Коллектив авторов - Пакахай мяне, калі ласка… (зборнік)

Аднойчы ўначы праз сон ёй падалося, што хтосьці пазваніў у дзверы. Соня дасюль не ведае, ці падхапілася яна насамрэч, ці ўсё адбывалася падчас яе сну. Але калі яна ўзялася за клямку, дык раптам зразумела, што адчыніць дзверы не здолее, а калі б і магла, то забаялася, што ўяўная вада вырвецца з яе кватэры навонкі ды проста змые начнога госця. І гэта было відавочна. Адно што ранкам Соня не магла ўцяміць, як жа сама яна магла знаходзіцца тут, да таго ж унізе таксама жылі людзі. Пасля той ночы Соня заўважыла змены ў сваёй кватэры. Яе белыя шпалеры пакрыліся тонкім, бы павуцінне, малюнкам, падобным на выявы вадзяных раслінаў, а пад босымі нагамі дзе-нідзе шамацеў белы рачны пясочак, бы хтосьці знарок рассыпаў змесціва шклянога гадзінніка. Соня баялася паверыць самой сабе.

Начны госць прыйшоў наступным разам. Сон аказаўся ў руку: на парозе стаяў чалавек з мінулага. Яе нарачоны. Раптоўная хваля радасці ледзь не збіла Соню з ног. Усё адбылося амаль з дакладнасцю да наадварот. Толькі цяпер гэта была зусім не хваля сцюдзёнай, звыклай вады яе асяроддзя. Мяккі штуршок у грудзі прымусіў Соню зрабіць крок назад ад расчыненых дзвярэй, у паўцемру свайго пакоя, якая сцялася ў яе за спінай у прытоеным чаканні.

Яны сядзелі на кухні і згадвалі сваё жыццё. Вечар успамінаў. Цяпер не праз сон, не праз мрою, а наўпрост – словамі, вачыма, вуснамі – твар у твар.

Горад запальваў ліхтары, і яны сустракаліся на месцы Старога рынку. Амаль заўсёды на адным і тым жа месцы. Пасля выбіралі кірунак сваіх блуканняў. Менск датуль застаецца халодным і маўклівым для людзей, народжаных наводдаль ад яго, пакуль яны не ўбачаць яго вачыма свайго кахання. Мураваныя лаўкі не здаваліся халоднымі, калі яны сядалі на іх, а святло чужых вокнаў сагравала тады, калі на начных вуліцах у твар дзьмуў ледзяны лістападаўскі вецер. Прытулкам былі чужыя пад’езды на праспекце і ў Старым горадзе, а варажба па сценках пустых кававых філіжанак абяцала абодвум бясконцы працяг іхніх вандраванняў. У канцы доўгага калідора ў будынку старога уніяцкага кляштара яны грэліся адной каляднай ноччу ля гарачай батарэі. Пахла ваўнянымі Сонінымі рукаўкамі, сплеценымі заслаўскімі вечарамі бабуляй, а ён расціраў яе тонкія пальцы, разпораз цалуючы кожны паасобку. «Твае белыя пальчыкі – барабанныя палачкі», – шаптаў і дзьмуў горача ў яе жменьку той малады музыка, аматар Малера і партугальскага джазу.

Ён сышоў уначы, пакінуўшы ў падарунак ракавіну, даўгую, з зазубрынамі, якія спіраллю ўкручваліся і знікалі ў сярэдзіне глыбокай адтуліны. Зусім нетутэйшая, з далёкіх выспаў.

Рэшта ночы цалкам перакуліла Соніны ўяўленні пра свет і пра сябе. Яна цягнулася бясконца доўга і адначасова прамільгнула, як бы яе і не было зусім. Але ці было насамрэч праўдай тое, што адбылося гэтай ноччу з Соняй, яна не ведала. Цяпер яна ўвогуле нічога не ведала! Той, хто абдымаў яе ў сне гэтай ноччу, быў самой музыкай, што ўвабрала ў сябе пошум і гукі ўсяго наваколля. Толькі адкуль поруч са спевамі невядомых ёй птушак – грукат і пляскат вадаспаду? А можа, гэтак грукоча і рыпіць вялізарнае кола вадзянога млына ў кіпучай вадзе глыбокага ставу? Ці хтосьці вялікі і невядомы разгойдвае з самога дна азёрную паверхню. Пырскі ахіналі Соню з ног да галавы, але былі яны народжаныя хвалямі такой асалоды, што можна было знікнуць. Самой стаць мелодыяй, ветрам, вадой… Проста знікнуць.

Ракавіна ляжала на стале, павернутая да святла маціцовым пляскатым бачком, роўна так, як яе паклалі. Праз шчыльна загорнутыя фіранкі тачылася рэдкае святло. Калі памірае чалавек, жыццё працягваецца ва ўсіх сваіх вялікіх і малых дробязях, выяўляючы поўную абыякавасць да зніклага, але не абражаючы сваім бадзёрым працягам таго, хто выпадае з кола. Калі ж памірае каханне, усё навокал таксама застаецца на ранейшым сваім месцы, адно чалавек робіцца памерлым, жывучы сярод жывых.

Нарэшце яна знайшла адказ…

З працы вярталася амаль весела. Пазваніла з пошты бабулі. Здзівілася, наколькі родным падаўся яе голас. Адразу ў цеснай кабінцы запахла водарам бабчынага хвартуха – часнок, кроп, сухая меліса, упярэмешку з махоркай, якой тая ўпарта пасыпала зямлю хатніх кветак, што буялі ў яе на падвоканнях нават узімку. Бабуля клікала на Каляды ў Заслаўе, абяцалася штосьці падараваць. Не верылася, што, павесіўшы цяпер слухаўку, Соня ўжо распачынае сыход уніз па калодзежных прыступках з гэтай паверхні, дзе згубілася і ніяк не знаходзіцца яе радасць. «Хто сказаў табе, што мы нараджаемся дзеля таго, каб быць шчаслівымі?» – запытаўся ў яе аднойчы знаёмы з дакорам у голасе. Гэтага дакору ёй хапіла з каптуром, каб больш не бачыцца з сапраўды разумным чалавекам, бо яна ўжо добра ўмела розніць сэнс сказанага ад інтанацыяў, з якімі яны былі прамоўленыя.