Юры Станкевіч - Паўночны вецер для спелых пладоў (зборнік)

– Зачыніш сама. А то напалілі. Кідала б гэтую звычку.

– Пляваць. Хоць дзякуй за клопат.

У адзін з вечароў да яго ў інтэрнат прыйшла Аня Балтас. Стройная, у плісаванай спадніцы, адкрытай кашулі, валасы колеру саломы гожа абрамлялі яе мілавідны загарэлы твар. Адно плячо, левае, крыху ўзнята, што, як ён ведаў, было ў яе прыкметай хвалявання.

У пакойчыку студэнт Ігнат Мазур быў не адзін. Ляжаў на засланым ложку з падручнікам па палітэканоміі глухаваты аднакурснік Міхась Байкоў, а за сталом лістаў нейкія паперы і адначасова вячэраў рухавы і заўжды вясёлы кавэзэшнік Дзяніс Маркін – з невялікай галавой мікрацэфала і пастаянна расцягнутым ва ўсмешцы ротам.

– Можна да вас? – насцярожана спытала з парога Аня Балтас і дадала:

– Прывет, Ігнат. Я да цябе.

– Канешне, заходзь! – шчыра абрадаваўся Ігнат Мазур. – Прысядзь во на мой ложак, а я зараз збяруся. Хоць – пачакай. Ты, Дзяніс, схадзіў бы павучыў навуку ў «чырвоным» пакоі, а з Байковым я зараз улагоджу, – звярнуўся ён да Маркіна.

– Пайду на гадзіну, не больш, – ахвотна згадзіўся Маркін.

– Ды толькі яго, – кіўнуў на Байкова, – паспрабуй угаварыць. Для пейзана паляжаць без справы – асалода.

– Міхась! – не марудзячы пасунуўся да аднакурсніка студэнт Ігнат Мазур. – Ты б пайшоў прагуляўся. Бачыш, да мяне госці.

– Га? – з ідыёцкім выглядам спытаў той, касавурачы вокам на дзяўчыну.

Аня Балтас усміхнулася, села на ложак.

– Дзякуй, што не выгналі. Не турбуйцеся, хлопцы, я на хвіліну. Пайшлі, Ігнат, у кавярні пасядзім. Тут побач. Я ўбачыла, ёсць такая. Не супраць?

Паўза.

– Слушна кажаш, – згадзіўся ўрэшце Ігнат Мазур. – Калі там ціха, чыста і мёдам намазана.

У кавярні сапраўды было на гэты час даволі ціха, яны замовілі бутэльку таннага белага сухога віна і марозіва для дзяўчыны.

– Паслухай, Ігнат, – пачала студэнтка Аня Балтас, – я зайшла не проста так, а каб вырашыць адно пытанне. Вядома, ты прабач, бо мяне не запрашаў. Справа ў тым, што ў цябе практыка, дыплом, дзяржэкзамены, ну, урэшце, вайсковыя зборы. А ў мяне таксама іспыты, практыка і неўзабаве размеркаванне на працу. Мы сталі рэдка бачыцца, але не з гэтай нагоды. Ты змяніўся, Ігнат, я адчуваю. І не ведаю, калі шчыра, што рабіць.

Паўза.

– Я сам не ведаю, – урэшце адказаў студэнт Ігнат Мазур даволі разгублена.

– У цябе з’явіўся новы інтарэс? Калі так – нічога не зробіш. Я табе ніколі не навязвалася, ты сам мяне калісьці знайшоў – такую, якой я была. Так, далёка не нявінніца. Дык я гэтага і не хавала. Каб сустрэла цябе раней, усё было б інакш. Спадзявалася, што ты не будзеш успамінаць мне пра тэлегонію ці яшчэ пра нешта інфернальнае. Мужчыны ў большасці вялікія раўніўцы.

– Пра тэлегонію – ад сястры пачула?

– Угадаў. Дарэчы, пайшла пад вянец нявінніцай. Яна – разумніца, не тое, што я.

– Спадзяюся, у яе, маю на ўвазе тваю сястру, усё будзе добра, – сказаў Ігнат Мазур, – але такая разліковасць у жанчыны нават здзіўляе. Усё ў яе запланавана: замуж – нявінніцай і – за багатага, жыць – у сталіцы…

– Я таксама хацела б жыць у вялікім горадзе. – сарамяжліва заўважыла студэнтка Аня Балтас. – Ніхто навокал цябе не ведае, ты – вольная, сама за сябе. А багацце? Ды чорт з ім! Мы абодва з небагатых сем’яў. Ты вадзіў мяне ў сталоўку, як у мяне скралі стыпендыю, я дапамагала табе, калі ты хварэў. Сястра хоча, каб я сустракалася з сябрам яе мужа – ён мінчук, яму трыццаць гадоў, не жанаты. Запрасілі мяне днямі на нейкую вечарыну.

– Мудрасці ў тваёй сястры аж зашкальвае, – нявесела ўсміхнуўся Ігнат Мазур.

Ён раптам уявіў сабе карціну, як яго сяброўка і даўняя каханка Аня Балтас кладзецца ў ложак з незнаёмым яму мужчынам, як той пачынае лашчыць яе грудзі, ногі, як яна ў маладой палкасці рассоўвае іх… У горле ў яго перахапіла, кроў кінулася ў твар.

– Не, толькі не гэта, – выдыхнуў ён.

І падумаў, што калі б хто-небудзь спытаў яго цяпер, ці кахае ён дзяўчыну, якая сядзіць за сталом насупраць, і якая патрабуе ад яго непасрэднага адказу на нялёгкае і для яго і для яе пытанне, то сказаў бы, што, вядома, кахае і хоча, каб яна заўсёды была побач з ім. Але тут жа ўсплыло ў памяці, што ён абяцаў зайсці да Святланы Конкінай і да Юлі Мараковай, і што таксама моцна жадаў бы, каб і тыя былі з ім побач, і што ўсё гэта становіцца для яго пакутлівым. І зноў у яго памяці зусім не да месца ўсплыў эпізод з вугорскай мастацкай стужкі, галоўны герой якой не можа выбраць паміж жанчынамі, не хоча губляць ніводную з іх і ў чарговым прыступе дэпрэсіі пазбаўляе сябе жыцця.