Рыгор Барадулін - Абсяг

Не расшчодрыцца,
Не раздабухаецца —
Вёска скупая,
У ногі нікому не бухаецца,
Піцуе з відна да відна,
Вайна не вайна —
Вёска не адступае,
Адступаць няма куды.
Прымакамі
Урадлівыя дні з праснакамі,
З прысмакамі.
Спрадвеку драўляная,
Як і дрэвы, ў зямлю ўрасла.
Жыве яна
З хлебадайнага рамяства.
Не да прыхарошвання,
Не да хараства!
У вёскі такая
Сялянская ўхватка:
І пралля, і ткалля,
Ратайка й салдатка.
Град бобам,
Пот — градам.
Травеюць грады.
Пакуль з горадам
Грані сціраюцца,
Прахопліваецца ўранні —
Да цямна стараецца.

Нібы шыпячых зычных збег,
Спакойны, сыпкі
З самай раніцы
Спадаў на сцежкі
Ціхі снег,
Баяўся аб ігліцу зраніцца...

Сачу — як прашчур —
След бяды.
Зайшлося сэрца ў ціхім верадзе
Перада мной
Ідуць сляды
Сабачыя
ўперадзе...

Ці прытулку шукае душа чыя?
Чаго ўслухаецца цішыня?
Захлыніся,
Турбот гайня!
Спакоем мяне сустракае
Ушаччына.

А дзе мой прытулак?
Зязюленька шэрая
За вечным борам.
З кім журбой павячэраю?
Ці мне ў сабе,
На сабе — як смаўжу —
Насіць гэту хату
З запалымі бёрнамі,
Дарогу ў выбоінах —
На Забораўна,
І смачна прыжмураную імжу;
Спакой, што на сітцах
Прасейваюць конікі,
І кветку-слёзку на падаконніку,
І гэту трывогу, якой даражу?

Шлях Млечны — прасекай.
Аблокі — яміны.
Сляды ад вялізнага настала.
А можа, змятаюць рукі маміны
Крошкі хлебныя са стала?!

Заход заламаў аблачынкі брылёк,
Замроена промні лятуць у вуллі.
На сонны мурог
Я спакойна прылёг —
Здалёк
Мяне ў прыцемак сцежкі вялі.

Туман-тугадум ахінуў паплавы.
Па-свойску мураш запаўзае ў рукаў.

Куды ж так імчаўся
На злом галавы,
Каго я гукаў і шукаў?

Не згасне ён,
Світальнай зоркі ўзбліск,
Як, злосны космас,
Ты яго не мглі,—
Вянчае зорка
Зорны абеліск
Зямнога подзвігу
Маёй зямлі.

З кожным годам —
Больш выгод:
Лес са шчодрай жменяй.
Больш ільгот,
Але штогод
Ветэранаў меней.

Нарасло
За столькі год
Праўнукаў i ўнукаў.
Боль,
Нязвыклы да выгод,
Ва ўспаміны грукаў.

Паступова да святла
Вывелі з падвалаў.
Прага да жыцця
Вяла,
Вера гадавала.

За гады
Сплыло вады
І паперы многа.
Пружыць нерваў правады
Слова «Перамога».

Дбае кандыдат пра тэст,
Тэма:
«Ветэраны».
Ды пратэз,
Нібы пратэст,
Хрыпне вечарамі.

Дасць, як трэба,
Сельсавет
Шыферу,
Фанеры.
У прэзідыум —
Як след —
Просяць піянеры.

Б'юцца сны ў накатаў столь.,
Вам у вырай рана,
Радасць
І пякучы боль —
Ветэраны.

Свой лес — свае зайцы.
Закон, здаецца, просты:
З кары
Мудры карцы
І набіркі — з бяросты.
Дуг прагнасці не гні,
Паганскі дух не нішчы.
Улада цішыні
Трымае каранішчы.
Шануй хвальбу хваін,
Мальбу глухога ляда.
У лесе будзь
Сваім,
Патрэбным, як спагада.
Свой лес,
І ў ім ваўкі
Такі
Не усе звяліся.
Гадзюкі у клубкі,
Сіпучыя, звіліся.

Свой лес — свой гнеў,
Свой сум.
У чысціні ратоўчай
Ты — наняты,
Лясун,
Не лесанарыхтоўшчык!

Эфір, нібы даспелы луг,
Дзе вольна Нёману і Гаўі,
Высакамернасці мятлуг
Не змарнатравіць разнатраўя
Тут раўнапраўя горды дух!
Звінець, антэніцца травінцы,
Навін чакаць, нібы расы,
Сусвету слухаць галасы
Зялёназвесненых правінцый.
Пазнання дрэва вольнакора
Галініцца ад завірух.
І хвалі радасці ці гора
Штохвілі скалынаюць луг...

Смaлiлi ў цябе
Вайны перуны,
Спазнаў паклоны,
Запомніў праклёны.
Ды не адстала ні карыны
Ад цела твайго,
Зялёны!

У хмурыне чупрыны
Дазволіў ты
Раскашавацца зорам,
Каб хцівасцю ўсмяглі
Злыя раты,
Зайздроснікі ўспомнілі сорам.

Сыноўняму сэрцу
Балюча люб,
Каранаваны кронай нязгіннай,
Край мой спаконны —
Азімы дуб
З выпаленай сэрцавінай.

Не крыўдуй, край лясны,
Я пазбаўлен даверу
Успамінам суровым,
Што ад жаху лядовы:

Гэта сосны адны
Над абрывам кар'ера
Ці над вырытым ровам
Заложніцы-ўдовы?..