукі.
Часіна стомы тваёй шчаслівай.

Быццам званы, хтось узносіць цябе над зямлёй.
На вуснах квітнее, гайдаецца слова:
спявай, што ты ёсць, і маўчы, што ты ёсць.

Але няма таго дома, дзе б ты быў, як дома.
Як пчала у вулеі. Як у кветцы пчала.

Жыта паспела. Пакрыквае драч.
Гляну наўкола — ўвесь слых і цікаўнасць:
мне на жніво падаспела пара —
слоў назапасіць і важкіх, і спраўных.

Рукі напеўныя лашчы, каса,
рот блаславі, каб не змоўк у аблудзе.
Дрэва часін, як жывая краса,
поўніцца тым, што было і што будзе.

Слаўлю нажын залатой збажыны!
Косы, вядзіце свой рэй адмысловы!
Вось я ўжо ўвесь у ахапку адным:
зерне і глеба, вусны і слова.

З вока песні выкаціўся раптам
я слязой і ля дарогі ўпаў.
Дзякуй табе, творца мой крылаты,
што твой голас чую ў будні й святы,
што навек тваім падданым стаў.

Па жыцці з кійком дарожным крочу
між лугоў зялёных — душ людскіх,
чую ўсё — з парога плач дзявочы,
стрэлы слоў і стогн у цемры ночы,
скрыжаванне рук у міг цяжкі.

Крылаў шум над працаю спрадвечнай,
боль, што нават камень струшчыць змог,
голас бога ў тлуме чалавечым
чую я — і светла мне, й сардэчна,
ліжа рукі мне жыццё само.

На кожны пагорак
паклаў я па сонцу:
вось будзе прыгожа малечы,
калі будзе ўзыходзіць сюды.

На кожнай бярозцы
прыймеў па зязюлі:
вось радасна будзе дзяўчаткам,
калі ўсе будуць тут кукаваць.

У кожныя грудзі
уклаў я па слову:
вось заспяваюць сэрцы ў мужчын,
калі будуць ісці праз Літву.

Не магу вымавіць тваю смерць.
Не хачу імя яе чуць.

Летам, калі садзілася сонца,
глядзеў я на мора,
чакаючы твайго вяртання,—
як супакоіць вочы,
якія цябе ўсё шукаюць?
А ў нашых руках
рэха трапеча жывое
тваіх рук:
яны трымаюць цябе
і нікому не аддаюць.

Упаў,
а неба не ўпусціў.

Птушкі бачылі, як ляцеў,
як і мы —
яго песню чулі.
Высока над намі
ўзнялося дрэва яго голасу.
Маўклівыя, мы селі пад ім,
ужо ведаючы,
што самае вялікае сярод нас —
Час.

Карціна без рамкі — жыццё.
Чорнае і белае.
Які ж гэты трэці —
смерці
колер?
Знік, як зорка,
не адказаўшы.
Упершыню прамаўчаў.
А можа, і не пачуў,
што табе мы крычалі:
Застанься!

У зямлі і ў мора
ёсць дно.

Высечыце акенца,
каб праз века гроба
усіх вас
бачыць я мог.

Па сцежцы, што вядзе дамоў,
парог балюча прыбягае,
да сэрца туліцца,— пагладзь хоць,—
імя тваіх зямлі і дому.

А з вокан, многа дзе вачэй,
на сон твой ціха налягае
знаёмы твар зямлі і дому,
агню, вады спрадвечных святасць.

I цёплай пысаю жыцця
гасцінны стол вячэрай дыша.
У першародстве ў сэрцы зліты
імя тваіх зямлі і дому.

I болей, чым магу я, веру!

Двор успамінаў засланяе цень.
Каму і на каго цябе пакіну?
На кім самкну абапал шыі рукі?

Дзіця зямлі ўбягае ў гэты свет,
як з лугу, вышчыпнуўшы ў ім званочак,
і ўсё, праменячыся, звоніць, звоніць.

Збяры яго, наш свет, з любві і працы —
і ўбачыш: людзі ж там. Чаму ў жалобе
яны з такою цяжкасцю выносяць
з быцця у небыццё сваю паклажу?

Ёсць недзе сэнс, камусьці так патрэбна.
Схіляецца над дзіцем ціха радасць,
і вусны, лоб пацалаваўшы, шэпчуць:
апроч зямлі ёсць і бясхмар’е неба,
куды імкнуцца з вечнай песняй птушка
і чалавек з акрыленаю марай.

Са сцірты, як з крыл аблокаў,
ахапіць дасяжна воку
ўсё па самай крайняй мерцы —
ад стала да слоў ад сэрца.