Уладзімір Някляеў - Так

І Ютка кажа: "Ты ж ужо пытаўся..."
І Хведар кажа: "От жа звон стаіць
Які ў вушах... І ўсё адно і тое...
І ўсе з гаўна. Хоць нешта б залатое..."

"Дык вунь!.. - крычыць Карэнчыха. - Зямля!
Не бачыце хіба? Пчалу!.. Чмяля!.."

"Атруту, - Хведар кажа, - як дап'ём,
Дык станем - хто пчалою, хто чмялём".

"А хто - гаўном", - жартуе Ютка тонка.
Карэнчыха - у смех!.. Далёка-звонка
Спявае, што ў яе за самагонка...

Самагонку ведзьма гнала,
Каб ад кроплі - з ног збівала,
Ад паўкроплі - з ног валіла,
Як нячыста валіць сіла.

Кінула ў кацёл дзяўчыну,
Клык мядзведжы, хвост ваўчыны,
І курынага памёту,
Што набрала каля плоту.

І злавіла хлапчучка,
Адшчыкнула ад стручка.
Горка плача хлапчучок,
У катлы кіпіць стручок.

Тры начы кацёл бурліў...
Воўча хлопчыка не збіў,
Не зваліў яго мядзведзь,
А памёт курыны - ледзь...

Налівае хлапчуку
Ведзьма дзеўчыну ў саку,
Тут яго нячыста сіла
На палаткі й паваліла.

А дзяўчына скок ды скок:
"Не кладзіся на бачок,
Прыдзе шэранькі воўчок,
Адгрызе табе стручок.

А калі пакіне ледзь -
Прыдзе буранькі мядзведзь
І парве цябе клыком,
Вырве душу са струком".

І не спіць той хлапчучок,
І кіпіць яго стручок
У катле, дзе свет зварыла
Белы ўвесь
нячаста сіла".

- Як быць табе чмялём? - пчала пытае.

Ах, Кайса, Кайса, пчолка залатая...
Хоць кім мне быць... Абы кружыцца тут...

Пчала ўядае: "Крэўнакрэўскі кут,
Дзе ўсе з... з-звініць..."
- Я вырву з цябе крылы!..

Пчала - увысь: "Мой кут, як ты мне мілы..."

"Йшла малінка на чужбінку,
Да чужога саду - вішня,
І кацілася брусніца
Да атручанай вадзіцы,
І хапаў іх дуб дарогай,
І бяроза веццем біла,
Каб ні вішня, ні малінка
На чужбінку не хадзіла..."

Ну... родны кут... Няхай сабе ў закутку...
Ды Хведар тут... Карэнчыха і Ютка...
Баруны і Каруны...
Валуны...

Пчала ўжо проста рве маё цярпенне:
"Паўсюль хапае гор, дубоў, камення!.."

Ды ну яе... лятучае стварэнне...

Душа мая - не трэскі,
а карэнне,
Душа мая і ёсць - адны яны.

Я не патрушчу іх і не парэжу -
І праз усе, што ёсць, зямные межы,
Як плыў малы, так праплыву стары
На Юткавай - пад самы Месяц - вежы,
На караблі Літвінавай гары.

Ой ты злая даль-чужына,
Адпусці жураўку-сына.
Як пачую ў небе звон,
Так гадаю: а ці ён?..

А сама не ўчую сына,
Дык учуе кроў-рабіна.
Я рабіну заламаю,
У печ кіну запалаю.

Як вада з яе пальецца,
Дык прыцісну сына к сэрцу.
Як з яе пальецца кроў -
Не чакаць мне журавоў.

Дні за днямі, з году ў год
Круціць маці калаўрот
І глядзіць усё ў акно:
Не відаць мяне даўно.

Круціцца верацяно...

Я ўжо сеў на дзедаў вулей -
Што ж не бачыш ты, матуля?..
У кашы рабіны поўна -
А ў душы не ўчула Воўку?..

Толькі прала ды спявала -
Во якое ў чмеля джала!..

Вокны ў хаце ветрам біты...
"Ты, дзіравае карыта,
Ты, старая чапяла,
З кім гуляла? З кім хадзіла?
Сына ты сама радзіла,
Ці Айчына нарадзіла,
Ці лятучая пчала?..

Ці дрыготкае святло?
Ці дубовае дупло?
Дзе гуляла?.. З кім была?!."

Маці аж аслупенела,
Стала млява, стала бела,
Зварухнуцца не магла.

"Ах ты чмелю!.." -стала маці
Мяне з хаты выганяці,
А душа чмяля ўзляцела
На яе калена бела,
З белага яе калена
На фальбону пад сукенку,
Скочыла вышэй на пояс,
З пояса на белы грудзі,
А з грудзей на падбародак,
З падбародку ўжо на губы,
З губ у рот яна слізнула
І да лона паляцела,
Дзе маё блукала цела
У глыбі радовых вод...

"Ах!.." - схапіцца не паспела
За сцяну, куснуўшы рот,
Маці - і ў кутку абсела,
Дзе круціўся калаўрот...

І пачаў я ў лоне маці
Маці біці,
грукатаці
Па пячонцы, селязёнцы:
"Нарадзі ты, маці, Сонца!.."

Ой як маці з болю ўзвыла,
Як ваўчыца вые ў сцюжу:
"Я бы Сонца нарадзіла,
Ды няма такога мужа..."

Я давай ёй біць па сэрцы,
Забіваць яе да смерці:
"Нарадзі Красу дзявочу,
Мёдам - губы, Сонцам - вочы!.."

Ледзь не мёртвай маці стала.
"Спрабавала, - прастагнала, -
Нарадзіць Красу дзяўчыны,
Нарадзіўся звон пчаліны..."