Джон Толкін: Уладар Пярсьцёнкаў: Вяртаньне караля

– Вазьмі за цаўё, – падказаў Гэндальф, – дый паўтарай за ўладаром, калі ўжо пастанавіў цьвёрда.

– Я пастанавіў, – сьцьвердзіў Піпін.

Стары паклаў корд сабе на калені, а Піпін узяў рукою за тронкі дый паўтарыў павольна за Дэнэтарам:

– Клянуся верна служыць Гондару, гаспадару й намесьніку каралеўства, і на ягонае слова маўчаць ці прамаўляць, дзейнічаць ці спачываць, заставацца ці сыходзіць, у гадзіну стратаў і ў гадзіну прыбытку, падчас міру ці вайны, у жыцьці маім і сьмерці, з гэтага самага часу й датуль, пакуль мой гаспадар ня скончыць маю службу альбо сьмерць не забярэ мяне, да скону сьвету. У тым слова маё, Пэрыгрына, сына Паладына, паўросьліка з Шыру.

– Я чую твае словы, я, Дэнэтар, сын Эктэльёна, уладар Гондару, намесьнік вышняга караля, і я не забудуся на іх, і не забудуся ўзнагародзіць за дадзенае мне: за вернасьць – любоўю, за адвагу – пашанай, за парушэньне клятвы – помстаю.

Тады Піпін атрымаў назад свой меч і сунуў яго ў похвы.

– А зараз, – вымавіў Дэнэтар, – пачуй мой першы загад: распавядзі, нічога не замоўчваючы! Распавядзі ўсё, згадай усё, што трымаецца ў тваёй памяці пра майго сына Бараміра. Сядай і пачынай!

Сказаў, бразнуў у маленькі срэбны гонг, што стаяў ля крэсла, і адразу зьявіліся слугі. Піпін заўважыў, што яны стаялі ў закутах паабапал дзьвярэй, нябачныя для наведнікаў.

– Прынясеце віна й ежы для гасьцей, – загадаў Дэнэтар, – і прасачыце, каб гадзіну ніхто не турбаваў нас.

– Гэта ўсё, што я магу дазволіць, бо многае яшчэ перад мною, – патлумачыў ён Гэндальфу. – Мажліва, істотнейшае, але не такое тэрміновае для мяне, як вашыя зьвесткі. Вераемна таксама, што мы перамовім зноў напрыканцы дня.

– I спадзяюся, чым раней, тым лепей, – сказаў Гэндальф. – Бо я ня дзеля таго імчаў сюды, бы вецер, сотню міляў ад Ізенградку, каб прывезьці табе аднаго ваяку, якім шляхетным ён ні быў бы. Ці для вас няйстотна, што Тэядэн перамог у вялікай бітве, што Ізенградак пераможаны й што я зламаў кій Сарумана?

– Для мяне гэта істотна. Але я ўжо досыць ведаю пра падзеі, каб улічыць іх у маім супрацьстаяньні з усходняй пагрозаю.

Ён павярнуў чорны позірк да Гэндальфа, і цяпер Піпін заўважыў падабенства двух магутных старых – і напружанасьць паміж імі, нават уявілася між імі паласа прытлелага агню, гатовая нечакана ўспалымнуць дзікім вогнішчам.

Дэнэтар насамрэч выглядаў болей падобным да вялікага мудраца, чым Гэндальф, болей меў каралеўскасьці, велічнай прыгажосьці, відавочнай моцы. I падаваўся старэйшым. Аднак пачуцьцём, адрозным ад зроку, Піпін успрымаў: не, Гэндальфава моц нашмат большая, а мудрасьць глыбейшая, і веліч ягоная – прыхаваная. I Гэндальф старэйшы, нашмат старэйшы.

"Наколькі ж старэйшы?" – падзівіўся Піпін, сьцяміўшы, што раней думкі пра Гэндальфаў век у галаву не прыходзілі. Дрэвабарод казаў штось пра чараўнікоў, але нават і тады Гэндальф сярод іх не ўсьведамляўся. Дык хто ж такі Гэндальф? У якім далёкім часе й месцы зьявіўся ён у гэты сьвет і калі яго пакіне? Тады хобітавыя думкі парушыліся, бо ён ізноў зірнуў на Дэнэтара з Гэндальфам, якія сьвідравалі адзін аднога вачыма, быццам намагаючыся прачытаць думкі. Але Дэнэтар адвёў позірк першы.

– Так, – сказаў ён, – хоць, кажуць, палантыры згубіліся, аднак гаспадары Гондару дагэтуль маюць зрок, вастрэйшы за зрок меншых людзей, і шмат вестак заўважаюць яны. Але ж сядайце!

Тады слугі прынесьлі крэсла й зэдлік, а адзін зь іх – паднос з срэбнай бутэлькай, куфлямі й белымі хлябцамі. Піпін прысеў, але вачэй ад старога ўладара адвесьці ня мог. Ці ж гэта насамрэч, ці толькі падалося, што, згадаўшы палантыры, стары скоса зірнуў на Піпінаў твар?

– А зараз распавядай мне, мой верны ваяр, – загадаў Дэнэтар, напалову дабрадушна, напалову кпліва. – Бо словы таго, з кім мой сын гэтак сябраваў, знойдуць тут найвышэйшую ўвагу.

Піпін аніколі ў жыцьці не забываўся той гадзіны пад пранізьлівым позіркам гаспадара Гондару, тых рызыкоўных, складаных, нечаканых пытаньняў. А Гэндальф увесь час сядзеў побач, назіраючы й слухаючы ды (як адчуваў Піпін) стрымліваючы злосьць і нецярплівасьць, што нарасталі. Калі гадзіна скончылася, Дэнэтар знову бразнуў у гонг, Піпін пачуўся дашчэнту выматаным.

"А яшчэ ж дзевяці няма, – падумаў ён. – Я зараз злопаў бы без напружаньня тры сьняданьні".

– Правядзіце пана Мітрандыра да пакояў, падрыхтаваных для яго, – загадаў Дэнэтар. – Ягоны спадарожнік можа пакуль што застацца зь ім, калі пажадае. Але ж няхай будзе вядома, што я ўзяў яго ў сваю службу й прыняў ад яго клятву вернасьці. Ён будзе вядомы як Перыгрын, сын Паладына, і няхай яго навучаць простым споклічам. Разашліце мой загад гетманам: каб чакалі мяне тут адразу, як праб'е трэцюю гадзіну. Вы ж, пане Мітрандыр, зьяўляйцеся, калі пажадаеце. Аніхто й анішто не забароніць вам прыйсьці да мяне ў любую гадзіну, апрача толькі нядоўгага часу майго сну. Няхай злосьць вашая ад майго старэчага глупства суцішыцца, а тады – калі ласка, я чакаю вас!