Алесь Змагар - Да згоды

Але прыйдзе помста! Згіне непагода!
Закрасуе славай наш агністы шлях‚
І над вольным домам вольнага народу
Высака ўзаўецца пераможны Сьцяг.

Штодзень чыгункаю вурчаць-пяюць вагоны‚
Імчаць няведама куды — у далячынь…
О‚ дзікі лёс вайны! Зьнішчальнік ніў‚ загонаў!
Спыні свой страшны шал! Хоць момснт адпачынь!

Разыйшліся сьцежкі
Вузкія‚ крывыя‚
Разыйшліся полем
Ў дальнія краі;

І сядзяць на ўзьмежках‚
На сівых руінах
Людзі без патолі
З сэрцам у крыві.

Горка плача Маці‚
Бедная галосіць;
Ня ўцішыць ёй болю‚
Ня суняць сьлязы;

Выйдзе жыта жаці‚
Гляне на калосьсе
І зальлецца болей
Горкімі сьлязьмі.

Сумна на палетку‚
Родная Матуля!
Плачаш‚ ня сьціхаеш
Ты ўначы і ўдзень;

Больш ня ўбачыш дзетак‚
К сэрцу ня прытуліш‚
Бегаеш‚ ня знойдзеш
Мейсца анідзе.

Разыйшліся сьцежкі
Вузкія‚ крывыя‚
Разхыйшліся ў полі
Ў дальнія краі.

Тлеюць галавешкі
На сівых руінах‚
Скаргу-дым зь няволі
Гоняць у гаі.

Восень спускаецца шэраю хмараю‚
Вецер у стрэхі гудзе‚
Сум неадчэпнаю цяжкаю мараю
Поўніць дакучлівы дзень.

Прагна імкнецца душа супакоіцца‚
Воддаль ад чырвань-багны‚
Ды на чужыне чужая ваколіца‚
Людзі — чужыя сыны.

Тут не пачуць ні спагады слоў ласкавых‚
Ні спачуцьця‚ ні пяшчот;
Зоркі?.. І тыя ня йскрацца нам краскамі‚
Ня усьміхнецца завод.

Ногі крывавяцца сьцежкай жабрачаю‚
Ў думках гаротны наш Край.
Маткі няшчасныя давяцца плачамі;
Ў сэрцы — балючы адчай.

Родны народ наш пакутуе ў роспачы‚
Рвецца зь ярма‚ з ланцугоў;
Гойсаюць каты крывавыя поначы‚
Нішчаць Краіны сыноў.

Ды ўжо даволі народу пакутаваць!
Хутка надыйдзе пара:
Дымам разьвеюцца ворагі лютыя‚
Сьветлая ўзыйдзе зара.

А ці помніш той Край?
А ці помніш аўсы‚
Што галоўкамі ціха хістаюцца?
Дрэмле ў зелені гай.
Шапацяць каласы‚
Пошчак — сьпеў салаўя заліваецца.

А ці помніш той сад‚
Азяроды‚ грудок‚
Раі пчолак ля борцяў гайдаюцца‚
Шэры сад між прысад‚
А за вёскай ставок:
Плюхне рыбка‚ і круг расплываецца.

А ці помніш тых жней?
Іхны жаласны сьпеў‚
Што ліецца‚ за сэрца кранаючы?
Нібы ў казачным сьне‚
Галасок іх зьвінеў‚
За ваколіцу плыў заміраючы.

А ці помніш той Край?
Там радзіўся ты й жыў‚
Босы бег па грыбы сцежкай вузкаю.
А ці помніш той гай?
А ці помніш‚ скажы‚
Тую МАЦІ‚ што зваць беларускаю?

Думкі ў роспачы плылі‚
Зьніклі ў сэрцы вуглі‚
Грудзі нылі ад болю Краіны;
Я па сьвеце блукаў‚
Кветку Шчасьця шукаў
Ды спаткаў сінявоку дзяўчыну.

Ці Ты красачка зор?
Ці русалка вазёр?
Ля Цябе водар кветак духмяны.
Усьміхнулася мне:
Казяй клічуць мяне…
Я — дзяўчына з Краіны забранай.

Ёй у вочы зірнуў
І ў вачох патануў‚
Патануў ў глыбіні прамяністай.
Ці то ява‚ ці сны?
Я Князёўну Вясны
Зноў спаткаў на шляху крамяністым.

Князёўна дум маіх‚
Кунежных сноў царыца!
Ў чароўным летуценьні
Я выпясьціў Цябе.

Стаіш Ты ля мяне
У белым аксаміце
Ў зьнямозе ад каханьня
Ў гарэзнай барацьбе.

І п'ю я чад уцех
Агністага ўлоньня‚
П'янею ад пяшчотаў
Тваіх палынных рук‚

Я падаю‚ лячу
Ў салодкае прадоньне…
А Ты? Ты ля мяне‚
Дзяўчына — Беларусь.

Восень шуршыць‚ расьцярушвае лісьцямі‚
Сыпле іржою зь бялесых бяроз;
Зноў я імчуся сном-мроямі йскрыстымі
Ў Край серабрыстага зрэб'я і кроз.

Спусьціла ноч на землю чорны полаг.
Танок сьняжынкі за вакном снуюць.
А мне?.. Душу стрывожыў шэры морак‚
Крывавіць сэрца… Не магу заснуць…