Адам Глобус - Гісторыі пра Мінск і ваколіцы (зборнік)

Дырэктар ЦУМа вырашыў шукаць сабе новага начнога вартаўніка, бо ранейшыя штораз напіваліся. Тым часам у магазіне завялася нячыстая сіла. Штоноч розныя рэчы псаваліся ды раскідваліся па падлозе. Дырэктар абвясціў кастынг. Калі хлопцы даведваліся пра перспектыву начнога змагання з нячысцікамі, дык адразу ж адмаўляліся ад такой працы, нават на вялікія грошы не спакушаліся. Толькі адзін маладзён – Жэнік Рэпа – пагадзіўся праз тыдзень пайсці вайною на чорную сілу. Раніцай Яўген узяў сваю старую салдацкую форму і занёс яе на Вайсковыя могілкі, дзе і закапаў у тлустую зямлю. Форма праляжала ў могілкавай зямлі шэсць дзён і шэсць начэй. На сёмы дзень Рэпа надзеў яе і пайшоў у ЦУМ. Пасярод ночы, калі астатнія вартаўнікі моцна спалі і бачылі хмельныя сны, Жэнік пачуў галасы. Пайшоў Рэпа на іх і пабачыў жывых нябожчыкаў. Тыя паставілі пасярод крамы стол з крэсламі ды селі гуляць у Чырвонае даміно. Вартаўнік папрасіў жывых нябожчыкаў, каб і яго прынялі ў гульню і дазволілі пагуляць на грошы. Нябожчыкі абнюхалі вартаўніка, пачулі свой земляны могілкавы салодкі дух і прызналі Жэніка Рэпу за свайго чалавека. Пачалася гульня. Колькі ні гулялі ў тую доўгую ноч, а ўсе ўвесь час прайгравалі Яўгену. Праз пару гадзін нябожчыкі прайграліся дарэшты.

Яны прайгралі нават сваё права прыходзіць у ЦУМ. Атрымаўшы ганебную паразу, нябожчыкі сышлі. Нават сваё Чырвонае даміно пакінулі на стале. Яно і зараз захоўваецца ў ЦУМе, ляжыць у дырэктарскім кабінеце. За дырэктара там працуе… Правільна! За дырэктара цяпер працуе спадар Яўген Рэпа, паважаны чалавек.

У возеры Нарач завялася Блакітная русалка. Шмат хто яе бачыў. Яна свяцілася ў цемры халодным месяцовым святлом. Нарачанцы нават любілі сваю русалку. Любілі, пакуль яна не заказытала хлопчыка з дзіцячага лагера «Зубронак». Заказытала хлопца да смерці, кінула ў чароце і схавалася ў азёрныя глыбіні. Нарачанцы злавілі Блакітную русалку электратралам, пасеклі яе на кавалкі і спалілі ў вялікім вогнішчы. Хто ж гэта ў наш час дазволіць дзіця заказытаць беспакарана?

Красуе ў Беларусі Зялёная кветка. Часам яе называюць і папараць-кветкаю. Цвіце наша Зялёная кветка адзін раз на год. Цвіце ўлетку, на Купалле, пасярод ночы. Зазвычай чароўную кветку шукаюць глыбока ў лесе ці ў вялікай пушчы. А мне добрыя людзі расказалі пра Зялёную кветку, знойдзеную ў горадзе. Знайшла яе простая жанчына. Знайшла каля канцэртнай залы «Мінск». Ішла жанчына з канцэрта праз мост, ішла над Свіслаччу і пабачыла пад вербамі, каля самай вады, зялёны агеньчык. Спусцілася да рэчкі і сарвала там Зялёную кветку. Як толькі ўзяла яна ў рукі Зялёную кветку, дык адразу свет навокал перамяніўся. Свет стаў празрысты. У новым празрыстым свеце жанчына і пабачыла скарб – вялікі алюміневы бідончык, поўны залатых манет. Той бідончык быў закапаны пад аркай на стадыёне «Дынама». Жанчына ўзрадавалася і пабегла дамоў па рыдлёўку. Балазе жыла яна побач са стадыёнам. Дома яна ўзяла рыдлёўку і пакінула Зялёную кветку. Калі жанчына з рыдлёўкай прыбегла пад стадыён, дык зразумела, што страціла чароўную здатнасць бачыць скрозь сцены. Бідончык з золатам жанчына не знайшла. Шукаць пашукала, але не знайшла. Вярнулася дамоў і пабачыла завялую, пачарнелую, мёртвую кветку. Жанчына хацела ўзяць яе і пакласці ў ваду, але ад лёгкага дотыку кветка рассыпалася на шэры пыл.

Студэнт прыехаў з мястэчка ў сталіцу. Ён пайшоў праз ярка асветлены чыгуначны вакзал. Падстольны сухі жаночы голас папярэджваў пасажыраў, каб яны былі пільныя, уважліва глядзелі навокал, каб пры знаходжанні нічыйных ці падазроных рэчаў абавязкова выклікалі праваахоўнікаў. Студэнт заўважыў нічыйны Шэры заплечнік. Ён падышоў да знаходкі і нахіліўся, каб як мага лепей разгледзець стыльны і новы дарагі заплечнік. Як толькі студэнт схіліўся, Шэры заплечнік ускочыў яму на спіну. Студэнт паспрабаваў скінуць заплечнік, але не змог. Ён хацеў крыкнуць, хацеў гукнуць каго на дапамогу, хацеў паскардзіцца на Шэры заплечнік, але голаса ў студэнта не было. Голас прапаў. Тады студэнт вырашыў вынесці Шэры заплечнік з люднага месца. Вынесці яго з асветленага вакзала, занесці ў цёмны бязлюдны халодны сквер і тамака працягнуць барацьбу з Шэрым заплечнікам. Студэнт пайшоў, пайшоў подбегам, шпарка-шпарка пайшоў. Заплечнік быў цяжкі, ён усё цяжэў і цяжэў, нарэшце стаў такі цяжкі, што студэнт спыніўся. Ён выцер успатнелы лоб і зірнуў на гадзіннік, што чарнеў на прывакзальнай вежы. На тым гадзінніку было шэсць гадзін раніцы. Студэнт падумаў, што ўсю ноч нёс Шэры заплечнік. І толькі ён сказаў сам сабе, што нёс чортаў заплечнік усю ноч навылёт, як адчуў палёгку. Шэры заплечнік прапаў, як і не было. Студэнт заплакаў ад радасці.