Кастусь Цвірка - Сцежка дадому

Я не спяшаў іх рэзаць, рыжых,
Хадзіў ля іх, паўз той лужок.
А калі браў, падоўгу слізгаў
У пальцах, як жывы, рыжок.

ВАСІЛЬКІ

Я зноў пра вас спяваю, васількі —
Як хораша сінееце вы ў жыце!
Над вамі спраку веку жаўрукі
Высока заліваюцца ў блакіце.

З блакітам, з неба яснай сінявой
Я вашы параўноўваю пялёсткі.
Параздавалі шчодра колер свой
Вы дзетвары белагаловай вёскі.

На тое ж, што ад вашай сінявы
Пазбавіліся б сейбіты ахвоча,
Бо як-ніяк, а пустазелле вы,—
Чамусьці зноў заплюшчваю я вочы.

* * *

Дома ў нас — не за колькі зямель
на лужку
ці не бачыў ты дзіва:
з веку ў век,
з лета ў лета
рупліва
пералічвае краскі
чмель.

* * *

Хто месяца жарыну
У надбор'е запусціў?
0 як ён азярыну
Начную асвяціў!

Паслаў — каму пад ножку? —
Жывую, з серабра
Нябесную дарожку
Па хвалях і вірах!

Пайшла яна — успышкамі —
Па беразе ў расе,
Па голках хвой, па шышках,
Па верасе.

Хто месяца жарыну
У надбор'е запусціў?
І чый там, у ажынніку,
Гарачы шэпт: «Пусці!»

НАШАМУ ЛЕСУ

Годны лес! Над табой, разгайданым,
За стагоддзем стагоддзе пяе.
Разбіваліся ўшчэнт ураганы
Аб зялёныя грудзі твае.

Непахісна, як волат замглёны,
Ты стаіш: у зямлі — карані.
У ліхія гады ад палону
Край увесь ты сабой бараніў.

Еду дзень, а паўз шлях зноў, узнёслыя,
Сосны, сосны — камель пры камлі.
Вечна ж грайце пад хмаркамі, сосны,—
Варта верная роднай зямлі!

* * *

Туманам зацягнула дні —
Зноў свету не відаць.
У парнай белай цішыні,
Застыўшы, ліпы спяць.

Год новы побач, за сцяной,
I на табе — туман:
Зноў над прымоўклаю зямлёй
Варожыць, як шаман.

Шляхі і сцежкі — мокры глей,
Раскіслі — не вылазь.
Ледзь ступіш — чэпіцца, як клей,
Да чаравіка гразь.

I сніцца, сніцца ўсім адно:
Ідзе-гудзе сама,
Шлейф белы кінуўшы ў акно,
Завейная зіма.

* * *

Такую падзею
мы праглядзелі:
Шпакі прыляцелі!
Дазнаўся пра гэта я ў дрогкім трамваі
ад дзвюх,
з бітончыкамі малака ў руках цётак.
От як!
Дзеці зямлі, гэта ж — дзіва! —
жывём мы ўжо
Без перасвісту шпакоў,
што некалі першымі нам абвяшчалі
вясну
Без крыгалому чаканага на рацэ,
што досвіткам белатуманным
будзіў увесь свет
самаю мірнаю з кананад,
Без паху раскрытай плугам раллі,
якую, зляцеўшыся з усяго наваколля
абходжвалі шумна гракі,
Без рос на траве
(ці помнім хоць мы,
калі ступалі па іх апошні раз
босай нагой?),
Без празрыстасці бярозавіка
(як гулялі ў ім сонечныя зайчыкі,
калі мы неслі яго ў слоіках
з бязлітаснага ўзлеску!),
Без перапёлчыных ранкаў,
Ясных заранкаў,
Без красавання жытоў на зямлі,
Без налівання,
Без светлага мігу таго,
калі, вылезшы пагрэцца на сонцы,
абсядаюць усе лазнякі ваколіцы
такія рахманыя коцікі,
калі выпырхваюць раптам з пупышак бяроз
вясёлыя выраі лісця,
калі зацвітаюць на волі пралескі,
сон,
святаяннік,
крушына...
Што з намі робіцца?

* * *

Зноў — сівец, і хвойкі, і дымок,
Як калісь, над станам Пастуховым.
Я тут гэтаксама недзе мок
Пад шумлівай сховаю альховай.

Добры дзень, далёкая смуга!
Добры дзень, маіх узлескаў лісце!
Тут расой крутой мая нага
Апяклася, босая, калісьці.

Вунь і ты, чысцюткі ручаёк!
Як я рад, што ў пераплёт маліны
З той пары замглёнай ты не ўцёк,
Што вярнуў мае гады малыя!

Хутка мой раскручваецца век,
I вясны жыцця хіба не шкода:
Чалавек таму і чалавек.
Што Учора ў ім жыве заўсёды.

Нарадзіў мяне вось гэты край,
Крылы ў вырай тыя хаты далі:
Хто я, вам раскажа той вунь гай,
Тых палёў падсіненыя далі.

Лог і луг, крынічная бруя,
Сцежак ласка, халадок дасвецця,
Людзі нашы, мова — гэта я,
I без іх мяне не зразумець вам.

* * *

Зноў вы стынеце, вербы мілыя,—
У канаве вада, як слюда.
Адляцела — у вырай, у вырай —
Лісця срэбнага чарада.

Мусіць, я пазнавата прыехаў —
Як нямы, за дарогаю гай.
Адшумеў, адзвінеў. Нават рэха
Знікла недзе — гукай не гукай.