Юры Несцярэнка - Звычайны шоу-бізнес (зборнік)

На ўзлётна-пасадачную паласу, вельмі далёка ад сваіх гледачоў, выехаў незвычайны, бруднага неакрэсленага ко леру, з нязвыклай сімволікай на бартах замежны самалёт.

«Боінг…» – нягучна пракаментаваў нехта з натоўпу. «Какой “боіншмоін”?! Кагда законшіся этат безабразій? Мне давно нэ здэсь нада быць…» – паляцела ў адказ гнеўная ты рада. Тыя дарослыя, хто стаяў вакол, сувора паглядалі на падазронага бунтаўшчыка, але нічога яму не гаварылі. Ад яго свабоды выказванняў мне зрабілася не па сабе. Нават у дзевяцігадовым узросце я ўжо ўсведамляў, што савецкаму чалавеку так гаварыць «нельга».

Калона «Ікарусаў», якую ўзначальвалі тры «Чайкі» – бліскучыя, чорнага колеру, легендарныя «крэмлёўскія кабінеты на колах», праехала ў зваротным кірунку.

Вельмі хутка гучнымі камандамі міліцыянтаў натоўп быў развернуты і зноў па «жывым калідоры» накіраваны да будынка аэравакзала. Нашыя рэчы былі на сваіх месцах. Праз кожныя пяць – дзесяць хвілінаў па гучнай сувязі пачалі аб’яўляцца вылеты рэйсаў, і ў хуткім часе зала чакання лётнай установы горада Сімферопаля апусцела і ўвайшла ў звыклы рэжым сваёй працы.

У магілёўскім аэрапорце нас сустрэў нехта з татавых знаёмых з машынай. Калі дома мы распакоўвалі свае чамаданы, торбы і валізы, вымаючы з іх сакаўныя экзатычныя прадукты і сувеніры, па тэлевізары якраз пачалася «перадача № 1» для ўсяго Савецкага Саюза – легендарная «Программа “Время”» пад незабыўнае музычнае суправаджэнне аўтарства Георгія Свірыдава.

Першым блокам навінаў ішла ашаламляльная інфармацыя аб тым, што ў нашую краіну прыляцеў прэзідэнт ЗША (па сенсацыйным узроўні падзея для тагачасных савецкіх абывацеляў прыроўнівалася да прылёту на нашую планету кіраўніка суседняй галактыкі). Са словаў дыктараў, пры ляцеў прэзідэнт не абы-куды, а ў Сімферопальскі аэрапорт. І там ужо, як аказалася, «весь советский народ с воодушевлением и безотчётной радостью» сустракаў лідара Злучаных Штатаў. Прычым народ няблага падрыхтаваўся: нарабіў папяровых кветак, надзьмуў шарыкі (хаця – «…Отставить шарики! Товарищ полковник, в следующий раз вместе со своими шариками пойдёте в отставку!..»), нарыхтаваў чырвоных сцяжкоў з надпісамі «Мір» і «Дружба», сабраў прадстаўнікоў неабсяжнай Радзімы з самых розных бакоў – з Казахстана!

«Урааа!» З Далёкага Усходу! «Да здравствует…!» З берагоў Паўночнага Ледавітага акіяна! «Вечно живой…!» З кітайска савецкай мяжы! «Даёшь автоматы Калашникова китайского производства! Урааа!!!» З савецкай Белорусіі!

«Жывеее Беларууусь!!!»

(Паўза.)

«…Товарищ полковник, промотайтека чутьчуть назад… Чё-то мне тут показалось…» Выявы людзей на відэазапісе хуценька пабеглі назад, падымаючы па трапе амерыканскую дэлегацыю спінай да выйсця з самалёта. Кадр змяніўся.

«Стоп!» Аграмадны, паголены лысы чэрап нахіліўся вельмі блізка да камеры і спытаўся з пагрозай: «Шьто такой? Я когданібудь улечу адсюд?..»

«Аа, так это ж майор Абдулганиев! От уже, бл…дь, изга ляется как может, провокатор хренов, твою мать…»

Усе тэленавіны былі прысвечаны падзеі з’яўлення Рычарда Ніксана на савецкай зямлі. Я глядзеў у экран і не мог паверыць сваім вачам – я памятаў амаль што ўсіх гэ тых людзей з аэрапорта стомленымі, раздражнёнымі і хава ючымі сваю раздражнёнасць. Але на тэлеэкране ўсё было па-іншаму. Зусім паіншаму! Голас дыктара чароўным чынам рабіў сітуацыю прынцыпова інакшай – людзі па-сапраўднаму радаваліся, усміхаліся, махалі кветкамі, сцяжкамі. Праўда, бязгучна. Хуткая нарэзка патрэбных кадраў рабіла сапраўдны цуд.

Я нават пачаў думаць, што была яшчэ нейкая іншая група людзей, якая сапраўды так радавалася, крычала і махала рукамі, у адрозненне ад нашай, дзе людзі ледзь перасоўвалі ногі ад стомы і спякоты. А тое, што ў кадрах трапляліся знаёмыя твары, – я падумаў, гэта проста некаторыя нашыя, «сумныя», нейкім чынам патрапілі ў групу тых, «вясёлых», і заразіліся іхным настроем. Але, калі камера рухалася ўздоўж натоўпу, я раптам разгледзеў кавалачак мамінай яркай спадніцы, татаў капялюш ад сонца, а таксама свой локаць і шорты.

Я павольна перавёў позірк спачатку на ўласны локаць, по тым на шорты, у якія яшчэ да азначанага часу быў апрануты. І зразумеў, што гэта ўжо не проста запыленая вопратка, якая боўтаецца на нагах. Перад маімі апушчанымі долу вачыма пералівалася колерамі і зіхацела частка сусветнай гісторыі.

Магчыма, у той момант у маёй свядомасці і адбыўся па дзел. З аднаго боку, я яшчэ заставаўся чалавекам, а з іншага – ужо стаў «саўком». У тым сэнсе, што пачаў успрымаць рэчаіснасць дваіста: «тут» – тое, што адбываецца на самай справе, а «там» – тое, што патрэбна «камуністычнай партыі і ўсяму савецкаму народу» (гл. тэлевізар).