Ірына Багдановіч - Чаравікі маленства

Жыццё пытае, што зрабіла я,
Каб больш высокай столь была
У доме
Нашчадкаў,
Урадзіла каб ралля
I дабрыня расправіла далоні
Над лесам,
Над бацькоўскай стараной,
Над чалавецтвам —
Цёплай зоркай зіхатлівай.
Калі, зямля, ты выдыхнула мной,
Дай моцы мне зрабіць дябе шчаслівай.
Да нечага рыхтуемся штодня.
На вастрыні жыццёвых скрух сумленне.
Чыя віна, ці ў чым мая віна
За позняе равеснікаў сталенне?
Так, да свядомай сталасці ідзём
Павольна за бацькоўскімі плячыма
I верым шчыра ў плён наступных дзён,
A сённяшні растрачваем, магчыма...

Хто гэтая дзяўчынка,
Што мячык падкідае,—
Сукенка аблачынкай,
З падскокамі сандалі?
На лесвіцы ўспамінаў
Яна на самым версе:
Чырвона ад маліны,
Што назбіралі ў лесе,
Салодка ад усмешак.
Яшчэ далёка восень.
А час хаду прыспешваў,
Трывожны гул даносіў.
Сукенка аблачынкай,
З падскокамі сандалі...
На правільнасць учынкі
Пазней мы правяралі.

Сярод лістоты i травы —
Абраз далёкага маленства,
Маё (з нацяжкай) падабенства,
Учынкаў строгі вартавы.
Глядзіць дапытліва ў душу:
На стому, роспач, закавыкі,
I ў позірк, як у варажбу,
Ён сэнс закладвае вялікі.

Кожнаму з нас патрэбна
Маленькая, ціхая гавань,
Дзе не мяняюць на срэбра
Hi ганьбу тваю, ні славу.
Дзе ты жаданы i родны
У сонечных промнях ці ў брудзе,
У старых лахманах ці модны —
Усякі прыгожы будзеш.
Заўжды там цябе чакае
Гарачай гарбаты кубак;
Там цені няўдач знікаюць
I робіцца светлым смутак.
Адтуль, спакоем спавіты,
Надзею возьмеш, як ветразь.
Прыйшоў ты слабы i разбіты,
А пойдзеш — моцны i з верай.

Памяць скідае стог успамінаў
За слядамі былой мітусні.
Высыхаюць, нібыта травіны,
Незваротныя, тлумныя дні.
I на скошаны луг не вярнуцца,
Хоць бываюць хвіліны тугі,
Калі думкі ў былое памкнуцца,
Разварушаць стагі.

Месяц сны нясе ў кошыку,
Нібы цуды чараўнік,
Раздае ўсім...
Раскоша:
Сніцца мне чаравік!
Серабрыстай павуцінкай
Шнуровачка-стужка,
Я на веснічках дзяўчынка,
Я на балі Папялушка...
Сняцца сёння чаравікі —
Пойдзеш заўтра ў свет вялікі.
Чаравік — шапатнічак,
Размоўнічак
З брукам, з крывулямі-сцежкамі.
Ён спыняўся каля крынічак,
Ён ступаў не слядамі —
Вершамі.
Зоркі ў полі збіраў —
Рамоначкі.
Сніла-сніла:
Чаравікі, шнуровачка...
Прычакала акно маё золачак.
Сонца сны ў жменю сабрала,
Быццам князёўна каралі.
Бабуля прыйшла i з усмешкай сказала:
Купіла табе сандалі...

Лялька старая стала,
Лялькі старэюць рана.
Дзяўчынка яе схавала
Ад кпінаў сяброў старанна.
Дзіцячыя сны знікалі,
I ручкі тыя, што міла
Ляльку калісь апраналі,
Кніжку мацней прытулілі.
Свет адкрываўся новы:
Заблытаны i бяздонны.
I спелі на вуснах словы,
Каб свету не быць бязмоўным.
Ды ў смутку ішла ў куточак,
Дзе лялька яе сядзела,
Шаптаць: «Маляваныя вочы,
Няўжо вам усё зразумела?..»

Свой час мы прымяраем да сябе,
Як татаву штармоўку ў маладосці.
I прагне лёс (дальбог, прытым сапе!)
Узвесці свой, хаця б маленькі мосцік
Над вечнай i загадкавай ракой,
Дзе ёсць віры i радасці i болю,
Дзе можна плысці толысі талакой,
Адзін? —
Адзін не выплывеш ніколі.
Але жыццёвы буйны ліставей
Аднойчы ўеё дакладна растлумачыць
Што гэта час нас па сабе іначыць
I трушчыць кладкі кволыя твае.

Ад злых баронячы вачэй
Душы патрэсканы крышталік,
Недавяраць часцей мы сталі,
Калі давер нас апячэ.
Дарослы боль,
«Даруй» — шчыміць,
I просіць лёс: даволі позы!..
Выратавальна ў нас глядзіць
Дзіцячы высветлены позірк.

Пахнуць цукеркамі ручкі
Смешнай маленькай дзяўчынкі.
Ляльку хадзіць яна вучыць,
Позірк —
ніводнай хмурынкі.
Толькі, здаецца, нядаўна
Ўпэўнена стала на ножкі,
Тузае ляльку старанна:
«Ну, навучыея хоць трошкі!..»
Ляльку прыціснула моцна,
Быццам дачку на расстанне.
Маці.
Малеча.
Мадонна.
Будучыя зямляне.