Kirył Yeskov: Ostatni władca pierścienia

A w pałacu Minas Tirith zdumiony Aragorn obserwował jak nieubłaganie zmienia się oblicze siedzącej naprzeciwko Arweny. Niby się nic nie zmieniło, ale czuł z niezachwianą pewnością, że nieodwołalnie odchodzi, ucieka, jak cudowny poranny sen z pamięci, coś ważnego, może coś najważniejszego… Jakieś czarowne niedopowiedzenie rysów, które teraz stały się zupełnie ludzkie. I kiedy po kilku chwilach to się skończyło, ogłosił wyrok, podkreślający ten okres jego życia: „Tak, niewątpliwie, ładna kobieta… Nawet bardzo ładna. I tyle”.

Nikt z jego poddanych tego rzecz jasna nie widział, a gdyby nawet i widział — na pewno nie przydałby temu znaczenia. Natomiast uczciwie zaznaczyli w kronikach inne wydarzenie tego południa, a mianowicie: gdy w Lorien uległo zniszczeniu Zwierciadło, eksplodowało również pięć innych, pozostających w Sródziemiu palantirów, a wtedy z fal zatoki Belfalas, do której wpadały wody Anduiny, uderzył w niebo straszliwy gejzer niemal półmilowej wysokości. Gejzer ten zrodził czterdziestostopową falę-tsunami, która zmyła doszczętnie kilka belfalaskich wiosek wraz z ich mieszkańcami. Jednakże nikomu chyba nie przyszło do głowy, że ci nieszczęśnicy również byli ofiarami Wojny o Pierścień.

Najdziwniejsze jednak było to, że Jego Królewska Mość Elessar Kamień Elfów, mimo całej swej spostrzegawczości i przenikliwości, nie mógł w żaden sposób połączyć ze sobą tych kilku wydarzeń, które przypadły na południe pierwszego sierpnia 3019 roku Trzeciej Ery i, w pewnym sensie, stały się finalnym punktem jej biegu. No, a po mm nikt nawet nie próbował tego ze sobą łączyć, gdyż nie mieli takich możliwości…

— Zegnij rękę, szybko! — polecił Haladdin, zaciskając opaskę na lewym łokciu Cerlega. — Nie puszczaj tej szmaty, bo cały na zewnątrz wyciekniesz…

Nadgarstek kaprala „rozmroził się”, gdy tylko wulkan pożarł palantir — tak więc krew płynęła teraz jak należy, gdy człowiek ma oderwane dwa palce. Inne sposoby, poza opaską zaciskową nie nadawały się: powstrzymujące krew środki z elfickiej apteczki, w tym legendarny korzeń mandragory, który może podobno „zaszpachlować” nawet tętnicę szyjną, jak się nagle okazało przestały działać. Kto by pomyślał, że to wszystko też była magia…

— Konsyliarzu… Wynika z tego, że zwyciężyliśmy?

— Tak, niech to licho! Jeśli można to nazwać zwycięstwem…

— Nie rozumiem, panie konsyliarzu… — Szare z utraty krwi wargi kaprala nie do końca były mu posłuszne. — Jak mam to rozumieć: „Jeśli można to nazwać zwycięstwem?”

„Nie waż się — ofuknął siebie Haladdin. — To była moja decyzja i niczyja więcej. Nie mam prawa nawet minimalnie wplątywać w to Cerlega. Nie powinien podejrzewać tego, czego był świadkiem i niezamierzonym powodem — dla jego własnego, w końcu, dobra. Lepiej niech to zostanie dla niego naszym osobistym Dagor Dagoradem . Zwycięskim Dagor Dagoradem …”

— Po prostu miałem na myśli… rozumiesz, w nasze zwycięstwo nie uwierzy ani jeden człowiek w Śródziemni. Nie mamy co liczyć na „podziękowanie przed frontem”. I wspomnisz moje słowa — elfy i ludzie z tamtego brzegu Anduiny wynajdą jakiś sposób, żeby ukazać sprawę tak, by to oni wyszli z tej historii jako zwycięzcy.

— Tak — odezwał się zamyślony orokuen i na chwilę znieruchomiał, jakby wsłuchując się w głęboki pomruk Ognistej Góry.

— Tak pewnie będzie. Ale co to nas obchodzi?

