Людміла Рублеўская - Крокі па старых лесвіцах

ШЛЯХЦІЦ ЗАВАЛЬНЯ

Як лёс, шалее завіруха —
Аж рабацінне у вачах.
Вандроўнік, бачыш?
Да прытулку
Табе агеньчык меціць шлях.
Не, нездарма міргала свечка!
Дабро у хату —
добры госць!
Заходзь, вандроўны чалавеча,
I ў бессмяротнасць уваходзь!
На Белай Русі —
век завеі.
Зацішку нам не прычакаць.
Галота казкай сэрца грэе.
Дазвольце казку распачаць.
Эх, браце!
Часу снег няўмольны
Засыпле ўсё —
і тут, і там.
На Белай Русі белым полем
Застацца вам,
застацца нам.
І тое, што цяпер гаворыш,
Чужою мовай замяце...
А ты запісвай —
пра паморак,
Пра лесуна і пра чарцей...
Нас тут сагнала завіруха,
I ў нас ёсць келіх —
і агонь,
І свечка на акне варушыць
Сваю маленькую далонь,
I новы госць ужо ля брамы,
Прыйшоў па паску і цяпло...
...I Беларусь плыве над намі —
Завеі
белае
крыло.

БАЛАДА ПРА ФРАНЦА САВІЧА

Птушкі белыя паселі
На зжаўцелую траву.
Як жывеце, доктар Гельгег?
Дзякуй богу, шчэ жыву...
Снежань зноў шатры раскінуў
Каля кожнага двара...
Як вам, доктар, у Расіі,
Без Палесся, без Дняпра?
Без імя, без родных песень,
Без курганістай зямлі?
Можа, вы ў мясцовым лесе
Кветку-папараць знайшлі?
Да зямлі святочна белай
Сонца хіліць галаву.
Як жывеце, доктар Гельгег?
Дзякуй богу, шчэ жыву.
Ці радзіма там жывая?
Бо яе баяцца — цэлай,
Разам з мовай разрываюць
Свае дурні і паны.
Бо яе баяцца—цэлай
I сярод Еўропы ўсёй
Белае чвартуюць цела,
Каб змяшаць з чужой зямлёй.
Ці ўратуецца на свеце
Той куток святой душы,
Дзе удасца мне нарэшце
Францам Савічам пажыць?
...А зіма сувоі сцеле,
Сыпле бель на галаву.
Як жывеце, доктар Гельгег?
А хіба я тут жыву?

КАХАННЕ АДАМА МІЦКЕВІЧА

Жыццё не б'е — падножкі ставіць,
Але бязлітасна і злосна.
Зялёнай птушкай сядзе травень
На след, што выбілі калёсы.
Жыццё.
Марыля.
Караліна.
Жанчыны — вусцішная радасць...
Расстанне доўжыць каляіны,
Сустрэча марна сэрца паліць.
Схавала мокрая залева
Чарговы і варожы горад.
У шлях, Адаме!
Ваша Ева
Збаялася, што яблык — горкі.

Грукочуць колы. Душаць травы.
Жаданы ліст дашлюць запозна.
Жыццё не б'е — падножкі ставіць,
Але бязлітасна і злосна.

ВЕРШЫ I ЖЫЦЦЁ

Ёй вершы складае Максім,
Ды вершаў Яна не чытае.
Над садам спускаецца дым
І сонца чырвоны акраец.
З ім птушкі дадому ляцяць
З чужога, часовага раю...
— Няма ў тваіх вершах жыцця
Гаворыць Яна —
і знікае.
Як птушка.
Малінавы цень.
На поўдзень — дзе ясна і цёпла.
І ліўнем паўторыцца дзень
Над садам, навечна прамоклым.
Паэт на цяпло не ляціць.
З Радзімы — на поўдзень —
да смерці.
Ад вершаў — захочацца жыць,
Ад лёсу — захоча памерці.
І вернецца птушка.
Званы
Сустрэнуць яе на світанні.
— Максім! —
Толькі вершы адны.
I ў вершах — жыццё.
I каханне.

ПАЭТ I ЎЛАДА

Хлопчыку дазволілі загінуць.
Хлопчыку са скарбам у душы...
...Помніш, быў садоўнікам Скарына,
Ну а Колас мытарам служыў,
Багдановіч вывучаў законы...
А закон пляваў на божы дар —
Быццам дыяментавай каронай
Забіваць цвікі прыдумаў цар.
Бо для ўлады чалавек — што куля,
Хоць са срэбра — абы ў ствол загнаць.
...Ці ж вясковай зразумець матулі,
Кім сынок забіты мог бы стаць?
За абраз яго схавае вершы —
Для яе ён — сын, а не паэт,
I таму — адзіны і найлепшы.
І таму— яго не ўспомніць свет.
Разбірацца ўладары не любяць,
Дзе з каго найбольшая карысць.
і жыццё ляціць на вецер трубны —
Павуцінкі срэбраная ніць.
...I Багрым з ружжом па пляцы крочыць,
I нацдэмаў сцеражэ Гулаг.
...І ў зямлі чужой зарыты хлопчык
З лірай залатою на грудзях...

ГІСТОРЫК

А вочы глядзяць стамлёна.
Да прагнага іх святла
З паперы зжаўцелай, з тла
Ляцяць матьілі імёнаў.
А колькі зляціць у тло —
Не вечна ж вачэй святло...
Лістоў уздыхаюць крылы.
Яшчэ ўратаваны хтось —
Набудзе імя магіла.
Але на зыходзе сіла,
I поўня,
і маладосць...
I зноў шамацяць паперы
I цягнуць святло з вачэй...
Было нам каму паверыць.
Ці будзе каму яшчэ?

СКІФЫ

Нявечна ўсё:
аблічча, і душа,—
I падлягае тлу.
А мы — рагочам,
А грэшнікі грашылі і грашаць
І прызнаваць смяротнасці не хочуць.
Таму у прорву голас наш ляціць,
I мовы нашай высыхае мора,
Таму і выміраем пры жыцці,
Ці то ад глупства,
ці то ад пакоры.
Як назаве сябе нашчадак наш?
Ці і тады, у мітусні бясконцай,
Нікога не ўсхвалюе ні труна,
Ні рана, пачарнелая на сонцы?
Забытых
смерць збірае ў свой прыпол.
А хто забыў —
сябе хаваюць самі.
Нявечна ўсё,
пакуль нявечны боль.
Нявечна ўсё,
пакуль нявечна памяць.