Ірына Багдановіч - Чаравікі маленства

ALLEGRO
Ідзе чалавек,
збірае асколкі ў жменю
былых сустрэч,
пачуццяў шчырых i слоў.
I капае кроў,
бо парэзаны рукі,
i меней
з тых пуцявін прыходзідь у сёння
сяброў...
Сустрэча, расстанне,
ўспаміны, блуканне па марах.
Пераможца сумлення —
i сумлення ахвяра.
Запаветныя рукі,
запаветныя рухі
пяшчоты.
Голас:
што ты? —
Ціхі голас: ну што ты?.»
Пустата i абвал адзіноты.
Толькі шэпат застаўся
адчайны:
— Ну што ты?..
Потым — смех
над стаптаным абуткам
са слова Душа.
— Душа? — запытаўся.
— Душа!
— А нашто табе трэба душа —
атавізм, ненармальнасць у час энтээр
i прагрэсу?..
Чуеш, як забіваюць яе
на ўсіх скрыжаваннях? —
I ўздых, нібы ўсхліп,
наваколле прарэзаў...
Абазваўся пранізліва яр:
Забываюць душу, забываюць.
I сумленне катуе ахвяр,
пераможцы яго забіваюць.
Ідзе чалавек.
Балючыя крокі
не па траве —
па цвіках эпохі.

PRESTO
Ідзе чалавек,
посцілкі тчэ сваіх тыдняў,
I чалавеку ніколі
занятак такі не абрыдне,
хоць пастрыкае ўсе пальцы,
паколе кастрыцай душу.
Смутак мінулых стагоддзяў
у сэрцы нашу.
Дрот іржавых стагоддзяў
разладаў былых
каронай цярновай сціскае
чало Дваццатага Брата.
Чырвоныя хмары плывудь праз вякі;
дажджамі сцякаюць слёзах
забітых дзяцей Зямлі
I тых, што яшчэ будуць забіты
ў дарослай гульні
у — не гумавы! — атамны мячык.
Не!
Уздымі свае ручкі, Алеська,
малая дачка ўсемагутнай,
безабароннай планеты.
Што ў ix трымаеш? —
Ляльку?
Малпу з чырвонага штучнага футра?
Пластмасавы кубачак ляльчын?
Анучку i гумавы мячык?..
Ты, сонейка,— гумавы мячык,
Каціся ў далонькі дзіцяці,
Скачы па зямлі, гумавы мячык,
Для ўсіх на свеце Алесек...
Гумавы мячык!
Мне здаецца, сусвет,
я забыла сказаць табе
самае важкае слова:
пра гумавы мячык,
які выратуе цябе,
калі ўсе дарослыя,
звар'яцелыя ў мітусні сваіх будняў,
стануць хоць на адзін дзень
дзецьмі
ў светлых,
запэцканых гумавым сонцам
кашульках.

FINALE
Ідзе чалавек.
Час ідзе.
Супадзенне?

Адзін пасадзіць сад
або пабудуе палац для дзяцей.
Другі каменне
пакіне ад гмаху
i пыл —
ад камення.

Супадзенне?
Адзін выціскае гарачыя сляды розуму
на паперы.
Другі ўладна стукае ў дзверы
сусвету,
каб далі яму на жыхарства
не кватэру — усю планету.
Адзін лечыць раны хваробнага веку.
Другі на свет прыбаўляе калекаў.
Супадзенне ў часе, ў прасторы:
паляна жыцця — дзеці,
паляна смерці — морак.
Колькі каштуе жыцдё чалавечае сёння
Дваццаць тон узрыўчаткі?
Пуд солі?
Грам сіні нябёснай
ці два кубаметры зямлі —
покрыва вечнага даху?
— Спіш, чалавек?
— Сплю,
каб праспаць,
калі павядуць чалавецтва на плаху.
Бо той, хто ідзе наперадзе,—
першы загіне.
Лепш рапухай ззаду жыцця
сядзець у каляіне.
Што каму!
Хто падняўся на стромкі Біг Бэн,
той рапухай не стане.
Хто свой дом загародкай паставіў вайне,
той сябе не падмане.

Ідзе чалавек.
Балючыя крокі
не па траве —
па цвіках эпохі.

Я цябе малявала на кані i пры латах,
Цёмна-сіні твой плашч у сутонні чарнеў.
Найжаданейшы госць,
скінь паходныя шаты...
Чуцен вечавы бом: не сяўбе быць — вайне.
Нітавалі цябе з даўніной летуценні.
Здраднай сіле нябачны,
ты ў байніцы з прашчой.
О, якое вам дзякуй, стагоддзі цярпення,
Што прыйшоў ты з вайны,
кожным продкам прыйшоў.
Тут мячы паламала крыжацкая зграя,
Спатыкнуліся коні татарскай арды
Аб твае гарады, што, як свечкі, згаралі,
Але ўзводзіў наноў ты свае гарады.
Я — жанчына, я ведаю тайны нябыту.
Па маіх валасах попел болю сцякаў.
Я кахаю ў табе ўсіх забітых, забытых,
Хто прыход твой у свет прадракалі
ў вяках.

На тонкіх нагах непрыгожае шчасце
Прыбегла, запыхаўшыся, на абцасах.
А хлопец гатоў быў паўнеба пакласці,
Ды што там паўнеба —
Зямной паўакрасы!
Ды што паўакрасы —
Сусвет зорнавокі
Гатоў быў пакласці дзяўчынцы над ногі.
Дождж прыгаршчай сыпаў гарохам
з кашолкі,
А ён гаварыў: гэта зоркі...

Ці помніш, стаялі мы ў парку аціхлым,
I вусны развучвалі першыя словы
Кахання?
I варта дажджу нам аховай
Была ад яшчэ незнаёмага ліха.
Калі б я не помніла тыя хвіліны,
Або яны прадажднсылі не з намі,
Не знаю,
хапіла б мне сілы цагліны
Жыцця на каханні замешваць,
Не знаю...