Norman Davies - Boże Igrzysko. Tom I

W. Sobieski, Żałobny hetman, w: Szkice historyczne. Warszawa 1904, s. 4-45; Trybun ludu szlacheckiego, Warszawa 1905; A. Śliwiński, Jan Zamoyski: kanclerz i hetman wielki koronny. Warszawa 1947; S. Herbst, Zamość, Warszawa 1955.

Źrzódłopisma do Dziejów Unii. Drukiem ogłosił A. T. hr. z Kościelea Wojewodzie Działyński, t. 3, Poznań 1856, s. 176 (przyp. tłum.).

J. Żerbiłło Łabuński, op. eit., s. 229 i nn.; O. Halecki, op. cit., t. 2, cz. V: Unia lubelska, s. 248- 353.

Źrzódlopisma do Dziejów Unii, op. cit., s. 236 (przyp. tłum.).

Testament Zygmunta Augusta, opr. A. Franaszek, O. Łaszczyńska i S. E. Nahlik, w: Źródła do dziejów Wawelu, t. 8, Kraków 1975, s. 8 (przyp. tłum.).

Patrz J. Tazbir, Przedmurze jako miejsce Polski w Europie, w: Rzeczpospolita i świat: studia z dziejów kultury XVII w., Wrocław 1971, s. 63-78; por. także bardziej szczegółowe omówienie W. Rosę, Poland's Place in Europę, Londyn 1945.

W. Dembołecki, Pamiętniki o Lissowczykach, czyli przewagi Elearów polskich, Kraków 1859, s. 56 (przyp. tłum.).

Wierna kopia łacińskiej oracji znamienitego Pana Jerzego Ossolińskiego (...) tak jak została wygłoszona do Jego Wysokości w White-hall przez rzeczonego Ambasadora (...) z tłumaczeniem tejże na angielski (...), Londyn 1621. Opublikowana w Anglo-Polish Renaissance Texts, wyd. W. Chwalewik, Warszawa 1968, s. 247-262. Łaciński oryginał oraz przekład angielski listu Jana III Sobieskiego do Karola II z 25 lipca 1676 znajduje się w PRO SP (88) 14, s. 181-185.

M. Kridl, J. Wittiin i W. Malinowski, wyd., The Democratic Heritage of Poland: „For Your Freedom and Ours”, przedmowa Bertranda Russella, Londyn 1944, wydana także pod tytułem For Your Freedom and Ours: The Polish Progressive Spirit thmugh the Ages, Nowy Jork 1943. Tom ten zawiera unikalną antologię polskich tekstów historycznych w angielskim przekładzie. (Cyt. wg: M. Korolko i J. Tazbir, opr.. Konfederacja warszawska 1573 wielka karta polskiej tolerancji. Warszawa 1980, s. 25-26; przyp. tłum.).

Nie istnieje żadna w ogóle synteza historii religii w Polsce w okresie nowożytnym, choć nie brak l doskonałych monografii poświęconych jej poszczególnym aspektom - katolicyzmowi, tolerancji, judaizmowi czy reformacji. Wśród najnowszych wstępów do historii Kościoła wymienić należy: J. Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce, Warszawa 1966, i F. Manthey, Polnische Kirchengeschichte, Hildesheim 1965. Patrz także W. Ręczlerski, The Protestant Churches in Polana, Londyn 1944.

Bogurodzica, wyd. J. Woronczak, Wrocław 1962, s. 11, 165

Cudzoziemcy o Polsce: relacje i opinie, wyd. J. Gintel, Kraków 1971, s. 89-97. 8 Patrz O. Halecki, The Crusade of Varna: a discussion of controversial problems. Nowy Jork 1943, oraz odpowiedź F. Babingera, Von Amurath zu Amurath: Vor - und Nachspiel der Schlacht bei Varna (1444), „Oriens”, III (1950), s. 229-265.

B. B. Szczęśniak, The Knights Hospitallers in Poland, Haga 1969.

S. Bełch, Paulus Vladimiri and his doctrine concerning International Law and Politics, Haga 1965, t. 1,2.

A. F. Pollard, The Jesuits in Poland, Oxford 1892, wydane ponownie w Nowym Jorku, 1971; patrz również S. Załęski, Jezuici w Polsce, Kraków 1905, t. 1-4. 12 Cyt. wg: J. Tazbir, Arianie i katolicy. Warszawa 1971, s. 163 (przyp. tłum.).

