Рыгор Барадулін - Абсяг

Гора чула ты, ліха бачыла.
Каб зласліўцы твае адбрахаліся,
Сум спагодзіла песні матчынай
Галая на святло прагалінка.

Як у госці здарышся
Да крутой кумы,
Той, якую старасцю
Клічам мы,—

Вочы паказеліўшы,
Плечы не сутуль,
Памяці вузельчыкі,
Дзён хатуль

Развяжы не ўтаіста,
Выкладзь не ў хвальбе,
З чым жа ты вяртаешся
Да сябе!

Хто з няўтольнай смагаю
Малады заціх,
Раскажы з пава гаю
І за тых.

Раз цябе уважылі,
Сам не лезь на кут,
Над тваёй паклажаю
Тут прысуд.

Пнуцца вузкаплечыя
Да шырокіх лаў.
Часам месца нечае
Не заняў?

Жыву, як еду ў таксі.
Таксометр скроняў,
Уключаны ён,
Даўно — прасі не прасі —
Адлічвае шлях
Пад адхон,
На згон...

На поўдзень хацеў —
Хоць раз
Спачну, замяню аблыселы скат,
Прылёг —
Прасейвае час
Секунды
На сіце густым цыкад.

Я на суравеях крэп,
Таміўся
Да лютых зор уваччу.
Таксометр свой
Выключы, стэп,—
Я веку
За два канцы заплачу!

Кім стану я пасля,
Ці палыном, ці клёнам?
Каб што!
Мяне зямля
Зямным шчадрыла плёнам:

Дарогай аржаной,
Хмурынкай ільняною,
Сцяжынаю кружной
Да наспы пад сасною.

Не жыць, як набяжыць,
Каб дзень за дзень — i годзе.
Міг верай знабажыць.
Мой дзень — мае стагоддзе.

Кім стану я пасля?
Каб што!
Якое слова
З нябытнага былля
Мяне ўрачо нанова?

Што скажуць пра мяне?
А ці ўснамін сурова
Увагай праміне?
За ім
Святое слова!

Гатова ад веснавой красы
Сэрца жаўранкава разарвацца.
Безабаронна знікаюць лясы —
Даверу зялёнага рэзервацыі.

На бровы часу адчаю дах
Насоўваецца няўхільна.
Глушэюць вёскі,
А ў гарадах
Перанаселеныя магільнікі.

Ірвецца трос,
Што ад зор да рос.
Смех непадкуты
Даволі коўзаўся.
Папрок былы:
«Ці ты ў лесе рос?» —
Будзе гучаць як:
«Залётаўся ў космасе...»

Травейце, гароды,
Салют, гарады.
Гароды,
Вам оды
Складзём праз гады.

На кроквы вясёлку
Лірычна сагнём,
Укленчым пяколку
З рахманым агнём.

Уславім прысады
На ціхай вярсце.
Для смутку расада
У гародах расце.

Чалесніку шэрыць
Куродым
Чало.
І верыць
Не одам —
Гародам
Сяло!

Востры локаць выраю —
Востры боль.
Лес яшчэ задзіраю —
Хвост трубой.

З восенню адносіны
Так сабе.
Хмар перапалосіны
Шпак саб'е.

Небасхіл, плячыма хоць
Шавялі.
Сталі немагчымыя
Шчамялі.

Ходзіць ненажэраю
Ветравей.
Неба, бросняй шэраю
Не травей!

Чым цябе, высокае,
Ацаліш?
А вавёрка цокае:
«Цот ці ліш?..»

Як, неепакойны, спакоем заручышся?
Мяшчане моляцца
На гаражы і на страўнікі.
Па смяротнасці —
Не па неўміручасці! —
Пасля касманаўтаў ідуць настаўнікі.

Ім па гадзінах аплата сціплая,
На экзаменах — букецікі ў складчыну.
...Лучынка курылася,
Газоўка хліпала.
У людзі выходзіла
Мова матчына...

З торбачкамі,
З партфелямі,
З ранцамі,
Вачапоры,
Баламуты,
Накольнікі
Спяшаліся да Фадзея Францавіча,
Каб ранішнім словам назвацца —
Школьнікі.

Няўвагі. баяліся, праглі пільнасці.
Вы цеплілі нашыя вочы надзеямі.
Як, мы, падшывальцы, са скуры лупіліся,
Каб быць
Любімчыкамі Фадзеевымі!

Беларуская мова,
Маўчання хвілінаю
Ушануй аднаго са сваіх старэннікаў:
Як і ты, меў навагу,
Няспыннаплынная,
Да канкрэтных назоўнікаў —
Не да займеннікаў.

Блакіт абмерваюць крылы бусловыя.
Жыццю клапотна,
Буркотна рачулачцы.
Кажу Вам сыноўняй удзякі словы я
Тады,
Калі Вы іх ужо не расчуеце.

Хай будуць пашаны шатамі ўшачаны
Над Вашым спакоем
Нябёсы вернасці.
Хай будзе пухам
Зямля Ушаччыны,
Дзе Вам паўтарацца
Школьнымі вераснямі...

Райцэнтр мой партызанскі,
Пакуль што —
Рай птушыны.
След клалі ўпарты санкі,
Чытай арнамент шынны!