Ніна Мацяш - Прыручэнне вясны

Вялікі, рыжы і
Бездапаможны,
Ён мітусіўся на стале кухонным,
Пакуль навобзем з канта не сарваўся,
І знік
У цёмнай шчыліне ў падлозе.

А сонца ўжо на захадзе было,
І дзесьці ў мурашовай пірамідзе
Завершвалі свой дзень гаспадары;

Спяшайцеся ў пару сваю дадому!
Хто вас,
На ноч
Ці назаўжды спазнелых,
Палічыць і прыпомніць сярод тысяч
Такіх
Банальна рыжых
Мурашоў?!

...Сярод цямноты
Летняе начы
Прынесены з чарніцамі мураш
Са шчыліны ў падлозе сумна выпаўз
І запытаў,
І ўсё мяне дапытваў;
— Ты не мураш?
Ты чалавек?
Ты мудры?
Ты ўмееш і лічыць,
І помніць здольны,
Бо страт было ў цябе —
Не мурашовых?..
Чаму ж дагэтуль ты не навучыўся
І што ж цябе тады ўжо і навучыць
Такім, як сам —
Кажнюткім! —
Даражыць,
Скажы?..

І цяжка варушыў вусамі...

1976

* * *

Здаецца ж, і лес наш не цёмны,
І час не глухі наш, не позні, —
Канае самотнае рэха:
Гукаем,
Ці чуем адказ?

Блукаем.
І зноў спадзяемся.
Ігліцаю коле туга,
Каб нам у ваколле ўзірацца
Напружаней і пільней.

Часцей пераходзяць дарогу
І зорка, і рыбіна, й звер,
Каб мы адшукалі нарэшце
Сябе —
Чалавека.

1976

* * *

Адна...
Яна яшчэ здалёк відна:
На выгарбку, вятрам усім адкрытым,
Стаіць сухая, чорная сасна,
Як даўкі сімвал тлену і нябыту.

Ні дрэўца, ані кусціка —
Вакол
Крыжы ды цёмны камень надмагілля.
Ды сухастоіна, нібы дракон
З вычварна пакручастым мёртвым крыллем...

Так давялося на вяку сасне
Быць сведкай толькі гора ды няшчасця,
Што сіл няма ўжо ні зазелянець
Хоць голькаю адной,
Ні ўпасці.

1977

СКАРГА ДЗІКАЙ ЯБЛЫНІ

Я ў сад хачу!
У той прасторны сад,
Дзе вішанна, і яблычна, і грушна, —
Мне тут, на ўзмежку вольным гэтым,
Душна.

Мне млосна ад прасторы навакол,
Між быльнягу учэпістага стыну:
Там,
Блізкай дзе няма душы, —
Пустыня.

Я ў сад хачу!
Я клопату хачу!
Бязглузда ж усыпаць пладамі вецце,
Каб іх стаптаў,
Каб змарнаваў іх
Вецер.

Я ў сад хачу!

1977

ЗАБЫЦЬ СЯБЕ

Забыць сябе...
...Паглянь, як спадарожнік —
Малюсенькая зорачка
рухомая
Між плоймы ўяўна нерухомых зор, —
Як пругка,
Як упэўнена
ён торыць
Свой мэтаносны шлях!
Адолена
зямное прыцяжэнне!
...Забыць сябе.
Забыць недасканаласць
Уласную,
І тленнасць, і мінанне, —
Забыць сябе!
Пераадолець!
Вырвацца!
Як спадарожнік
На высозную арбіту,
Каб зоры —
поруч,
Вечнасць —
твар у твар!
...Зямное,
Як ты ўелася ў зямнога
І як
таленавіта
Умееш ты
прыкідвацца
Нябесным!..
Адолена?
Кім?
Дзе?
Калі?
Не мной.
Пакуль не мной.
Яшчэ не мной...
Забыць сябе!..

1976

* * *

— Дзе завязваюцца ветры,
Тыя,
Што прыносяць буру
У чалавечую душу?
— У пустынях адзіноты.

1976

* * *

Ненавіджу святочныя дні,
І таму
Свята жадаю ўсім, хто мне дораг:
Паэту,
Чый затоены смутак
Збірае пяшчотна людзей
Пад сузор'ямі вершаў,
Каб адчулі яны адзінства сваё
І збавіліся адзіноты;
Суседу —
Маўкліваму столяру —
Які ўсё жыццё
Ювелірна
Камень халодны новых кватэр
Устаўляе ў аправу цёплую
З бярозы, сасны і яліны,
Каб помнілі навасёлы
Пра сувязь карэння і кроны;
Сябру маленства майго —
Трактарысту —
Рудому ад сонца і ветру,
Быццам камяк палескай зямлі,
Добраахвотна падданаму і ўладару
Бяссоннай турботы —
Сеяць;
І яшчэ,
І яшчэ,
І яшчэ, —
Іх многа, хто мне дарагі
І хто ведае гэта,
І таму пералік не патрэбен, —
Жадаю сапраўднага свята:
Каб любою парою года
Чырвоная лічба
У душы распускалася ўзнёсла
Дрэўцам маёвым,
І зялёнаю моваю ўся істота
Узрушана сцвердзіла:
Падзяляю
Агульную радасць быцця!

1977

* * *

Дзе твае межы, дабрата?
(3 крывёю повязі ірвуцца...)
Своечасова б забрытаць,
Каб злом табе не абярнуцца...

Каб шчодрасць годная твая
Не стала дробязнай апекай,
З якою робіцца ўтрая
І пуста й душна чалавеку.