Яцек Дукай - Zbiór opowiadań Afryka Medjugorje Iacte Baśń 2

Tak, on wie: duma i pycha potrafi№ mi zast№piж kaїd№ motywacjк do їycia; on to rozumie. W gruncie rzeczy nie rуїnimy siк aї tak bardzo.

Przerywam na moment kopanie; grуb jest juї dosyж gікboki, ale ma byж jeszcze gікbszy, by padlinoїercy nie dogrzebali siк ciaіa.

- Posіuchaj, N'Goto. Przypomniaіem sobie swoj№ њmierж. I spodobaіa mi siк. Wolк umrzeж tak. Niech siк dokona. Nie chcк niepewnoњci. Pozwуl mi. Tego pragnк.

- Tylekroж staіeњ juї naprzeciw niej. Mуwiіeњ: nie.

- Wystarczy.

- Ja wiem, dlaczego. To Batanabe, prawda? To przez dym jego krwi.

- A jeњli tak?

- Chcesz wrуciж do swojej rodziny. Chcesz wrуciж na sw№ ziemiк. W dymie zobaczyіeњ їycie utracone. Batanabe jest zіy. Cieszy siк zasmucaj№c innych. Zapomnij o tym. Idџ do Samabati, pokaїe ci zwierzкta, ktуrych nigdy nie upolujesz, kobiety, ktуrych nigdy nie posi№dziesz, krainy, ktуrych nigdy nie zobaczysz, skarby, ktуrych nigdy nie zdobкdziesz; wrуci ci apetyt.

- Jesteњ bardzo m№dry, N'Goto.

- Wiem.

Ale nie wie, їe tak naprawdк nie posiadaіem їadnej rodziny, ani їadnej ziemi; ostatni mego nazwiska zginкli pod megatonowymi uderzeniami ponadatmosferycznych rakiet w Trzeciej Wojnie Jugosіowiaсskiej, a mymi posiadіoњciami byіy ci№gi cyfr w pamiкciach komputerуw bankowych Brukseli, Zьrichu, Amsterdamu i Kajmanуw Wielkich. Sіawa mych czynуw byіa mroczn№ sіaw№: od moich sіуw i dziaіaс ludzie ginкli tysi№cami. Och, gdybyњ wiedziaі, ilu zabiіem (zabijк) w rzeczywistoњci! Nie potrafisz sobie wyobraziж, mуj drogi N'Goto, co to znaczy prawdziwe ludobуjstwo; przekracza tw№ imaginacjк juї liczba niewolnikуw w jednym transporcie na Zanzibar, nie byіeњ w stanie obj№ж umysіem ogromu tego systemu nawet jako jego czкњж, wtіoczony w ciemnoњж, smrуd, њmierж i bуl ciasnych podpokіadуw "Perіy", przepeіnionej їywym іadunkiem, w skіad ktуrego wchodziіem i ja. Czy wiesz, co to znaczy "milion"? Czy wiesz, co to znaczy "eksterminacja"? Czy znasz potкgк sіowa? Najbardziej њmiercionoњn№ broni№ wymyњlon№ przez czіowieka jest telefon.

Ale w jednym ma racjк. Tкskniк. Tкskniк za utraconym... czym? Ktуra ze zmian byіa zmian№ na gorsze? ...Afryka mnie zwyciкїyіa. Przygniotіa. Wypaliіa ognistymi promieniami swego Sіoсca.

- Ty nawet nie umiesz wymуwiж mego imienia. Nazwiska.

Zrozumiaі. Opuszcza gіowк, spogl№da w mrok grobu.

- Maіy Ptak... Maіy Ptak nie daje ci radoњci.

- Nie wiс jej.

- Juї tego nie czyniк.

Skojarzyіem.

- To ona ci powiedziaіa.

- Tak. Przyszіa do mnie. Bкdziesz miaі syna. To waїne.

Dziewczyno, dziewczyno, czyї nie widzisz, їe sama siebie pogr№їasz? Co ty najlepszego robisz?

- Na pewno urodzi duїego i silnego.

- Na pewno. Bкdzie cierpieж przez twoje odejњcie.

Moїe. Niedіugo w kaїdym b№dџ razie. Fanduga j№ pocieszy.

Zbieram siк w sobie, by poprosiж N'Goto o litoњж dla niej. Wtedy pada strzaі. Waїna jest kolejnoњж wydarzeс. Najpierw trzask uderzenia pocisku w drewniany trzonek іopaty, bуl odpryњniкtych drzazg wbijaj№cych siк w miкњnie mego przedramienia; potem, pozostaіy w tyle, dџwiкk przelotu kuli, уw niesamowity њwist, ktуry paraliїuje їoіnierzy; zaњ sam grzmot wystrzaіu nie dobiega do nas w ogуle. Nie czekam, juї leїк w grobie. To okop sobie wygrzebaіem. Tu jestem bezpieczny. Њci№gam weс zdezorientowanego N'Goto; zgubiі gdzieњ sw№ lamparci№ skуrк.

Kto strzela do nas z nocy? Kto chce zabiж? I ktуrego z nas? Nie N'Goto przecieї. Czyїby wiкc wіaњnie w tej chwili ominкіa mnie њmierж? Czy na tк kulк czekaіem? Moїe zatem lepiej wstaж i spokojnie przyj№ж nastкpn№? Dlaczego siк przed ni№ kryjк? Co siк dzieje?...

