Рыгор Барадулін - Руны Перуновы

ЛАРЫСА ГЕНІЮШ

Зямля,
Што называецца Айчынай,
Апомніцца аднойчы
I з дачкой
Памірыцца й падзеліцца нішчымнай
Апошняй лустай
Радасці людской.

Радзіма з халадамі й галадамі
Жыла ў душы ў дачкі.
Дачка сама
Хадзіла, як пастушка, за гадамі.
I след у след
За ёй ішла турма.

Трашчэлі ад дабра ў суседзяў
Клеці,
А ў роднай хаце
Здрайца віў пятлю.
Хадзіла, валачобіла па свеце,
Каб ціха
Легчы ў родную зямлю...

НЯХАЙ ЖА!

Янка Купала – гэта мы.
Мы, якімі павінны былі быць, ды не збыліся.
Мы, якімі мусіма стаць.
Бог аднойчы злітаваўся над намі, беларусамі,
І паслаў нам Янку Купалу,
Надзяліўшы яго
Лёсам, блізкім да Сына Свайго Ўлюбёнага.
Хто верыў, а хто камянямі кідаў.
Хто йшоў следам, а хто прадаваў яго.
І ўкрыжавалі на Галгофе часу.
І ўваскрос у кожным шчырым беларусу.
Янкам Купалам бачым.
Янкам Купалам верым.
Янкам Купалам вяртаем Беларусь у Беларусь.
Будзем слухаць Янку Купалу.
Пачуйма Янку Купалу.
Марыў Купала пра гордае шэсце
Праўды,
А перад усім,
З цэлым народам гутарку весці
Думаў,
Але не з глухім!
Хай жа сэрца нашае не аглухне!
Дык прысягнем следам за Янкам Купалам:
Жыве Беларусь!

ТОЛЬКІ АДНО

Мы ўсмак наеліся эрзацу
I наслужыліся панам.
На мове роднай
Агрызацца —
Адно,
Што засталося нам!

* * *

Шыбіну прахуквае малы —-
Туманом халодным стыгнўць хукі.
Свет у хаце цесны і малы.
За акном жывуць на волі гукі.

Сонца вырываецца з імглы.
Просіцца пагрэцца снег у рукі.
Крэкчуць па-старэчаму вуглы.
А ў яго ні смутку, ні дакукі.

Свет яшчэ без ценяў, без смалы,
Быццам дуб зялёны,
Шумнасукі.
Шыбіну прахуквае малы
I рукой азяблай ловіць хукі...

БАЦЬКУ

Не выйшаў ты і ў гэты раз
Мяне спаткаць, паднесці рэчы...
Ля весніц толькі зноў твой вяз
Крануў галінамі за плечы.

Ты мне не падасі рукі,
Глядзіш удаль з-за шкла партрэта...
Ці бачыш, вырас сын які?
Скажы хоць слова для прывета.

А я... чакаў з усіх дарог
Цябе ў сорак чацвёртым... летам.
Калоны ні адной не мог
Я прапусціць з ахапкам кветак.

Хацелася пачуць: «Сынок...»
I крыкнуць радаснае: «Тата!»
Бацькоўскім быў мне кожны крок...
Усё ішлі, ішлі салдаты...

Каторы раз сыходзіў снег...
Дамоў вярталіся суседзі.
Я кожнаму насустрач бег
I чуў кароткае: «Прыедзе...»

Калі ж у крыўдзе мне сябры
Гразіліся падчас бацькамі,
Тады хацелася наўзрыд
Заплакаць шчырымі слязамі.

Не плакаў я — усім на злосць,
Бо ў хаце быў адзін — мужчына.
Не йшоў ты...
Маці маладосць
Глыбей заворвалі маршчыны.

I зараз — еду я здалёк,
Чакаю ўсё — зайду, а маці
Мне скажа: «Пазнаеш, сынок?
Вось наша ўся сямейка ў хаце...»

Паверыць цяжка мне таму,
Што больш не прыйдзеш ты дадому.
А шапку я заўжды здыму
Перад магілай невядомай...

* * *

Пакуль жывеш, развітвайся з жыццём
Штогодна, штогадзінна, штохвілінна,
Твой кожны дзень,
Забраны забыццём,
Лічы сваім найболыпым адкрыццём,
Ты — з дрэва часу
Кволая галіна.

Штодня вядзі з самім сабою бой,
Каб клопаты цябе не пахавалі,
Жыві надзеяй,
Мараю слабой,
Што свет трымаецца
Адным табой —
З ракі ўсёзабыцця — намерам хвалі.

Старайся не ў дзяльбе,
А ў малацьбе,
Каб вымалаціць з цемрачы праменне.
Ляж зморшчынкай
Ва ўсмешцы на ілбе,
Каб недзе ўспомніла жыццё цябе,
У незваротнай вечнасці —
Імгненне.

* * *

Яна адна,
Зямля вякоў,
Адкуль
Жыццё пачатак брала
Шчырай верай.
Здалёк відна
Зямля бацькоў,
Матуль,
Дзе песня б'ецца
Перапёлкай шэрай.

У курганах,
Што выраслі з былін,
Спачылі
З поля подзвігу ратаі.
У туманах
Тугі спрадвечны клін
На гнёзды шчасця
Выраі вяртае.

Краса ўзышла
Аднойчы назаўжды,
Закрасавала ў душах
I ў паглядах.
Прамень святла,
Струмень жывой вады
Закаласіўся
На ачахлых лядах.

Світання сцяг
Над цемрывам начы
Расчырванеўся
Радаснаю стомай,
I на губах,
Крамяна пахнучы,
Застаўся яблык
Ранішняй аскомай.