Васіль Зуёнак - Лета трывожных дажджоў

І Прануза —

Бывалы франтавік, што да Берліна
Па ўлукаткі запісаных радках
Ішоў, як па крывавых каляінах,—
Закрыў бы вушы, вочы б завязаў...

А ён — сказаў...

А ён сказаў: «Пракляцце вашым дзецям:
Каб вы такое ж, як i я, спазналі...» —
Паэт, які а-ні-за-што на свеце
Не адчуваў уласнае віны...

Але — яны —
Яны — каго ён праклінаў услых?..
Яны не скажуць, хоць i знае свет:
Не дзеляцца праклёны на дваіх,
Праклёны застаюцца аднаму...

Каму?

Хай не табе, паэт...

ХОБІ І ГІСТОРЫЯ З ГЕАГРАФІЯЙ

Сэм-долар, дзядзька лысы,
Хапуга з даўнім гартам,
Меў хобі на абрысы
Геаграфічнай карты.
Над глобусам з маленства
Любіў ён мудрагеліць:
Знаходзіў педабенствы,
Праводзіў паралелі...

Выдатная калекцыя!..
Сто год у ладкі пляскаў
Цару, што стаў калекаю
На клёк i збыў Аляску.
Праз лупу i ў бінокль ён
Глядзеў на землі хіжа
З абрысамі далёкімі
І тымі, што пабліжай.

Адно што век дваццаты
Калекцыю парушыў,
Сказаў: «Зямля — не Штаты,
Каб трэсці як ігрушу...»
Во — нібы сцяг чырвоны
Лунае на паўсвету:
І троны і кароны
Змяла краіна гэта.

І тут — адны падкопы,
Буржуйскія хаўтуры:
Звузела іх Еўропа
Шчыгрынаваю скурай.

Тут Афрыканскім Рогам
Б'е кантынент пад рэбры
І гоніць прэч з пapora
«Патронаў» непатрэбных.

Тут дзвюх Амерык талія,
Што Сэм абняць грабецца,
Тут — боцікам Італія:
Стаіць і прадаецца.

Тут астравоў Сейшэльскіх
На гнуткай шыі нізка,—
Ды не сарваў у шэйку,
Не паддалася нітка...

З трохкутнікам Бермудскім —
Матыўчык, сэрцу любы:
Па-людаедску людства
Сам смачна праглынуў бы...

А свет ідзе па графіку,
Абрысы пераворвае,—
Мяняе геаграфію
У рэчышчы гісторыі!

СТРАСЦІ ПА БАХУСУ

Зіма сувой снягоў адбельвае,
З мазгоў мароз павыбіў клёк.
Субота тужыцца з нядзеляю
Узбіцца на сугрэўны лёк.
Ды толькі дзе і як? Ні каліва —
Ні чвэрткі нават, ні ў губу.
Як кажуць, транспарт стаў без паліва
Дзьмі ў кефірную трубу...
Ужо не спрынтэры, а стаеры,
Каб мэты ў пошуку дапяць,
Як жураўлі у песні Ставера,
Туды-сюды — ляцяць, ляцяць...
У забягалаўках — вакацыі:
Тарты ды сокі сталі ў рад.
Таставікі кваліфікацыю
Губляюць, як спяцы разрад.
Чарга музейна-эрмітажная
Ля прысакрэчаных дзвярэй,
Дзе блізкай радасці мантажнікам
Не Босх, а Бахус правіць рэй.
Ды і тае надзеі кволенькай
Агеньчык тае на вачах:
Сцяной перад прылаўкам голенькім
Чарга ўздыхае з-за пляча.
Адны — хаўруснікі з паліцаю —
Стаяць абоймай каньякі.
І то ці доўга тут пыліцца ім,
Хоць нам яны — не сваякі...
Што ж, патрывайце недаступамі
На шматрублёвым рубяжы.
А мы сабе далей патупаем,
А пры зарплаце — прыбяжым!..
Бывайце!.. А бутэлькі з назвамі
«Напалеон» і ўвесь букет,—
Як шэфы з тварамі адказнымі,
Глядзяць з прэзідыума ўслед...

* * *

Стрыножаныя і абяскрыленыя,
Заціснутыя паміж старонак,
3 чысцінёю стэрыльнаю —
У кнізе Чырвонай,

У гэтай самай сучаснай казцы,
Жывуць яшчэ і звяры, і птушкі,
Злоўленыя аб'ектывам зіркастым
На кіно- i фотастужцы.

Самыя рэдкія, экзатычныя,—
Хаваюцца ад прагрэсу.
І кніга чырвонай тычкаю
Тырчыць па дарозе злавеснай.

Гарыць слязой плакатліваю,
Дзе, вярнуўшыся ўвесну дадому,
Над прахімічанай ніваю
Злятае жаўрук дадолу,—

Не з песняю, як бывала,
Да хаткі ў цёплай разоры,
А знічкаю шэра-злінялай,
Што з неба прагналі зоры.

Гарыць тая кніга вогнішчам,
І я, апякаючы лапы,
Нясу — з першабытнага логвішча
Яе дыягенавай лямпай,—

Шукаю цябе, абаронца,
Каб ты ў тэхнічным нахрапе
На самай апошняй старонцы
Ў Чырвоную кнігу не трапіў.

СУБКВАТАРАНТ

Не знаўся б я з табой, сабачым франтам,
Калі б аднойчы дарагі сынок
Без юрыдычных праў і без гарантый
Цябе з базара ў дом не прывалок...

Ніхто цябе не прывучаў да службы,
А рос — не дуэлянт, і не зладзей,
І кемлівы, і па законах дружбы
Ніколі не падводзіў у бядзе.

Калі па-добраму спрыяў бы лес, то ў фільмах
З класічнай тэмаю даўно здымаўся б ты,
І ў кадры ля якой-небудзь графіні
На ланцужку хадзіў бы залатым...