Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

Так, шчасце, што маю цябе,
заўжды нада мной нахілёную.
Адсюль мае словы —
о, мае словы! Яны, як бінты,
прыліплі да ранаў тваіх.

З казак словамі мамы:
было даўным-даўно;

маім голасам з песень:
ой ліля, ліля;

малаком з гладышоў гліняных,
крошкаю хлеба з абрусаў;

пошумам пралак
і крыжыкамі вышывання
сэрцамі з-пад кашуляў;

слязьмі з вачэй,
у крыўдзе — косамі

гаварыла, гаварыла, гаварыла;

столькі стагоддзяў мінула,
пакуль я пачуў цябе, краю.

Не адзінокі я.
Мова ёсць
са словамі для стрэчы
і развітання.
Не адзінокі я,
таму й гавару.

З вёсак і рэк,
гарадоў і азёраў
па імёнах пазнаны.
Ужо, нібы слоўнік,
на літары Л
я разгорнут.

Тут і імя тваё блішча.
Белая кветка
ўзнімаецца і гайдаецца.
У цемры
буду трымаць, нібы ліхтар,
тваё імя.

Нібы заклятую ваду
нясу —
увечары і ўрана
сцярожка, ціха абыду
твае затоеныя раны.

Услед лістоце — весні ліст.
Але нязменлівая вера.
Твае вароты нарасхліст,
і разнасцежаныя дзверы.

Між скрыжаванняў і шляхоў,
між розных моў,
у стромкіх лёсах
звініць твой голас:
хто пайшоў...
тым, хто пайшоў,— абсяг і посах.

Нанова зелянее гай.
Ды не загойваецца верад.
Хай дакрануцца — загадай!
Хай —
дакрануўшыся —
павераць!

Ты дакрануўся
крылом да маіх вачэй —
і яны сталі бачыць:
сонца ў табе, наша сонца!

На беразе ягняткі,
на хвалях качаняткі,
каромысла на плячах.

Ты мой крык —
ад зямлі беларусаў
да прускай зямлі,
ты мая спавівальная стужка.

Падаў камень —
не так балела.
Хілілася дрэва —
не так шчымела.
А слова ўпала —
берагі застагналі,
Данелайціс заплакаў.

Ішоў проці плыні,
каменьчыкі падбіраў:
дзе слова,
а дзе каменьчык,
праз слёзы не бачыў.

А калі ён, знямогшы,
заснуў ля Тыльзіта,
ты губы яго абпёк,
і яны заспявалі:
сонца ў табе, наша сонца!

Імгненні, у якіх ты вечны;
і голас твой падобны да агню —
дык дзякуй, што ён грэе і што свеціць.

Як быццам з болю выняты — прамы,
прасвечаны да дна: магчыма, слова
папраўдзе стала целам і жыве?

Услед за ім ісці да небакраю.
Да чалавека. I яшчэ далей. Вазьмі
мяне за рукі, папараць, як брата.

Найкарацейшай ноччу года мы цвіцём.

I ў голасе кветка, і ў хлебе любоў,
колькі дасі, столькі зноў цябе будзе.
Хто ж ты, скажы мне, як знацца з табой,
цела ці дух ты, ліпень ці студзень?

Вось ты ў мелодыі красак палёў
або ў спякоце агромністай лета.
Ты ўжо было. Ёсць. I будзеш ізноў,
прысак зямлі ці часцінка сусвету.

Дрэва, што ветры няшчадна схіляюць,
ці ж, як маланка, згарыш ты ва мне?
Так ты ўрачыста галінкі люляеш,
так і расцеш ты за ўсіх зеляней.

Я за табою да сонечных высяў
смела на крылах-галінках лячу.
Птахам лятучым з душой маёй зліся,
жыць, як і ён, без гнязда не хачу.

Хораша ў засень тваю мне схавацца,
слухаць гамонку лістоты густой.
Як жа адзін без цябе я стаяцьму
там, дзе карэнне дружыла з зямлёй?

А завар’ююць вятры-ураганы,
гнуць і ламаць над прадоннем пачнуць,
гэткім ты блізкім і родным мне станеш,
быццам мяне гэта трушчаць і гнуць.

Палі ўзялі мяне ў палон.
Іх волі паслухмяны,
ішоў я і спяваў без слоў
страката, палымяна.

I столькі пела іх ва мне
тых фарбаў і адценняў,
што дзень, здаецца, палымнеў
іх зыркім зіхаценнем.

Я знаў: да гэтае пары
так не спяваў ніколі.
Луналі песні угары,
па ўсім зямным раздоллі.

Яны, напоўненыя мной,
жылі ва мне паўторам
і славілі наперабой
смерць творцы іх у творы.

1976

Расце з любві і дабрыні
і чалавечнасць наша, й веліч!
I тое полымя, што спеліць
гарт нашых душ, дух чысціні
і ў вечнасць наш кірунак цэліць!