Адам Глобус - Гісторыі пра Мінск і ваколіцы (зборнік)

У краме «Карона» да хлопца падышла дзяўчына і прапанавала выпіць па келіху чырвонага віна ў кавярні «Амстэрдам». Хлопец здзівіўся, але не адмовіўся. Дзяўчына замовіла віно. Выпілі. Яна разлічылася і папрасіла хлопца крыху пагуляць з ёй па вечаровай сталіцы. Маладыя людзі прайшлі праз мост у накірунку Кальварыі. Каля могілак хлопец захваляваўся, папрасіў прабачэння, развітаўся і пакінуў дзяўчыну. У час развітання ён пацалаваў яе ў шчаку. Дзяўчына ажно здрыганулася, такі пякуча-ледзяны быў дотык чужых вуснаў. Хлопец накіраваўся да могілкавай брамы і знік за ёй. Дзяўчына пайшла за хлопцам і пабачыла, як той расхінуў жалезныя дзверы, зайшоў у старую капліцу і там зачыніўся. Здарылася тое, як вядома, увечары, а раніцай дзяўчына знайшла на Кальварыі вартаўніка і папрасіла адчыніць неагатычную капліцу. Вартаўнік за бутэльку гарэлкі пагадзіўся прагуляцца па могілках. У капліцы пахла свежай зямлёю. Пасярод незасыпанай магілы стаяла новая труна. Вартаўнік прыўзняў века. Дзяўчына пабачыла хлопца, з якім надоечы піла чырвонае віно ў «Амстэрдаме». На белай манжэце яго святочнай кашулі цямнелі вінныя плямкі. Калі ўчора яны пілі за знаёмства і чокаліся, некалькі вінных кропель патрапілі на манжэту. Пабачыўшы Чырвоныя плямінкі, дзяўчына так перапужалася, што пераехала з Мінска ў Вільню, каб больш ніколі нават выпадкова не сустрэцца з маладым нябожчыкам.

Некалі ў Мінску на вуліцы Харкаўскай стаяў клуб, дзе кожную суботу ладзіліся танцы. У той клуб сцякалася моладзь з усяго раёна. Нават з вуліцы Апанскага ды вуліцы Альшэўскага хлопцы падыходзілі на Харкаўскую. А шлях іх ляжаў каля Кальварыйскіх могілак. Два хлопцы з маёй дзявятай школы – Сяргей Бурак ды Вова Дрожын – кіраваліся на танцы. Яны спяшаліся, бо заседзеліся ў кафэ «Рабінка». Каб хутчэй трапіць у клуб, хлопцы не сталі абыходзіць старыя могілкі, а пайшлі праз іх. Хлопцы ішлі подбегам, а таму і не заўважылі, як, ідучы па крывой сцяжынцы, наступілі на стары капец. Зайшлі яны на могілкі ўдвох, а выйшлі ўтрох. Бурак з Дрожыным, вядома, пабачылі, што побач з імі крочыць трэці, але вырашылі маўчаць. Так яны і прыйшлі моўчкі ў клуб. Настрою танцаваць у хлопцаў ужо не было, бо невядомы паўсюль хадзіў за імі. Вова і Сяргей выйшлі з танцаў, за клубам выпілі прынесеную бутэльку віна. Выпілі яе на трох, бо прапанавалі глыток хлопцу, які прычапіўся на Кальварыі. Хлопец узрадаваўся, выпіў, захмялеў і прапанаваў шчодрым людзям схадзіць з ім на іншыя танцы. Бурак пачаў быў адмаўляцца, але Дрожын яго ўгаварыў, і яны рушылі праз начны Мінск услед за новым знаёмым. Неўзабаве той прывёў іх у вялікі Чырвоны кінатэатр, дзе ў фае граў спраўны ансамблік. Публікі назбіралася не так каб і многа, але ўсе былі апранутыя па-святочнаму і мелі цудоўны настрой. Дрожын і Бурак пачалі танцаваць. Яны танчылі ўсе хуткія і ўсе павольныя танцы, якія ў нас на раёне называлі «медлякамі». Хлопцы танчылі несупынна і не заўважалі, як ляціць час. Калі ж Бурак і Дрожын стаміліся і, падзякаваўшы новаму знаёмаму за гасціннасць, выйшлі з кінатэатра, на вуліцы быў ясны дзень. Толькі гэта быў не наступны дзень, як падумалі Уладзімір Дрожын і Сяргей Бурак, гэта быў дзень, які для ўсіх астатніх людзей надышоў праз адзінаццаць гадоў. Бурак і Дрожын пратанцавалі з нябожчыкамі адзінаццаць гадоў. Добра сабе так патанцавалі, паскакалі, пакруціліся. У дзявятую школу хлопцы не вярнуліся, давучваліся ў вечаровай школцы для працоўнай моладзі, а потым з’ехалі з Мінска. Каму прыемна, калі зноў і зноў пра цябе кажуць: «Ён танцуе з мерцьвякамі!»

Адбылося тое, пра што тут апавядаецца, у Мінску на Дзяды. Жанчына пайшла адведаць магілу мужа, які трынаццаты год адпачывае на Паўночных могілках пад шэрым каменным шурпатым крыжам. Дзяцей у жанчыны не было, таму помнік мужу, разам з якім сыходзiла ў зямлю і прозвішча, быў зроблены ў выглядзе дрэва з паабразанымі каля самага камля галінамі. Над крываватым каменным камлём шарэў і невялікі крыж. Жанчына прынесла мужу-нябожчыку пачастунак – пляшку гарэлкі. Дастала дзве чаркі, адну поўную паставіла пад помнік, на зямлю, а з другой паціху, седзячы на лавачцы, выпіла ўсю бутэльку. Ап’янеўшы, жанчына крыху паплакала над сваім лёсам і сабралася была сыходзіць, але з каменага крыжа высунулася каменная рука з Шэрай, чаркай поўнай духмянай гарэлкі. Удава ўзяла Шэрую чарку і выпіла пачастунак. Выпіла і павалілася мёртвая пад каменны камель з абрэзанымі галін.