Рыгор Барадулін - Лісты ў Хельсінкі

I думкі, і ўспаміны ёсьць,
Якія
Забыцца хочацца, а немагчыма.
I прывядзе язык дапытны ў Кіеў
Альбо ў вастрог
З шырокімі плячыма.
З-за кратаў думкі вырвуцца на волю.
Сябе ўспаміны ўспомняць адмыслова.
Душа ахвотна дасьць прытулак болю.
I да пары маўчаць згадзіцца слова.
Ня раскладзеш развагі па паліцах,
Бяздапаможныя драты і ліны,
Каб у катоўнях памяці, ў цямніцах
Трымаць надзейна
Думкі і ўспаміны...

28 жнівеня 1998 г.

Час возьмецца хрумстаць салому,
Калі мурог даскубе.
Ніхто не патрэбен нікому,
Апроч самога сябе.
Патрэбен,
Каб з ціхай журбою
Адно зразумець-такі,
Што людзі ўсе
Спаміж сабою —
Халодныя сваякі...

9 верасьня 1998 г.

Спартанцы зьбіраліся на вайну —
Вайстрылі мечы,
Прымервалі латы.
З усімі стаў у шарэнгу адну
Спартанец нягеглы,
Падслепаваты.
— Куды ты, нашто ты
Такі на вайне? —
Спытаўся нехта.
Нябога прызнаўся:
— Як іншай карысьці няма —
Аб мяне
Варожы затупіцца меч
Прынамсі...
I ў дні,
Калі душы падпальвае змрок,
Калі цяжарнее
Жахам калосьсе,
Прымаюць сьмерць
I паэт, і прарок,
Каб меней
У ворага куль засталося!

27 верасьня 1998 г.

Усіх пакараньняў
Ня зьлічаць вякі.
I людзі ня зьлічаць самі.
Дзе грэх, як пух,
Дзе, як камень цяжкі?
Дзе вязьні зь ціхімі галасамі?

Пьяніць
Нявіннай віны віно.
Гняце немата
Стараны нялюдзімай.
Цяжэйшае ўсё ж
Пакараньне адно —
Пакараньне Радзімай...

28 верасьня 1998 г.

Трымалі агонь у жалезнай клетцы,
А ён вырываўся на волю хутчэй
I, клопатам неабцяжараны,
Ўлегцы
Гуляў у прадоньні вачэй і начэй.

Агонь тушылі, агонь душылі,
Агонь лавілі,
А ён выжываў.
А ён абвіваўся ў рэха ля шыі
I за падстрэшшамі віжаваў.

Агонь ніколі ня ўмеў вініцца
I сыпаў ж а р
У далоні хлусьні.
...I ўсе разлады і таямніцы
Палілі самі сябе на агні...

20 лістапада 1998 г.

У душы мае свой закутак
I туды ня пускае нікога
Катаржнік пажыцьцёвы —
Смутак.

Недзе блізка жыве трывога.
Недзе блізка радасьць рагоча.
Гурбы выгарбілі першапутак.

Ды пра волю і думаць ня хоча
Закаханы ў пакуту смутак...

19 сьнежаня 1998 г.

Час зьнянацку зьмесьціцца ў зярнятку
I засьне ў настылай баразьне,
Каб прачнуцца руньню па вясьне,
Даганяць сябе
Пачаць спачатку.

Сьвету
Цесна думаць у зярнятку —
Ў вечнасьці ў маленькім кулачку.
Ціха йскрыпка жаліцца смычку.
Хоча гук сябе
Пачуць спачатку.

Час аднойчы
Зьмесьціцца ў зярнятку...

27 сьнежаня 1998 г.

Чалавечае сэрца
Меншае за гняздо салаўя,
Яшчэ меншае сэрца настрою.
Ды ў іх,
Пачынаючы ад позірку і кап'я,
Нацэлена зброя
Усіх часін,
Усіх народаў,
I зброя заклёнаў і кпін
Да ўзьнёслых одаў.
Ужо зьнішчуць, здаецца,
А сэрца б'ецца
Наўздрыж.
Як салаўіная песьня
Аб крыж...

4 студзеня 1999 г.

Памяць —
Цямніца суровая —
Вязьняў не адпускае,
У хмары іх замуроўвае,
Як у жывыя скалы.

Успаміны —
Вязьні жывучыя —
Помняць сьцяжыну на волю,
Там,
Дзе над соннай кручаю
Радасьць старэе ўдавою.

Мроіцца —
Долу бразнулі
Ўсе ланцугі,
Каб разьбіцца.
Поўніцца ціхімі вязьнямі,
Покуль ня рухне,
Цямніца.

11 студзеня 1999 г.

На радзіме расьце трава
Няпрытуленага блуканьня.
На радзіме ня сьпіць сава
Дакараньня і дараваньня.

На чужыне цьвіце язьмін
Перазяблага захапленьня.
На чужыне жыве ўспамін
Незаўважанага імгненьня.

Птушка смутку ў смузе растае.
Воўк зьняверу ў працягласьць вые.
На радзіме чужыя — свае,
На чужыне свае — чужыя...

11 лютага 1999 г.

Хапае на гэтым сьвеце сьвятла,
I цемры хапае.
I ўсіх нас адсюль
Вымятае мятла
Сьляпая.

Пабыць бы яшчэ і яшчэ
На сьвятле.
Хай цемра чакае.
Мы ведаем, хто
Той смале, што ў катле,
Патакае.