Джон Толкін - Уладар Пярсьцёнкаў - Вяртаньне караля

Нарэшце выехалі зь ценю да сёмай брамы, і цёплае сонца, што сагравала й Фрода на лугох Ітыльёну, асьвятліла гладкія сьцены, і дужыя, укаранёныя ў гару калёны, і вялікую арку з нарожным каменем, вычасаным у падабенства ўкаранаванай ганарлівай галавы. Гэндальф сьпешыўся, бо коней не пускалі ў Цытадэль, і Цяняр на слова свайго гаспадара дазволіў чужым зьвесьці сябе прэч.

Вартавыя ў браме былі апранутыя ў чорнае, а шаломы іхнія мелі дзівосную форму – высокія, з доўгімі нашчочнікамі, шчыльна прылеглыя да твару, а над нашчочнікамі срэбна зіхацелі белыя крылы кірляў, насамрэч срэбныя, з сапраўднага міфрылю, – спадчынны скарб славы мінулых дзён. На чорнай апратцы вышытае Белае Дрэва сьнежна квітнела пад срэбнай каронаю й мноствам шматпраменных зор. Такое адзеньне нашчадкаў Элендыля ніхто цяпер не насіў у Гондары, апрача Варты Цытадэлі перад плошчай Вадаграю, дзе калісьці расло Белае Дрэва.

Падавалася, вестка пра прыбыцьцё падарожнікаў абагнала іх, і прапусьцілі іх адразу, маўкліва й бяз роспытаў. Гэндальф спрытна крочыў праз брукаваны белымі плітамі пляц. Вясёлы вадаграй струменіў зіхоткія кроплі ранішняга сонца, вакол стаўка ляжаў смарагдавы лужок. Над фантанам схілілася мёртвае дрэва, кроплі сумна й ціха падалі зь ягоных голых, паламаных галінаў назад, у чыстую ваду.

Піпін азірнуўся, сьпяшаючыся за Гэндальфам, і падзівіўся: гэтакая журба – чаму пакінулі мёртвае дрэва там, дзе за ўсім астатнім добра даглядаюць?

Словы, што мармытаў калісьці пад нос Гэндальф, раптам згадаліся яму. Але ён ужо апынуўся перад брамаю шырокай залі пад бліскучай вежаю, і ўвасьлед за чараўніком мінуў высокіх, маўклівых вартавых, і крочыў у прахалодныя, гулкія цені каменнага палацу.

Пачалі спускацца па доўгім пустым калідоры, і, пакуль ішлі, Гэндальф казаў напаўголасу Піпіну:

– Асьцярожней з словамі, спадару Перыгрыне! Тут ня месца для легкадумнага хобіцкага нахабства. Тэядэн – добры стары. Дэнэтар – іншай пароды, ганарысты, мудры, чалавек нашмат большай высакароднасьці й улады, хоць і не завецца каралём. Пераважна зьвяртацца ён будзе менавіта да цябе, шмат распытваць, бо толькі ты здольны распавесьці яму пра сына Бараміра. Ён надта любіў яго, можа занадта, і мо асабліва таму, што былі яны дужа розныя. Але ж ён палічыць, што пад маскаю бацькоўскага клопату лягчэй вызнаць жаданае ад цябе, а не ад мяне. Кажы яму ня болей за тое, што ён спытае, і ня згадвай Фродаву мэту. З гэтым я сам разьбяруся й паведамлю, калі надыдзе час. Дый пра Арагорна не кажы анічога, хіба што цябе спытаюць наўпрост.

– Чаму не? Што ня так з Швэндалам? – спытаў Піпін шэптам. – Ён жа хацеў сюды зьявіцца, ці ня так? Дый у любым выпадку, ён прыйдзе неўзабаве.

– Магчыма, магчыма, – вымавіў Гэндальф. – Хоць, калі ён і зьявіцца, тое будзе ў нечаканай для ўсіх манеры, нават для Дэнэтара. I лепей, каб сталася так. Ва ўсялякім выпадку мы пра ягоны прыход прамаўчым.

Гэндальф прыпыніўся перад высокімі дзьвярыма зь сьлігтаванага мэталу.

– Бач, спадару Піпіне, цяпер няма часу навучаць цябе гісторыі Гондару, хоць было б лепей, калі б ты пацікавіўся ёй, заміж як лазіць па птушыныя гнёзды ды бадзяцца па шырскіх гаёх. Рабі, як я сказаў! Наўрад ці мудра прыносіць магутнаму ўладару весткі пра сьмерць спадчыньніка й адначасна пра прыбыцьцё таго, хто хоча абвесьціць сябе каралём. Ці досыць такога тлумачэньня?

– Каралём? – выдыхнуў Піпін уражаны.

– Але, – пацьвердзіў Гэндальф. – I калі ты ўвесь апошні час хадзіў глухі й сонны на глузды, абудзіся хоць бы цяпер!

I чараўнік пагрукаў у дзьверы.

Дзьверы адчыніліся, але не было відаць, хто адчыніў іх. За імі адкрылася шырокая заля, асьветленая з абодвух бакоў глыбока ўрэзанымі ў шырокія нефы вокнамі паміж шэрагамі калёнаў, што падтрымлівалі высачэзную столю. Калёны, вычасаныя з маналітных блёкаў чорнага мармуру, ля столі пераходзілі ў вялізныя агалоўкі з выявамі дзівосных зьвярыных постацяў ды лісьця, а ў далёкай вышыні купал столі блішчэў зь ценю цьмяным золатам, сьпярэшчаным вязьзю шматколерных малюнкаў ды каменных карункаў. Ані завесаў тут не было, ані павуціньня, ані габэленаў з дыванамі й нічога драўлянага – толькі стаялі ў доўгай суворай залі паміж калёнаў маўклівыя постаці высокіх людзей, вычасаныя з халоднага каменю.

Раптам Піпін узгадаў скалы Арганатаў, і яго ахапіла пашанотнае трымценьне перад шэрагам даўно згінулых каралёў. У далёкім канцы залі на ўзвышшы, да якога вяло мноства прыступак, стаяў высокі сталец пад мармуровым навесам у выглядзе шалома з каронаю, а за стальцом было вычасанае ў сьцяне, выкладзенае каштоўнымі камянямі дрэва ў квецені. Але ж сталец быў пусты. Ля самага нізу лесьвіцы на ўзвышшы, на першай шырокай прыступцы, стаяла каменнае крэсла, чорнае, без аніякіх упрыгожваньняў, і на ім сядзеў стары, пазіраючы на свае калені. У руцэ ён трымаў белае жазло з залатым канчаром. Позірку стары не падняў. Маўкліва й урачыста госьці ішлі да яго паўз доўгую залю й паўсталі за тры крокі ад крэсла. Тады Гэндальф загаварыў.