Леанід Дайнека - Вечнае імгненне

Нашэпча сонечныя словы,
Змарнеламу акрыліць дух
Дарога ручаёў вясновых,
Дарога зімніх завірух.

Маланка ў дуб з нябёсаў цэліць,
Рыхтуе свой агністы ўдар.
Тут Ён прайшоў.
Іван Луцэвіч.
Купала. Песні валадар.

І ў лузе плакала жалейка.
І на знядоленай зямлі
Драўляны век i век жалезны
Адною каляёй ішлі.

У сіле гордай і ў бяссіллі,
З кіёчкам простым у руках,
Па песню людзі тут хадзілі,
Ды песні Ён акрэсліў шлях.

Сцяжынкамі і бальшакамі
Ён крочыў праз імглу гадоў.
Ён песні крылы даў i памяць,
Каб помніла сваё гняздо.

Паклон табе, зямля Купалы!
Хай паліць сэрца твой агонь:
Зялёны ліст і ліст апалы.
Ручай.
На лузе вольны белы конь.

Пакрыўджаная ветрам ліпа.
Туману ціхі табунок.
І навальніца, што гняўліва
Маланкай жыхкае здалёк.

Паклон табе, зямля Купалы!
І радасць ты, і светлы сум.
Зямля вячыстая, як мала
Мы ведаем тваю красу...

Зямля Купалы... Зоркі ў высях...
Хто духам, сэрцам малады,
Ідзі па ёй.
І апячыся
Аб нашых прадзедаў сляды.

І, нібы кропля акіяну,
Аддай усю сваю любоў
Зямлі адважных партызанаў,
Зямлі адважных песняроў.

Будзь сынам ёй, надзейным сынам.
Хай боль яе табе баліць.
...А ў лузе млее канюшына.
І просіць кнігаўка папіць.

І так прывольна, так прасторна!
Лье сонца чырвань на палі.
Здаецца, раздзімаюць горны
За небасхілам кавалі.

І замірае спелы колас.
І хлебароднаю парой
Гучыць, ляціць Купалаў голас
Над гэтай вечнаю зямлёй.

Maix дзядоў сялянскія імёны —
Язэп, Марцін, Давыд, Кандрат, Якуб —
Вы з далечы плывеце заімглёнай,
Каб зноў крануцца нечых душ i губ.

Вас не шануюць у сталічных загсах,
Ды і ў вясковых вышлі вы з цаны.
А вас насілі, мушу я прызнацца,
Майго народу лепшыя сыны.

Мы ў космасе суровым пабывалі.
Мы новых дзён узводзім вечны зруб.
Мы сеялі, спявалі, будавалі.
Прабачце мне, што вас не ўшанавалі,
Язэп, Марцін, Давыд, Кандрат, Якуб.

Не чуеце роднага грому?
Не кліча сцежка дадому
У светлыя ветлыя ранкі?
Пішыце на эсперанта.

Не помніце бор вячысты?
Мілей, чым блакіт наш чысты,
Нябёсаў заморскіх транты?
Пішыце на эсперанта.

І спадчынаю вам будзе
Не дождж, што прыроду будзіць
І зерне сее глыбока,
А толькі цень ад аблокаў.

Аляксею Пятрухну

Дрыгавічы — лясныя людзі.
Сыны вады. Сыны зары.
Шляхоў назад мне больш не будзе —
Я тут кідаю якары.
Бяжыць рака ў трыснёг зялёны.
Бліскоча месяц уначы.
То позірк ваш, пагляд бяссонны,
Дрыгавічы.
На сцежках веку навальнічных
Я чую ваш зазыўны кліч,
Бо я дзіця лясоў, язычнік,
Бо я таксама дрыгавіч.
Назло захопніку — забойцу
Вы ўмелі родны край любіць,
І сеяць хлеб, і ладзіць борці,
І на дубовым чоўне плыць.
Калі ж было чужынцу мала
Зямлі, паветра і вады,
Сцяной нязломнай вы ўздымалі
Свае чырвоныя шчыты.
Дрыгва ваш след не праглынула.
Мы чуем вашы галасы,
Калі з гарачым свістам, гулам
Віхор суровы гне лясы.
Калі ж метал зазвоніць строга,
Палезе звер у родны кут,
Мы вас паклічам на падмогу
І вы адкажаце: «Мы тут!»
Няхай удалеч дні імчацца —
З крыніцы вашай будзем піць.
Бярозка, як дрыгавічанка,
Над той крыніцаю стаіць.

Не кліч, не кліч —
мне ўдалеч добра крочыцца,
Аддамся я шляхам, вытокам, нетрам,
Бо мне ў душу стагоддзяў глянуць
хочацца,
Нібы ў акно, расчыненае ветрам.

Да вас іду, адважныя, палеглыя.
І разам з вамі за народ свой б'юся.
І праз усе нягоды i адлегласці
Нам свецяць вочы роднай Беларусі.

Вячка. 1224 год

Дзядзінец дагарае.
Прабіў сцяну таран.
Князь Вячка памірае
Ад ран.

Смяюцца мечаносцы:
— Здыхай, славянскі пёс!
Не ўбачыш болей ноч ты
І дзень у ззянні рос.

Глядзі: агонь віхурыць...
Смыліць, пячэ — няўсцерп!

Мы знішчым горад Юр'еў,
Збудуем горад Дэрпт.

Мы пройдзем лесам, полем,

Смерць несучы i боль.

Мы спалім горад Полацк.
На попел кінем соль.