Васіль Зуёнак - Лета трывожных дажджоў

УЗДЫХАЕ ПЕВЕНЬ ЦЯЖКА...

Уздыхае певень цяжка:
Кураць куры — ды ўзацяжку!..
Цэлы дзень сядзяць, сакочуць,
Нават несціся не хочуць,
Не выводзяць куранят:
«Што нам той дзіцячы сад!
Ёсць на гэта інкубатар...»
Плача певень без зарплаты...
Ні капейкі, ні зярнятка
На кішэнныя выдаткі.
Бабылём ідзе на шпацыр,
Слёзы лье: «Эмансіпацый
Шмат было — ва ўсе эпохі
Бунтаваліся «панчохі».
Ды курыная, прызнацца,
Горшая з эмансіпацый...»
Аж на ўсе дванаццаць струн
Заікаецца пявун,
Пер'е па сабе дзярэ:
«Ку-раць ку-ры... Ку... ку... рэ...»

ПЕСНЯ БЕЗ IBАНА Ў ГАЛАВЕ

— А якая ж песня без Івана? —
Голас над ваколіцай плыве.
А Івану ўжо не да баяна,
Песня тая і не ў галаве.

Кажа: І ў мяне перабудова,
На самаакупнасць перайшоў:
Я ж вам не блазнюк сямігадовы,
Каб ірваць мяхі без барышоў.

Пералом ідзе па ўсім Саюзе.
Хоць не жмот я, ды кладзіце мне
З танца па кап'ю на кожны гузік.
А прыпеўкі — па сваёй цане:

Тут — як за паслугу чаявыя,—
Задарма i бык не прамычыць:
Так ці сяк — падносьце гарлавыя,
Трэба ж,— кажа,— горла прамачыць.

А пакуль ідзе фінансаванне,
Каб не ўсох эканамічны план,—
Дык на грані ўжо балансавання
На тачок з'яўляецца Іван.

А яшчэ як возьме гарлавыя,
Hi баян не трэба, ні Іван:
Рот самараскрыты, горла вые
І ў вачах — туман, плыве туман...

На баян
Іван фінансаваны
Галавою цяжка аплыве,
І гарлае песня без Івана,
Песня без Івана ў галаве...

ЯК ГРЫБЫ...

Канцэнтрацыя дурняў крытычная:
Ёсць — прасцяк, без цара ў галаве,
Ёсць, што з розумам ходзіць пазычаным,
А найбольш — хто на дурня жыве.
Так прыладзіцца, так прыкінецца:
З богам — бог, а з героем — герой,
Цыркулярыць душа-чарнільніца,
І з трыбуны — за праўду гарой!
Так захопіцца часам прамоваю —
Аж паветра рукамі грабе,
Аж сапе, быццам дух напампоўвае —
Перакрыкнуць самога сябе!..
Нос кіруе па плыні, як човен,
Сець закідвае — што пагусцей,
Знае толк у праграме Харчовай:
Там выконвае, дзе тлусцей.
Быццам бурбалкі — лозунгі клічныя,
Аж сіпіць перагрэты гарляк,—
Колькі іх, што на дурняў разлічваюць
І смяюцца паціху ў кулак...
Ні касцы, ні жняцы, ні аратыя,—
Як грыбы — партфельная раць!..
Поўны з коптурам кош бюракратыі...
Што рабіць толькі з гэтаю браціяй:
Ці саліць іх, ці марынаваць?..

КНІГАЛЮБ

Здаваў макулатуру,
Цягаў тамінаў глыбы,
Пагнаў мускулатуру
І звіліны паглыбіў.

ВЕРХАМ НА ВЕРШЫ

Як дрэсіроўшчык, словы лупцуе:
Кожны радок прытвараецца творам.
Не разабрацца — хто там гарцуе
Верхам на вершы — тварэц ці прытвора?

ЭРУДЫТ У КРЭДЫТ

Ён — як паветра: незаменны ён.
Ад фараонаў i індускай Веды
Да «чорных дзірак» — б'е ў навукі звон,
Святло нясе па таварыству «Веды».

Ён з кавалём гатоў каваць метал,
З рамонтнікам — ліквідаваць паломку,
І тут жа прыгадае «Капітал» —
Што эканоміка, маўляў, не эканомка.

Ён майстар на ўсе рукі: вучыць жней,
Як жаць, а будаўніц — рабіць тынкоўку.
І што важней — гальюн ці Галілей,
Адкажа,— дайце дзень на падрыхтоўку.

ГАЙ ДА ФІЛАСОФАЎНЫ!..

Хлеб вучоны — ён не мучоны:
Як з насады высокай з'еду,
Акадэміяй буду хрышчоны,
Буду сеяць мудрасць і веды.

І ў навуцы жратво не скупое,
Не гразіцца скарынкай падсохлаю:
І накорміць спаўна, i напоіць
Дысертацыя Філасофаўна!

НА СХОДЗЕ

Так гаворыць,—
Здаецца, што свет зараз створыць
І сам сябе зробіць...
Словы, словы,—
Не знаю — якой вы цаны?..
Адно толькі рэшта звініць у душы,
Быццам дробязь...
Словы, словы...
Няўжо будуць правіць зямлёй
Крыкуны?..

* * *

Паэт праклёны слаў па тэлефоне...
Які паэт? Канешне, не Гамер,
Бо тэхнікі такой ні ў Парфеноне,
Hi нават на Алімпе не было...

І Буало,

Што нам мастацтва слова рассакрэціў:
Пакінуў аб паэзіі трактат,—
Калі б пачуў: «Пракляцце вашым дзецям»,
Дар паэтычны перадаў бы птушкам...

І Пушкін

Не мог сказаць такое: перад гэтым
Спаліў бы ўсё, што выйшла з-пад пяра,
Адмовіўся б ад ліры запаветнай:
Так пра дзяцей? — якая ўжо тут муза...