Уладзімір Някляеў - Так

Сцякаў з царквы
на могільніка схілы
Плакучы звон - гукаўся мне здаля...
Бліжэй, чым я, да крэўных тых магілак -
Адна матуля ды сама зямля.

І з магілы ўстала маці,
Пачала мяне зграбаці,
Віламі мяне насіці,
Цела ў цэлае складаці,
Душу ў цэлае ляпіці.

І пакуль душу складала,
І пакуль ляпіла цела,
Байкі-казкі мне казала,
Каб не гэтак мне балела...

"Ёсць сястрыца ў плынь-вадзіцы,
Ветраснежна мецяліца,
Што ляціць на вецярку
У срабрыстым кажушку.

Кажушок свой сцеле новы
На паляны і дубровы,
На пагоркі і лясы,
А на елку - для красы.

А стара Баба-Яга,
Касцяна яе нага,
Праз лясочак скок ды скок -
Скрала з елкі кажушок.

Сама ходзіць, як царыца,
Плача ў полі мецяліца,
Мерзне елачка ў ляску
У зімовую траску.

Бег лясочкам Дзед-Мароз,
Сіні сам, чырвоны нос,
І злавіў Бабу-Ягу
За касцяную нагу.

Баба з ім давай хітрыцца,
Кажа Баба: "Я лісіца,
Бегла лесам я наўпрост,
Злапаў ты мяне за хвост".

Дзед ёй кажа: "Так і ёсць,
У лісіцы мякка поўсць,
Ды адкуль такі хрумсцяны
У лісіцы хвост касцяны?"

Баба кажа: "Шэры воўк
Хвот лісіцы драў ды тоўк,
І набіў на ім гузоў,
Што хрумсцяць ад маразоў".

Адпусціць хацеў лісіцу
Дзед-Мароз, ды мецяліца
Прыляцела з поля гола,
Закруцілася, як кола.

"То не воўк і не лісіца, -
Заспявала мецяліца, -
То сама Баба-Яга,
Касцяна яе нага!

Цар-царыца чорных кветак,
Што ўначы пужае дзетак,
Што лясочкам скок ды скок -
Скрала з елкі кажушок".

Раззлаваўся Дзед-Мароз,
Скрыўдаваўся аж да слёз
І занёс ён сам-адзін
Касцяну нагу на млын.

Там змалоў яе ў муку,
Каб не бегала ў ляску
Ні лісіцай, ні ваўком,
Ні срабрыстысм кажушком.

Кінуў мех з мукой на вецер,
Той панёс яго па свеце -
Рассыпаць на ўсе снягі
Костачкі Бабы-Ягі.

З тых часоў, як толькі вокам
Сонца гляне з-за аблокаў,
Тыя костачкі ўсе чыста
На снягах блішчаць срабрыста.

Казка ўся... Табе, мой Стася,
Гэта казка бабы Стасі,
Што ляжыць у руце-мяце
У магіле - вечнай хаце.

У зямным пчаліным гудзе,
Што гудзець не перастане -
І калі мяне не будзе,
І калі цябе не стане.

А яшчэ табе, мой Стася,
Пакідаю словы-веды,
Запавет ад дзеда Яся,
Ад твайго ўжо пра-прадзеда.

Ён сказаў іх, як сабраўся
У шлях вечнанезваротны,
Як у доме ўсім прыбраўся,
Зачыніў усе вароты.

Ён адкрыў мне тайну гэту,
Мой ты Стасю, з таго свету:
"Прыйдзе час - душой пакойся...
Тут не цёмна... Ты не бойся..."

- Як ты плакаў, мой ты Воўка,
Па лісіцы і па воўку,
Ды па Бабе па Язе,
Касцяной яе назе.

І прасіў ты дзеда Яся,
Бабу не малоць Алімпу,
А яе - кажух не красці,
Каб мінула тое ліха.

І як зараз па ўсім свеце
Ты збіраеш мёд тугі,
Так збіраў ты па ўсім снезе
Костачкі Бабы-Ягі.

Каб сабраці яе цела,
Каб мяцеліцай ляцела,
Ці каб бегала цішком
Хоць лісіцай, хоць ваўком.

Каб душу яе зляпіці
З касцяной нагой уцэла
Серабрыста бела-чыста,
Серабрыста чыста-бела....

- Залаціста-залаціста, -
Мне пчала на вуха села.

- Ну як? - яна спытала. - Пацяплела
На скразняку?..
- Ты першай даляцела,
Дык як табе Святгорскі наш скразняк?
- Такі ж ён, як і ў нас... Хавалі так
І плакалі... без толку... толькі б плакаць...

Па скразняку
маю ганяла памяць
Да вежы Юткавай,
Літвінавай гары...

Стары ўжо Ютка... І памёр стары...
Яны як не былі тут маладымі...

Вунь ён сядзіць у вечаровым дыме
На вежы - за аблокамі амаль:
Глядзіць у высь і паглядае ў даль...

З далечыні да вежы крочыць Хведар:
"Ну што ты ў Бога, Ютка, сёння ўведаў?
Што новага ў нябеснае красе?
Як будзем жыць?.."

"Да смерці. Як і ўсе".

"То злазь тады. Карэнчыха нагнала
Атрутнай самагонкі. Запрашала..."

Яны на карабель удвух сядаюць,
Што на гары Літвінавай стаіць,
Карэнчыху бяруць... і адплываюць...

- Дык як?.. Пчала да Сонца даляціць? -
З-за карабля пытаюся я ў Кайсы. -
Даведаецца там, як будзем жыць?..