N asza opowieść jest całkowicie oparta na szczegółowych, choć mających pewne luki, opowieściach Cerlega, które przechowywane są w jego klanie w postaci ustnego przekazu. Należy szczególnie podkreślić, że nie mamy w swoim posiadaniu żadnych potwierdzających go dokumentów. Haladdin, od którego należałoby oczekiwać rozwiniętych dowodów, nie zostawił na tę okoliczność ani jednego wersu. Pozostali zaś bezpośredni uczestnicy polowania na Zwierciadło Galadrieli — Tangorn i Kumai — milczą z dość zrozumiałego powodu. Tak więc, każdy kto chce może ze spokojnym sumieniem oznajmić, iż są to majaczenia szalonego orokuena, który u schyłku żywota postanowił zmienić finał Wojny o Pierścień. W końcu, po to wymyślono memuary, by weterani mogli ze wsteczną datą przekształcić swoje porażki w wiktorie.

Dla tych natomiast, którzy uznali tę opowieść, jeśli nawet nie za prawdziwą, ale przynajmniej zasługującą na uwagę wersję, zapewne ciekawić będą pewne wydarzenia, rozgrywające się poza jej ramami czasowymi. Cerleg opowiada, że odprowadzał Haladdina od Orodruiny do Ithilien; konsyliarz wydawał się być ciężko chory i przez całą drogę nie wypowiedział nawet dziesięciu słów jednym ciągiem. Na jednym z postojów kapral zasnął tak mocno, że obudził się dopiero pod wieczór następnego dnia, przy tym z potężnym bólem głowy i mdłościami. Zamiast swojego towarzysza znalazł obok siebie mithrilową kolczugę, w którą zawinięty był pożegnalny list. Haladdin informował go w nim, że Sródziemie jest teraz uratowane od elfickiej ekspansji, i on, jako dowodzący operacją, dziękuje kapralowi za wzorową służbę i nagradza go bezcenną kolczugą. Sam natomiast doktor, niestety, „zapłacił za zwycięstwo taką cenę, że więcej nie widzi dla siebie miejsca wśród ludzi”. Ostatnie słowa naprowadziły na zwiadowcę ponure myśli, które na szczęście, nie potwierdziły się: sądząc po śladach, Haladdin po prostu dotarł do Traktu Ithilieńskiego i ruszył nim gdzieś na południe.

Ciekawe, że kilka lat temu jakiś lekkomyślny doktorant z katedry historii średniowiecza Sródziemia Uniwersytetu w Umbarze, wyraźnie nie sceptycznie podchodząc do tej legendy, przedsięwziął specjalne poszukiwania w księgach buchalteryjnych wschodnich klasztorów, prowadzonych już od półtora tysiąclecia, wykazując się przy tym jakąś nienaturalną dociekliwością. I co powiecie? Wygrzebał, szelma, takie oto ciekawe zbiegi okoliczności: w styczniu 3020 roku, według ówczesnego kalendarza, do jaskiniowego klasztoru Gurwan Eren, znajdującego się w górach północnej Wendotenii, naprawdę zgłosił się mnich, na oko Umbarczyk, który przyjął śluby całkowitego milczenia i przekazał klasztorowi… pierścień z inoceramium. Z tego faktu doktorant wyprowadził „pospieszny, lekkomyślny i — cytuję protokół posiedzenia rady wydziału — całkowicie sprzeczny z nauką wniosek o identyczności wskazanego mnicha z legendarnym Haladdinem”. Rada, wiadomo, obsztorcowała „poszukiwacza widm” tak, że zarzekł się odstępowania od zatwierdzonego tematu pracy i od tej pory starannie czyści pędzelkami gliniane skorupy z khandyjskich śmietników VII dynastii.

Co do prawdziwego Haladdina, to imię to można odnaleźć w każdym uniwersyteckim podręczniku, jednak nie fizjologii, której ten poświęcił swoje życie, a w skryptach z historii nauki — jako przykład zbyt dalekich skoków do przodu. Chodzi o to, że jego wspaniałe badania z dziedziny funkcjonowania włókna nerwowego tak wyprzedziły swoje czasy, że wypadły z obszaru zainteresowań naukowych i były szczęśliwie zapomniane. Dopiero po trzech wiekach na jego prace przypadkowo natknęli się medycy szkoły ithilieńskiej, poszukujący starych recept na odtrutki. Wtedy stało się jasne, że Haladdin co najmniej o sto lat wyprzedził słynnego Wespuno, i nie tylko eksperymentalnie udowodnił elektryczną naturę wzbudzenia neurytu, ale przepowiedział również istnienie neuromediatorów i nawet wykonał model ilustrujący ich funkcjonowanie. Niestety, tego typu „priorytety” interesują tylko historyków — dla społeczności naukowej nie ma to wszystko absolutnie żadnej wartości. W każdym razie, ostatnie znane prace Haladdina datowane są końcem 3016 roku Trzeciej Ery, a oficjalny punkt widzenia głosi, że zginął on podczas Wojny o Pierścień.