Алесь Змагар - Да згоды

Заплюшчу вочы. Скрозь павек я бачу
Цябе‚ сынок. Крычыш: Та-та!.. Пільнуй!..
І часта дышаш подыхам гарачым‚
Раскідаў ручкі‚ коўдрачку сапхнуў.

Гарыць твой лобік‚ тварык палыхае‚
Шавеляць вусны: — Божа! Я адзін…
А колькі суму з вочак пазірае!
Мой любы‚ родны‚ дарагі мой сын.

Вось ручку кволую узьняў ты на хвіліну‚
Пытаеш позіркам: — Дзе тата?.. Дзе?..
Мой родны тата! Ты сынка ня кінеш!
Дасі ратунак хвораму ў бядзе!

Ня плач‚ сынок! Адкінь трывогу‚ роспач!
Мінае ноч‚ а з ранкам дзень бяжыць.
Жыцьцё крыніцаю наўкол цябе палошча.
Ты не памрэш! Сынок! Ты будзеш жыць!

Бывай‚ Матуля! Родная‚ бывай!
Твой любы сын ў далёкі едзе край.
Не захацеў ён концаў‚ Калымы‚
Савецкай катаргі‚ Сібірскае зімы.

Матуля родная, на сына Ты ня злуй!
Яму‚ бяздомнаму‚ за крыўды ўсе даруй!
Даруй за ўсё! За вольных дум узьвіў
І на выгнанскі шлях благаславі!

Як сёньня‚ Мама‚ помніш Ты той дзень:
З калыскі ў вочы я Табе глядзеў‚
Сваімі ручкамі я весела гуляў
І слова МАМА першы раз сказаў.

Ты так пяшчотна ў мой зірнула бок:
— Сынок мой родны! Любы галубок!
І потым міла люліла мяне‚
І песьняй роднай галасок зьвінеў.

Падрос я трохі‚ бегаў басанож
Ды нек нагу прабіў на йржавы нож‚
Я да цябе‚ кульгаючы‚ ішоў.
Як Ты зьбялела‚ угледзяўшы кроў!

— Ня плач‚ Матуля! — Супакойваў я.
— Мне не баліць больш‚ нават‚ аніяк.
Я быў маленькім хлопчыкам тагды
Й такім застаўся Табе назаўжды.

Ты помніш‚ Мама‚ й той Дваццаты Год‚
Калі ўзьнялася Случчына ў паход‚
Загінуў бацька ад рук палачоў‚
Сын трапіў у лапы чорных крумкачоў.

Як потым каля ДОПРаўскіх варот
Ня раз займала Ты там свой чарод.
Ды як Ты‚ Мама‚ плакала наўзрыд‚
Што сын гібее ў карцары сырым.

Ты плачаш‚ Мама‚ ведаю па мне‚
І мне ня лёгка ў далёкай чужыне.
Ці ўбачымся мы яшчэ калі?
Памерці цяжка на чужой зямлі.

А помніш‚ Мама‚ жудасны той дзень‚
Калі чакіст пытаўся: — Сын Твой дзе?
І не спалохаў Цябе Трыбунал‚
Павандравала ў ссылку за Урал.

Пакутны шлях было Тваё жыцьцё.
Сьвятою ўвойдзеш Ты ў нябыцьцё.
Тваё імя‚ як сымбаль на ўвесь сьвет‚
Нясе ў сябе любові запавет.

Куды ні глянь: у хату ці ў палац —
Ўва ўсіх краёх імя Тваё чуваць.
— Матуля! — З крыўдай горнецца дзіця‚
А вочкі ў сьлёзках да Цябе зіхцяць.

— Матуля! — Ўспомніць кожны у бядзе‚
І расплывецца роспач ад надзей.
Сьвятое імя не забыць ніяк
— Матуля! — Шэпча ранены ваяк.

— Матуля! — шэча ён апошні раз‚
І твар сьвятлее у сьмяротны час.
Матуля! Родна! Сэрца майго цьвет!
Твой дзень сьвяткуе цяпер увесь сьвет.

Я часта бачу у трывожным сьне‚
Што Ты‚ Матуля‚ плачаш аба мне‚
Што ў Тваім сэрцы тлеецца агонь —
Пабачыць сына любага свайго.

Ня плач‚ Матуля! Прыйдзе яшчэ час!
Пагоні сьцяг зноў аб'яднае нас;
Ў баёх крывавых расплывецца змрок;
К Табе‚ Матуля‚ вернемся здалёк.

Любі свой народ‚ любі Край Беларускі!
Будзь вернай дачкою палёў і лясоў!
Надыйдзе часіна‚ калі‚ ўзяўшы зброю‚
Спаткаемся зноў на шляху змагароў.

Дзіцём адарваны ад роднага Краю‚
Ўзіраўся ты часта ў чужы сівы бор;
Ня ведаў цудоўных дзядоўскіх звычаяў‚
Ня чуў вольных песень зялёнага гаю‚
Ня бачыў чароўнасьці родных азёр.

Аднак у крыві захавалася цяга
Да слаўнай мінуўшчыны прашчураў дзён:
І рэчка‚ і лес‚ і народныя сагі.
Ў зацятых баёх слаўных продкаў адвага
У мроях-лятунках навейвала сон.

У чорныя хмары Краіна спавіта;
Віхар узьняўся‚ маланка зіхціць‚
Гром загрымеў‚ пракаціўся сярдзіта‚
Грозным агнём палахціць.

Дочка Краіны! Цябе ўзгадавалі
Жытні палетак‚ гаі‚ сенажаць;
Жаўранкі песьні аб долі сьпявалі‚
Волю вучылі кахаць.

Зграя бандытаў ўвесь Край агарнула;
Вецер рваў лісьце‚ стагналі дубы;
Сьмела ты ў вочы нядолі зірнула‚
Вышла на шлях барацьбы.