Джон Толкін - Уладар Пярсьцёнкаў - Вяртаньне караля

– Момант, калі ласка! – папрасіў Піпін. – Я з голаду ці, калі быць шчырым, з прагнасьці, зусім забыўся на абавязак. Гэндальф, Мітрандыр па-тутэйшаму, папрасіў мяне наведаць ягонага каня, Ценяра, правадыра роханскіх статкаў, найлепшага жарабца самога караля, як мне казалі, хоць той і аддаў каня Гэндальфу ва ўзнагароду за вялікую дапамогу. Мяркую, Ценяра Гэндальф любіць болей, чым шмат каго зь людзей, і калі добрая Гэндальфава воля нечага каштуе для гэтага гораду, дык вам належыць даглядаць Ценяра з усёй мажліваю пашанаю, з большай, чым дасталася на долю беднага хобіта.

– Хобіта?

– Так мы сябе называем, – патлумачыў Піпін.

– Прыемна даведацца, – зазначыў Бэрэганд. – Хоць шмат дзівоснага ў словах вашці й вымаўленьне нязвыклае для мяне, гжэчнасьці словаў тое не псуе. Ветлы народ хобіты. Ну, дык рушма! Пазнаёміш мяне з тым добрым канём. Бо я люблю жывёлаў, а мы рэдка бачым іх у мурох гораду. Продкі мае паходзяць з горных далінаў, а да таго – зь Ітыльёну. Але ж ня бойся! Зазірнем на крыху, дзеля ветлівасьці, а тады самі скіруемся да месцаў пад'едку.

Піпін пераканаўся, што Ценяра добра ўладкавалі й дагледзелі. Бо на шостым ярусе, па-за сьценамі Цытадэлі, разьмяшчалася колькі файных стойлаў для хуткіх коней, проста побач з кватэрамі ганцоў, заўжды гатовых выправіцца з загадамі ўладара Дэнэтара альбо іншых ачольцаў гораду. Цяпер, аднак, Цяняр стаяў тут самотны, бо й ганцы, і іхнія коні падарожнічалі далёка за межамі места.

Цяняр заржаў ціхенька, пабачыўшы Піпіна, і павярнуў галаву.

– Добрай раніцы табе! – павітаў Піпін. – Гэндальф прыйдзе, як толькі зможа. Ён заняты, але шле вітаньні й заадно мяне – праверыць, ці ўсё з табою добра. Спадзяюся, ты добра адпачываеш пасьля доўгай вандроўкі.

Цяняр матлянуў галавою й тупнуў капытом. Аднак дазволіў Бэрэганду асьцярожна прылашчыць пысу й пагладзіць вялікі льсьністы бок.

– Ён выглядае, нібы яго доўга гадавалі й даглядалі дзеля скачкі, а ён жа толькі зь цяжкога падарожжа, – заўважыў Бэрэганд. – Які ён моцны й ганарлівы! А дзе ягоная збруя? Напэўна, яна каштоўная й прыгожая.

– Любая збруя – недастаткова прыгожая й каштоўная для яго. I ён аніякай не пацерпіць. Калі пагодзіцца несьці, дык панясе, калі не, ніякімі цуглямі, пугай ці астрогай яго не прымусіш. Да пабачэньня, Цяняр! Пацярпі – бітва набліжаецца!

Цяняр падняў галаву й заржаў, ажно стойлы здрыгануліся, а Піпін з Бэрэгандам прыкрылі вушы. Тады сышлі, упэўніўшыся, што ў ясьлях хапае ежы.

– Ну, цяпер мы да сваіх ясьляў, – пажартаваў Бэрэганд і павёў Піпіна назад, да Цытадэлі, а тады да дзьвярэй у паўночным баку галоўнай вежы.

Там спусьціліся па доўгіх сходах у шырокі калідор, асьветлены лямпамі, зь дзьвярыма пааберуч, адны зь якіх былі расчыненыя.

– Тут кладоўка й месца харчаваньня майго разьдзелу Варты, – паведаміў Бэрэганд і паклікаў, зазірнуўшы за дзьверцы: – Дабрыдзень, Таргон! Яшчэ рана, але ў нас новенькі, якога гаспадар толькі што прыняў на службу. Ён доўга вандраваў, зацягнуўшы пас, дый шмат чаго вытрываў гэтай раніцаю й згаладнеў. Дай нам, што знойдзеш!

Знайшліся хлябы, масла, сыр і яблыкі, апошнія зь леташняга ўраджаю, зморшчаныя, але яшчэ ладненькія й салодкія, ды скураная біклага сьвежага піва, а да ўсяго драўляныя талеркі й куфлі. Паскладвалі ежу ў плецены кош ды выбраліся назад, пад сонца, і Бэрэганд правёў Піпіна да ўсходняга канца вялізнага бастыёну, што далёка высоўваўся за мур. Там у муры сьвяцілася вакенца, а пад ім стаяла каменная лава. Тут яны павіталі раніцу.

Пілі й елі, размаўляючы то пра Гондар і гондарскія звычаі, то пра Шыр і іншыя дзівосныя краіны, бачаныя Піпінам. I Бэрэганд яшчэ болей уразіўся, слухаючы, і пазіраў на хобіта з большаю павагаю. А той сядзеў на лаве, матляючы нагамі, ці станавіўся на дыбкі, каб вызірнуць за прываконьне на зямлю ўнізе.

– Ня стану хаваць ад вашці, Піпіне, – вымавіў Бэрэганд. – Для нас ты выглядаеш, ну, як адзін з нашых хлапчукоў, вёснаў дзевяці ці каля таго, але ж ваша бачыў столькі цудаў ды столькі вынес, што няшмат які сівабароды дзед пахваліцца чымсьці падобным. Я ж то лічыў: гаспадару захацелася зь нейкай прыхамаці ўзяць сабе шляхетнага пажа, на манер, як кажуць, каралёў даўніны. Але ж бачу: тое ня так. Прабач, калі ласка, маё глупства.

– З радасьцю. Толькі спадар недалёка памыліўся. Я, паводле адліку майго народу, ненашмат перарос хлапчука, і мне яшчэ чатыры гады да таго, каб "перайсьці ва ўзрост", як мы кажам у Шыры. Але што пра мяне ды пра мяне. Распавядзі-тка, што я тут бачу.