Леанід Дайнека: Вечнае імгненне

Чуеш: метал пяе i гудзе.
Бачыш: вясна расцвітае.
Гэта ў яснотныя далі ідзе
Наша зямля маладая.

Не, ты не згубішся ў громе вякоў,
Ты не загінеш, наш краю,—
Цені вялікіх адважных сыноў
Неба тваё ахінаюць.

Прысвячаецца Якубу Коласу

Не трэба хмельных чарак.
Хай згінуць сум i злосць.
Ёсць права на пачатак,
На выбар права ёсць.

Маўчыш, паэт, сумуеш.
Пяро баіцца рук.
Ты, як страла, якую
Пускае веку лук.

Ад зайздрасці пацее
Чарнільны крыхабор —
Куды страла пацэліць?
На чый багаты двор?

А ты паўз двор той. Міма.
Ты — ўдаль на поўны лёт.
Там — вецер. Там — Радзіма.
Там — поле. Там — народ.

Там у нятленным слове
Нямых вякоў давер.
І ты на роднай мове
Напішаш першы верш.

Пішу, чакаю пахвалы.
Ды, пэўна, нешчаслівы я,
Бо пахвалу вязуць валы,
Марудныя, санлівыя.
І покуль тая пахвала
Мне будзе перададзена,
Я з-за пісьмовага стала
Адпраўлюся да прадзедаў.
Ну што ж? Не першы я такі.
Прэч фіміям ваш, крытыкі!
Няхай жывуць мацерыкі
Ніколі не адкрытыя!

Нібы агню пакланенне —
Размовы аб пакаленнях.
Паэт і празаік горды
Лучацца ўсе ў кагорты,
Узрост пад графу падводзяць,
Па сэрцах мяжу праводзяць.
Усё і рашуча і тлумна.
І вельмі мне сёння сумна,
Бо я між тых пакаленняў,
Нібыта мох між бярвенняў.
У тое — гадоў не хапае.
У тое — сусед не пускае.
Куды маёй песні дзецца
І ля каго ёй сагрэцца,
Сціплай, не дужа звонкай,
Ля Голуба, ля Зуёнка?
Як пушчы адной карэнне,
Будзь жа адно пакаленне!
Тое, дзе сэрцаў гарэнне,
Тое, дзе праўдзе служэнне.
Метрыкам вершы не вераць.
Навошта пра ўзрост ім ведаць?
Любоўю, аддадзенай свету,
Узрост вымяраюць паэты.

Зажыве журба, як рана.
Зробіцца зусім маленькаю.
Зноў смяешся ты з экрана,
Пётр Мартынавіч Алейнікаў.

He, няпраўду той гаворыць,
Б'е аб стол рукамі дужымі,
Што жыццё кінаакцёраў
Гладкі шлях, усланы ружамі.

Будзе май, абед на траўцы,
І сябры, i трубы медныя.
Ды няпраўда, ды няпраўда,
Што жыццё — кінакамедыя.

У душу, у сэрца нетры
Зноў нацэлены юпітэры.
І стаіць пад зімнім ветрам
Чалавек у тонкім світэры.

Ён спявае. Ён смяецца.
Плача ён. Скрозь сон ускрыквае.
Перад векам
сваё сэрца
Па кавалачку
адшчыквае.

Якое шчасце быць цвярозым,
Самім сабою быць.
За добры смех, за ясны розум
Людзей любіць.

Я піў віно. Піў часта, многа.
Браў радасць напавер.
Душу кіпцюрыла трывога,
Як чорны звер.

Я піў віно. Крычаў вітанні
Гульбе, а не сяўбе.
І ў каханай, у кахання
Краў сам сябе.

Віно і зрок і мозг патушыць.
І вось я зразумеў:
Няма на свеце п'яных птушак
І п'яных дрэў.

Ні траўкі п'янай i ні плода
Зямля не сцерпіць, не!
Глядзіць цвярозая прырода
У вочы мне.

Прыснілася мне сёння —
Стаім з табою мы
На белым эшафоце
Бязлітаснай зімы.
Мароз пятлю накінуў
На горла ручая,
Ды я кажу: «Не бойся,
Каханая мая».
У шчыліну між хмараў
Я рукі працягну —
Сонца! Дзе ты, сонца?
Дай свайго агню!

Было, было душы свячэнне.
Быў рай на ўсёй зямлі.
І мы з табой супроць цячэння,

Як караблі, плылі.
Былі, былі зайздросніц плёткі.
Была душы
мішэнь.
Скажы,
чаму такі кароткі
Кахання ясны дзень?
Вясновай песні не разбудзіш.
Яе не заспяваць.
Скажы,
чаму так любяць людзі
Каханне руйнаваць?
Чаму жадаюць з нецярпеннем
Прабоін
караблю,
Анёлу беламу
падзення
На чорную зямлю?

Выпі свой кубак з сябрамі,
Цешся апошнім цяплом,
Восень ужо над барамі
Жоўтым махнула крылом.

Глянь: жураўліныя струны
Плачуць над золлю дарог.
Быў я шчаслівы i юны,
Ды маладосць не збярог.

Студзіць над полем бясконцым
Птушак бяздомных сям'ю.
Вып'ем за добрае сонца,
Што асвятляла зямлю.

Сцежкі зямныя пакіну —
І аднаго папрашу —
Хай пацалунак жанчыны
Зробіць бяссмертнай душу.