W. Weintraub, Tolerance and Intolerance in Old Poland, Canadian Slavonic Papers, XIII (1971), s. 21-43, wydane także w przekładzie polskim w „Twórczości", 1972, nr 12. Patrz także J. Tazbir, Dzieje polskiej tolerancji. Warszawa 1973; W. Czapliński, Parę uwag o tolerancji w Polsce w okresie kontrreformacji, w: O Polsce siedemnastowiecznej. Warszawa 1966, s. 101—129.

W. Krasiński, A Historical Sketch of the Rise, Progress and the Reformation in Poland, Londyn 1838, vol. 1,2 - przez długi okres jedyna praca na temat historii religii w Polsce dostępna w Anglii, źródło wielu tendencyjnych opinii.

Patrz J. Woliński, Polska a Kościół prawosławny. Lwów 1936; O. Halecki, From Florence to Brest, 1439-1596, Rzym 1958, oraz E. Likowski, Unia brzeska. Warszawa 1907.

H. F. Graham, Peter Mogiła, Metropolitan of Kiev, „Russian Review”, XIV, 4 (1955), s. 345-356.

Patrz K. Chodyniecki, Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska: Zarys historyczny, 1370- 1632, Warszawa 1934; J. Woliński, Rzeczpospolita i Kościół prawosławny. Warszawa 1936.

Patrz S. Kot, La Reforme dans le Grand Duche de Lithuanie, Bruksela 1953.

F. A. Navarro, Relacion (...) de Senor Don Pedro Ronquillo, cytowane w: P. Skwarczyński, C. Scott, A Spanish Diplomats View of Poland (1674), „Slavonic and East European Review”, XI (l961-62), s. 497-517. (Tekst nie tłumaczony dotychczas na język polski; przyp. tłum.).

Wierna i prawdziwa Relacja Katolików ze strasznego Tumultu i barbarzyńskiej Profanacji Kaplic i świętych Domów Modlitwy wraz z wywracaniem Ołtarzy (...) i świętokradczym paleniem na ulicach wizerunków naszego Zbawiciela, Najświętszej Błogosławionej Maryi Panny oraz innych Świętych, czemu towarzyszyły nieustanne bluźnierstwa i szyderstwo: a wreszcie splądrowania całego Kolegium Jezuitów w mieście Thorn, popełnionego przez Heretyków z tegoż miasta, dnia 27 lipca 1724 roku, „Historical Register (...) for the Year 1725”, X Nr 37, Londyn 1725, s. 31 i in. zawierał „Mowę Adwokata Jezuitów z miasta Thom przed Trybunałem Sądowym w Warszawie (...)”; „Mowę Ambasadora Jego Brytyjskiej Mości (...) w Ratyzbonie”, „Obronę Sądu Saksonii”, „Postanowienia Sejmu Polski i Litwy w roku 1724” oraz listy Ludwika XV, króla francuskiego, do króla szwedzkiego i króla pruskiego.

Patrz S. Kot, Socinianism in Poland: The Social and Political Ideas of the Polish Anti-trinitarians in the sixteenth and seventeenth centuries. Boston 1957; J. Tazbir, Arianie i katolicy. Warszawa 1971.

Catechisis et Confessio Fidei Coetus per Poloniom congregali in nomine lesu Christi, Domini nostri crucifixi et resuscitati, Kraków 1574, Bodleian Library Mason A. A. 8, oraz The Racovian Catechisme wherein you have the substance of the Confession of those churches which in the Kingdom of Poland and Great Dukedom of Lithuania that (...) do affirme that no other save the Father of our Lord Jesus Christ is that One God of Israel (...), Amsterdam 1652.

J. Tazbir, Sprawa Iwana Tyszkowica, w: Rzeczpospolita i świat, s. 147-169.

Patrz N. Hans, The Polish Protestanta and their connections in England and Holland in the seventeenth and eighteenth centuries, „Slavonic and East European Review”, XXXVIII (1958- 59), s. 196-220.

S. Kot, Anglo-Polonica, w: „Nauka Polska” XX/1935, 54. Patrz również J. Dąbrowski, Polacy w Anglii i o Anglii, Kraków 1962.

H. Zavrian, The Polish Armenian Golony, „Armenian Review” 1951, s. 13 i nn., także G. Petrowicz, L 'Union degli Armeni di Polonia con la Santa Sede, 1626-86, Rzym 1952; M. Zakrzewska-Dubasowa, Z badań nad osadnictwem ormiańskim..., w: Polska w Europie, wyd. E. Zins, Lublin 1986, s. 161—174; C. Lechicki, Kościół ormiański w Polsce — zarys historyczny. Lwów 1928.