Джон Толкін - Хобіт, або вандроўка туды і назад

— Добрую вы распавялі гісторыю, — сказаў Беарн. — Але зараз, калі ведаю, што яна праўдзівая, яна падабаецца мне яшчэ больш. Даруйце мне маю падазронасць. Калі б вы жылі на краі Ліхалесся, вы б не давяралі словам тых, каго не ведаеце, як брата ці нават лепш. А я ж, як толькі вызнаў, паспяшаў што моцы дадому, каб даведацца, ці жывыя вы і здаровыя. I каб прапанаваць усю магчымую дапамогу. Цяпер я буду лепей думаць пра гномаў. Ну і справы! Забілі самога Вярхоўнага Гобліна, самога Вярхоўнага Гобліна!

Ён аж засмяяўся ад задавальнення.

— А што ж вы зрабілі з гоблінам ды Варгам? — раптам спытаў Більба.

— А пойдзем, зірнем! — сказаў Беарн, і усе пакрочылі следам за ім за дом.

Гоблінская галава тырчала на жэрдцы за брамай, а побач на дрэве вісела прыбітая Варгава скура. Беарна лепш было не мець у ворагах. Але ж цяпер ён быў сябрам, і таму Гэндальф вырашыў, што будзе разумным распавесці яму ўсё пра падарожжа, і забяспечыць сабе найбольшую магчымую дапамогу.

I вось што паабяцаў Беарн. Перш за ўсё, поні для кожнага і каня для Гэндальфа, каб даехаць да лесу. А на поні — наўючыць мяхі з ежай, якой пры разумным карыстанні павінна хапіць на некалькі тыдняў. I даволі лёгкай ежы: мукі, арэхаў, добра закры-тых скрыняў з сушанай садавінай, гліняных гарлачыкаў з мёдам і асаблівых, двойчы прапечаных булачак, якія доўгі час не псуюцца і надта пажыўныя. Нават луста такога хлеба дазваляла ісці або працаваць доўгі час, а спосаб прыгатавання іх быў таямніцай Беарна. У склад булачак уваходзіў мёд, як і ў большую частку Беарнавай ежы. Яны былі вельмі смачныя, хоць пасля іх і хацелася піць. Вады, аднак, пакуль што несці з сабой не было патрэбы — да лесу можна было натрапіць на шмат рачулак ды ручаінак.

— Шлях праз Ліхалессе цёмны, цяжкі ды вусцішны, — казаў гномам Беарн. — Там цяжка знайсці ваду і ежу. Арэхі яшчэ не выспелі (хоць, магчыма, выспеюць і пападаюць, пакуль дабярэцеся да другога краю леса), і амаль што ўсе гарэхі там не прыдатныя для ежы, а звяры там усе незвычайныя, жахлівыя ды недарэчныя. Я дам вам скураныя мяхі для вады і лукі са стрэламі. Аднак жа сумняюся, што вы знойдзеце там нешта цалкам і адразу прыдатнае для ежы ці піцця. Яшчэ: якраз на вашай дарозе ёсць чорная і хуткая рака. 3 яе нелыа піць, і дакранацца да вады нельга! Я чуў, што вада тая моцна зачараваная, нясе санлівасць ды страту памяці. Таксама ў паўцемры тых мясцінаў надта цяжка падстрэліць што-небудзь для ежы, калі заўсёды трымацца сцежкі. Авось сыходзіць са сцежкі НЕЛЬГА Ў АНІЯКІМ ВЫПАДКУ!

— Вось і ўсё, што я магу вам парадзіць. У лесе я дапамагчы вам не здольны. Усё залежыць ад вашай мужнасці і поспеху. Ежы вам павінна хапіць. Калі падыдзеце да краю лесу, калі ласка, выпраўце назад маіх поні. Жадаю вам падарожыць хутка, а мой дом заўсёды застанецца адчыненым для вас — калі толькі здарыцца, што ваш шлях дахаты будзе пралягаць побач.

Зразумела, гномы падзякавалі яму, адвесілі мноства паклонаў, памахалі капелюшамі і безліч разоў сказалі: «Да вашых паслуг, о Гаспадар драўляных залаў». Але ж пасля змрачнаватых Беар-навых словаў настрой гномаў сапсаваўся, і яны адчулі сваё падарожжа значна цяжэйшым, чым лічылі спачатку. Да таго ў канцы вандроўкі, нават калі паспяхова мінеш усе небяспекі, чакае цмок.

Усю раніцу кампанія рыхтавалася да ад'езду. Хутка пасля поўдня яны апошні раз паснедалі разам з Беарнам, потым паселі на пазычаных поні і, шмат разоў сказаўшы «да пабачэння», выехалі з ягонай брамы.

Мінуўшы высокую агароджу Беарнавай сядзібы, яны павярнулі на поўнач, а праз нейкі час — да заходняй поўначы. Як і параіў Беарн, яны паехалі не да галоўнай дарогі праз лес, якая ішла на поўдзень ад ягонай зямлі. На шляху ў той бок яны б напаткалі горную раку, якая, у сваю чаргу, улівалася ў вялікую раку за некалькі міляў на поўдзень ад Карока. Брод там быў гаыбокі і недарэчны, цераз яго кампанія разам з поні і пакункамі магла б не перабрацца. Там і праходзіла сцежка да лесу, да пачатку старой дарогі праз лес. Але Беарн папярэдзіў, што гэтай дарогай часцяком карыстаюцца гобліны, а сама дарога, як ён чуў, каля ўсходняга краю парослая і зусім занядбаная, вядзе да непраходных балотаў ды багнаў, дзе і губляецца. Дый выводзіла яна з лесу далёка на поўдзень ад Са-мотнай Гары, ім бы давялося доўга і цяжка вандраваць блізка краю лесу. На поўнач ад Карока Ліхалессе падыходзіла бліжэй да даліны Вялікай Ракі. Хоць і горы адтуль былі бліжэй, Беарн парадзіў ісці менавіта гэтым шляхам, бо за колькі дзён язды ад Карока пачыналася малавядомая сцежка праз Ліхалессе, якая выводзіла амаль што непасрэдна да Самотнай Гары.