Васіль Зуёнак - Вызначэнне

СТРОФЫ НА ДУБОВЫХ ЛICTAX

Амерыка смяецца: «Сантымент!..»
Амерыка не любіць сантыментаў...
Ды кепікам цана — ламаны цэнт:
Я з іншых, як гавораць, кантынентаў...

Дубовая галінка на стале:
Тры жалуды i тры лісты разныя...
Ад скрухі тут бы азалеў, але —
Гляджу на ix, калі душа заные,

I грэюся, як ля цяпельца, я,
Што ўзяў з сабой i што дамоў вяртае...
Тры жалуды i тры лісты, сям'я,—
Як наша тройца, хоць i не святая:

Айцец, i сын, i дух наш добры — ты,—
Не раз'яднаць ні дням, ні далячыням...
Шумяць дубровай нашай тры лісты,
Тры жалуды звіняць мне аб Айчыне.

МАЎЧАННЕ

Калі гняце маўчання хмара,
Я толькі голас твой хачу —
Хоць рэха даўняе — пачуць,—
I ты вяртаешся, як мара.

Няма адказу на пытанне —
Яшчэ надзея грэе нас.
Няма пытання на адказ —
Лічы, згарэла ўсё, дазвання...

ДВА ЗАПІСЫ З ГАЛЕРЭІ МАСТАЦТВА Ў ВАШЫНГТОНЕ

1.

Я хацеў бы прыйсці з табой, Валя,
У гэтыя бязлюдныя залы,
Дзе, сустрэўшыся, душы з жалем
Глядзяць праз вякоў перавалы.
Глядзяць маўкліва, нібыта
З нейкай забытай сцэны.
Нібыта цвікі, забіты
Позіркі іх у сцены.
Пакутна прыгадваюць штосьці
І — незнаёмцы-суседзі —
Як іншапланетныя госці,
Збіраюць нектар агледзін,
Уздыхаў i захапленняў,
Наіўных, часцей — прытворных,—
Пакуль не ўпадзе на калені
Жывая душа перад зорнай.
І тады незнаёмка гэта
Зрывае аковы часу,
Ідзе — да жывой — з партрэта,
Дзе векавала сам-насам.
І ўзносіць пачуццяў прыбоі
Цераз вякоў перавалы...
...Я хацеў бы прыйсці з табою
У гэты шматлюдныя залы.

2. Адрачэнне

Не веру слову. Слова — толькі гук.
А ісціна — бязгучная, як памяць.
Глядзіць тварэнне геніяльных рук,
Глядзіць Мадонна— i Хатынню наліць...

КОТ ВАСЬКА

Клікалі Васькам-катом,—
Дражнілка гадоў дзіцячых...
Нарэшце, жыву з хвастом
(І дзве хвасціхі ў прыдачу!)...

Хвост — ён так сабе, хлюст:
Ні мух адагнаць, ні прыкрыцца
Хвасціхі ж — някепскі густ
У амерыканскай сталіцы!..

Так і віюцца за мной
Па галерэі мастацтва.
Глянеш — дык о-ё-ёй! —
Ці драпнуць? Ці прывітацца?..

Падумаеш грэшна не раз:
Быццам сышлі з карціны...
Мадонны! Які багам аз
Вас у музей падкінуў?..

Кажаце, ЦРУ?
Маэстра іменем бога?..
Ад сораму ледзь не гару:
Не знаў мастака такога...

Ну што ж, папоўнім крыху
Запас, як гавораць, культурны..
I ўсё ж — далей ад граху,
Далей ад красы агентурнай...

Цікуюць дзяўчаты сляды,
Ды так i не вызнаць, здаецца,
Навошта прыйшоў я сюды,
З кім патаемна сустрэцца...

Чаму да карцін сігануў,
Якое маю задание?..
Нязлосна я падмігнуў
Хвасдіхам на развітанне...

Але ж: прыгажуні... З такой
Прайсці б беражком Патамака.
Палюбавацца ракой
I вершам лірычна паплакаць...

Ды іншы ў дзяўчат інтарэс,
І трэба збірацца паціху,—
Не ў тыя настроі палез...
Дзякуй за хвост, хвасціхі!..

Вы заставайцеся тут,
А я засумую горка,
Хоць ёсць яшчэ хвост на маршрут:
Ён давядзе да Нью-Йорка.

Машына бярэ разгон,—
Гэй, расступіцеся, Штаты,
Дарогу дай, Вашынгтон:
Кот Васька едзе хвастаты!

ЖАРТ ПРА ЧАСОВАГА ДЫПЛАМАТА

Канцэнтрат — i друг і брат
Мне ў дарозе дальняй:
Суп кіпіць — i дыпламат
У найлепшым стане!

А заварыш чабарку
З роднага залесся —
З прапагандай пад руку,
Ворагі, не лезьце!

Хоць сухі закон у нас,
Ды чабор ускружыць
Галаву, калі за раз
Вып'еш тузін кружак.

Кожны дзень грамы прамоў
Выдаём буржуям...
Ды ўжо час: пара дамоў,—
Праца там сумуе...

Сувеніры ўсім знайшоў —
Грэе суцяшэнне...
Едзеш — з лёгкаю душой,
З чыстаю кішэняй.

НАД АКІЯНАМ

Ляцім — сусвет пад бокам.
І недзе блізка ён —
Сам бог. Глядзіць — ні ў воку:
Закон для ўсіх закон.
Стараецца трымацца:
А як жа — дух святы...
«А можа, без авацый,
А проста так — на ты?..»
І бог — зусім не п'яны —
Сказаў — хоць і буржуй:
— Не грэх над акіянам...
І я: «Не грэх»,— кажу.
Згадзіліся на гэтым,
Бо трэба ж праясніць:
Ляцім над белым светам,
А дзе i як тут жыць?..
— Тут іншыя законы,—
Сказаў паважна бог —
I сам наліў па поўнай...
Адмовіць я не мог.
— За кошт аэрафлота
Ды па маёй цане —
Глыні. I ўся турбота.
Адказнасць — на мяне...
Глынуў, навокал глянуў —
I ўсім глынуць памог...
Ляцім над акіянам.
Над намі — толькі бог.