To choroba pytaс, dopust niepewnoњci. Ziemia. Ziemia, sypki pyі afrykaсskiej gleby, szorstki piasek, twarda glina - ona istnieje. Czujк j№. Tak. Juї dobrze, juї dobrze.

- Widziaіeњ pіomieс?

- Co?

- Bіysk jasnoњci, kreska Sіoсca. Widziaіeњ?

Nie widziaі. Karabin snajpera wyposaїony jest zapewne rуwnieї w tіumik ognia. A dlaczegуїby nie, w tym osiemnastym-dziewiкtnastym wieku tak samo to nieprawdopodobne. W efekcie nie mam pojкcia z ktуrej strony zamachowiec do mnie mierzy. Nie pozostaje mi nic innego, jak czekaж, ewentualnie sprуbowaж przeczoіgaж siк w dуі zbocza, ku wiosce, ten kierunek wydaje siк najbardziej bezpieczny; lub krzyczeж o pomoc.

Obracam siк ku N'Goto, jego prкdzej posіuchaj№ - ale N'Goto juї tu nie ma. Wyskoczyі, biegnie pod Ksiкїycem. Oszalaі, nie inaczej. Zaraz go snajper ustrzeli jak kaczkк.

Mimowolnie wychylam siк niebezpiecznie z doіu: gіowa i ramiona ponad poziom gruntu. N'Goto niczym czarny gepard - on, czy jego cieс? Tam, tam i tam, i nie ma go. Skryж siк! Jednak jeszcze szybki rzut oka: nigdzie nikogo, snajper niewidoczny. Skryж siк, schowaж! Przecieї tak naprawdк - nie chcк umrzeж.

Wtem - opіywa mnie gor№cy oddech, tchnienie rozpalonego wiatru. Fala ciepіa uderza ze strony wioski. Dezorientuje mnie utrzymuj№ca siк nadal cisza afrykaсskiej nocy. Coњ siк dzieje dookoіa mnie, jakieњ niepojкte, niepojmowalne rzeczy. A ja kulк siк we wіasnym grobie.

Spojrzenie wstecz: w wiosce spokуj, bezruch, ciemnoњж. Wiatr z inferna przewiaі; powietrze zasypia ponownie. Snajper nie daje znaku їycia, podobnie jak wchіoniкty przez mrok N'Goto: leїy gdzieњ tam na ciepіej ziemi, z dіugimi koсczynami rozrzuconymi marionetkowato, i wys№cza mu siк krew z rozіupanej niechybnym pociskiem gіowy; stygnie mуj N'Goto. Ile to czasu minкіo od strzaіu w іopatк? Minuta? Dwie? Mуgіbym liczyж wіasne oddechy - lecz ledwo zacz№іbym zwracaж na nie uwagк, zakіуciіbym tym ich rytm. Czas nie istnieje.

Czyї ma zatem sens oczekiwanie? I na co mam czekaж, tu, w swej mogile?

- Ty! - krzyczк, odruchowo po angielsku. - Pokaї siк! Czego chcesz?! - Potem powtarzam to po francusku, niemiecku, arabsku i w farsi, a nawet po serbochorwacku i w miejscowym narzeczu. Wrzeszczк tak sobie w noc, niczym muezzin meczetu wieїy Babel, a pуki wrzeszczк, on przecieї nie moїe mnie zabiж. W koсcu jednak wyczerpujк me lingwistyczne zdolnoњci i wydajк z siebie ciкїkie milczenie.

Na to odpowiada ze њmiertelnych gікbin nocy N'Goto.

- Ha-ah! - rozdziera strach jego tryumfalny ryk. - Poїarіem!

Odetchn№wszy z ulg№, wychodzк z grobu skrytobуjczego snajpera.

4

- Њlina Sіoсca - stwierdza Batanabe. - Sіoсce splunкіo na ciebie.

- W њrodku nocy?

- Nie ma nocy, nie ma dnia.

- Noo, w kaїdym razie po ciemku nie trafiіo.

Sklnie mnie rozwњcieczony? Aleї sk№d, nie uczyni tego, czego siк spodziewam, przestaіby wzbudzaж strach zachowuj№c siк w sposуb przewidywalny.

Wybucha њmiechem.

Znajdujemy siк w centrum uwagi caіej wioski, nie mam wyjњcia, muszк siк њmiaж razem z nim. Zreszt№ - to rzeczywiњcie jest њmieszne.

Po chwili њmiej№ siк juї wszyscy wokуі. Rechocze, њlini№c siк ohydnie, sam M'Banu. Odsuwa przepaskк i oddaje mocz na szklan№ tarczк: z wgікbienia unosi siк z sykiem sіup pary. I znowu - nie mija piкж oddechуw, a wszyscy szczaj№ w brudnobursztynowe koіo pogorzeliska. Chichocz№ gіupkowato, niczym upoњledzone umysіowo dzieci. Lekki wiatr porusza powietrze; przez nikogo nie zatrzymywany, wycofujк siк z amoniakalnych oparуw, poza kr№g czarnych ciaі popadіych w nagіe szaleсstwo mкїczyzn, kobiet i dzieci. To ma jakiњ zwi№zek z owymi opкtaсczymi taсcami plemiennymi, intuicyjnym poczuciem wspуlnoty - ta niesamowita podatnoњж na nastrуj zbiorowoњci; to jest jedna z rzeczy, ktуrych nigdy nie zrozumiem, poniewaї jestem Europejczykiem i poniewaї urodziіem siк o kilka wiekуw za pуџno.