Уільям Моэм - Апавяданні

- Дарагі Роберт, вы не толькі мой кліент, але і мой сябра. Я ўпэўнены, што нам неабходна завалодаць гэтай цыдулкай. Але яна каштуе нямала. Іначай я б зусім нічога вам не расказаў пра яе.

- Колькі?

- Дзесяць тысяч даляраў.

- Сапраўды нямала. Каўчук цяпер не ў цане, - гэта амаль усё, што ў мяне ёсць.

- Вы можаце цяпер даць мне гэтыя грошы?

- Думаю, што магу. Чарлі Мэдаўз пазычыць мне пад алавяныя акцыі і пад маю частку з дзвюх плантацый.

- Будзем лічыць, што вырашана?

- А без гэтага не абысціся?

- Калі вы хочаце, каб вашу жонку апраўдалі.

Кросбі густа пачырванеў. Вусны яго прыкметна задрыжэлі.

- Але... - Ён не знаходзіў слоў. - Але я нічога не разумею. Яна ж можа ўсё растлумачыць. Вы што, хочаце сказаць, што яе могуць прызнаць вінаватай? Не павесяць жа яе за тое, што яна забіла гэтую жывёліну?

- Магчыма, яе і не павесяць, але могуць абвінаваціць у ненаўмысным забойстве. Тады ўсё абыдзецца двума ці трыма гадамі.

Кросбі ўскочыў, твар яго перакрывіўся ад жаху.

- Тры гады!

І раптам яго непаваротлівы мозг працяла нейкая неакрэсленая думка. Яна мільганула маланкай і знікла ў непрагляднай цемры, але пакінула ў памяці след ад нечага, што ён ледзьве паспеў разглядзець. Містэр Джойс заўважыў, як Робертавы вялікія чырвоныя рукі, натруджаныя і загрубелыя, задрыжэлі.

- Які яна збіралася зрабіць мне падарунак?

- Казала, што хацела купіць вам новую стрэльбу.

Вялікі чырвоны твар яго зрабіўся барвовы.

- Калі патрэбны грошы?

Нешта здарылася з яго голасам. Ён гаварыў так, нібыта нейкая нябачная рука сціскала яго горла.

- Сёння ў дзесяць вечара. Гадзін у шэсць прынясіце іх мне ў кантору.

- Гэта жанчына будзе ў вас?

- Не, я паеду да яе.

- Я прывязу грошы і паеду з вамі.

Містэр Джойс здзіўлена зірнуў на яго.

- Навошта? Вы можаце, думаю, цалкам даверыцца мне.

- Грошы мае, і я паеду.

Містэр Джойс паціснуў плячыма. Яны развіталіся. Містэр Джойс з цікавасцю зірнуў на Кросбі.

А палове дзесятай яны зноў сустрэліся ў пустым ужо клубе.

- Усё ў парадку? - спытаўся містэр Джойс.

- Грошы ў мяне ў кішэні.

- Тады пойдзем.

Яны спусціліся з ганка. Джойсаў аўтамабіль чакаў іх на плошчы, пустэльнай у гэты час. Калі яны падышлі, раптам з'явіўся Ван Цысэн. Ён сеў побач з шафёрам і паказаў, куды ехаць. Прамінулі гатэль «Эўропа», гатэль для матросаў і апынуліся на вуліцы Вікторыі. Тут яшчэ гандлявалі кітайскія крамы, па тратуарах паважна шпацыравалі мужчыны і жанчыны. Сюды-туды мітусіліся рыкшы, аўтамабілі, павозкі. Раптам Ван Цысэн загадаў шафёру спыніцца.

- Тут нам лепш пайсці пеша, сэр, - сказаў ён.

Яны выйшлі з машыны. Ван Цысэн ішоў наперадзе, яны - за ім услед. Неўзабаве ён спыніўся.

- Пачакайце тут, сэр. Я хачу пагаварыць са сваім сябрам.

Ён зайшоў у краму, у якой не было пярэдняй сцяны. За прылаўкам стаялі тры ці чатыры кітайцы. Гэта была адна з тых дзіўных крамаў, дзе тавары не выстаўляюць напаказ і цяжка скеміць, чым тут гандлююць. Ван Цысэн загаварыў з поўным чалавекам у парусінавым гарнітуры з цяжкім залатым ланцужком, і той асцярожна зірнуў у бок цёмнай вуліцы. Ён даў Ван Цысэну ключ. Той паклікаў двух мужчын, што чакалі яго, і праслізнуў у дзверы побач з крамай. Усе пайшлі за ім і апынуліся перад лесвіцай, што вяла ўгору.

- Адну хвілінку, калі ласка, я пашукаю запалкі, - сказаў клерк, - трэба падняцца наверх.

Ён чыркануў японскай запалкай, але тая амаль не разагнала цемру, і яны прабіраліся навобмацак. Адчыніўшы дзверы на другім паверсе, Ван Цысэн запаліў газавы ражок.

- Заходзьце, калі ласка, - сказаў ён.

Пакойчык быў маленькі, квадратны, з адным акном. Два нізкія кітайскія ложкі, накрытыя цыноўкамі, - вось і ўся мэбля. Адзін куток займаў вялікі куфар з мудрагелістым замком, на ім стаяў абдзёрты паднос з лямпай і люлькай для палення опіуму. У пакоі чуўся нейкі прыкры пах. Усе паселі, і Ван Цысэн прапанаваў ім папяросы. Неўзабаве з'явіўся таўстун-кітаец, якога яны бачылі ў краме. Ён павітаўся на выдатнай ангельскай мове і сеў побач са сваім суайчыннікам.

- Жанчына зараз прыйдзе, - сказаў Ван Цысэн.

Хлопчык з крамы прынёс паднос з чайнікам і кубкамі, і кітаец спытаўся, ці не вып'юць госці чаю. Кросбі адмовіўся. Кітайцы зашапталіся паміж сабой, Кросбі і містэр Джойс сядзелі моўчкі. Потым за сцяной пачуўся голас: нехта ціха пастукаў у дзверы. Кітаец адчыніў, і ў пакой увайшла жанчына. Містэр Джойс уважліва паглядзеў на яе. Пасля смерці Хэманда яму давялося шмат чуць пра гэту жанчыну, але ён яе ні разу не бачыў. Гэта была даволі поўная кабета, не маладая, з шырокім флегматычным тварам, напудраным і нарумяненым, на якім рэзка вызначаліся тонкія чорныя бровы; адчувалася, што чалавек яна далёка не мяккай натуры. На ёй быў блакітны жакет і белая спадніца - касцюм напаўэўрапейскі, напаўкітайскі, на нагах - маленькія кітайскія шаўковыя туфлі. Шыю ўпрыгожвалі цяжкія залатыя ланцужкі, на руках залатыя бранзалеткі, у вушах - залатыя завушніцы, прыгожыя залатыя шпількі ў чорных валасах. Яна ўвайшла ўпэўнена і нетаропка і села на ложак побач з Ван Цысэнам. Ён сказаў ёй нешта, і яна амаль абыякава паглядзела на эўрапейцаў.