Arthur Clarke: Rama île buluşma

Böylece Dünya kısa sürede Rama’yı unuttu; fakat astronomlar unutmadılar ve heyecanları, bu yeni asteroidin onlara her gün yeni bilmeceler sunduğu aylar boyunca gittikçe arttı.

Her şeyden önce Rama’nın ışık eğrisiyle ilgili bir problem vardı. Rama’da ışık eğrisi diye bir şey yoktu.

Ayrıntısız; bilinen bütün asteroidler birkaç saatlik devrelerde donuklaşıp parlaklaşarak ışıklarında ufak değişiklikler gösterirlerdi. İki yüz yıldan beri yapılan gözlemler bunun, muntazam olmayan biçimlerinin ve eksenleri çevresinde dönmelerinin kaçınılmaz bir sonucu olduğunu göstermişti. Yörüngeleri boyunca ilerlerken kendi çevrelerinde de dönünce Güneş ışığını yansıtan yüzeyleri devamlı olarak değişmekte ve parlaklıkları da buna göre azalıp çoğalmaktaydı — Rama böyle bir değişiklik göstermiyordu. Ya hiç ekseni etrafında dönmüyordu, ya da tam anlamıyla simetrik bir yapıya sahipti. İki açıklama da yeterli derecede açık değildi.

Konu bu noktada birkaç ay hiçbir ilerleme göstermeden kaldı, çünkü Dünya çevresinde dolanan büyük teleskoplardan hiçbirinin evrenin derinliklerini gözetleme gibi önemli bir görevi durdurulamazdı. Uzay astronomisi pahalı bir uğraştı ve büyük bir teleskopla yapılacak bir dakikalık bir çalışma bin dolardan daha fazlaya mal oluyordu.

Eğer çok önemli bir program, bozuk çıkan elli sentlik bir kapasitör nedeniyle ertelenmese, Dr. William Stenton on beş dakikalık bir süre için iki yüz metrelik reflektörü kullanma şansını daha uzun bir süre ele geçireme-yecekti. Başka bir astronom için talihsiz bir olay onun şansı olmuştu.

BiN Stenton ertesi gün aldığı sonuçlan sıra bulup da kompütere verinceye kadar, daha ne yakalamış olduğunu bilmiyordu. Hatta sonuçlar kompüter ekranında belirdikten sonra bile onların ne anlattığını anlaması birkaç dakika sürdü.

Rama’dan yansıyan Güneş ışığı yoğunluk bakımından hep aynı değildi. Farkedilmesi çok zor, çok küçük, fakat aynı zamanda çok muntazam bir değişme gösteriyordu. Tıpkı diğer asteroidler gibi Rama da ekseni etrafında dönüyordu. Fakat bir asteroidin normal bir günü birkaç saat sürüyorsa, Rama’mnki, sadece dört dakikaydı.

Dr. Stenton bazı çabuk hesaplar yaptı. Karşısında beliren rakamlar ona bile inanılması çok güç geldi. Bu küçük dünyanın ekvatorundaki dönme hızı saatte bin kilometreden fazla olmalıydı; kutupları dışında bir yere iniş yapmak çok tehlikeli olabilirdi. Rama’nın ekvatorundaki santrifüj kuvvet o bölgede açıkta olan herhangi bir cismi yaklaşık olarak 1 gravitelik bir güçle uzaya savurmaya yeterdi. Rama; üzerinde hiçbir zaman kozmik yosun tu-tunamayan, yuvarlanan bir taştı. Böyle bir cismin, bu şartlarda çoktan milyonlarca parçaya ayrılmadan sağlam kalabilmesi şaşırtıcı bir şeydi.

Kırk kilometre çapında, dört dakikalık bir dönme devresine sahip bir kütle — bu, astronomik tablodaki cisimlerin hangisine sığardı? — Dr. Stenton düş gücü olduk — 10 ça kuvvetli ve çeşitli olasılıklara kolayca geçebilen bir insandı. O anda aklına takılan düşünce onu birkaç dakika rahatsız etti. Yukarıca saydığı niteliklere göksel hayvanat bahçesinde tek uyan örnek sadece içine çökmüş bir yıldız olabilirdi. Belki de Rama; santimetre küpü milyarlarca ton çeken, çılgınca dönen bir nötron küre… bir ölü güneşti.

Bir anda H. G. Wells’in ölmez klasiği „Yıldız” Dr. Stenton’un hafızasında bütün tazeliği ve dehşetiyle canlandı. O kitabı küçük bir çocukken okumuştu. Astronomiye ilgisini kamçılayan da zaten bu kitap olmuştu. Yazılışından bu yana iki yüz yıldan fazla zaman geçmesine rağmen kitap, sihir ve canlılığından bir şey kaybetmemişti. Yıldızlardan gelen ziyaretçinin Jüpiter’e çarptıktan sonra Güneş’e doğru düşerken Dünya’nın yakınından geçmesiyle oluşturduğu kasırgaların, dev dalgaların, denize kayan, yok olan şehirlerin zihninde çizdiği resimleri hiç unutmamıştı. Gerçi ihtiyar Wells’in çizdiği yıldız soğuk değil, akkor haldeydi ve yok etme gücünü ısıdan alıyordu; fakat bu pek önemli değildi, çünkü Rama sadece Güneş ışığını yansıtan soğuk bir cisim de olsa, çekim gücüyle ateş kadar kolaylıkla öldürücü olabilirdi.

Güneş Sistemi’ne giren yıldız kütlesinde herhangi bir cisim gezegenlerin yörüngelerini tam anlamıyla bozacaktı. Bu nedenle Dünya’nın Güneş’e veya yıldızlara doğru birkaç milyon millik bir yörünge değişikliği çok hassas bir dengesi olan iklimlerde değişikliğe yol açacaktı. Ya Antarktika’deki buzdan takke eriyerek bütün alçak bölgeleri suya boğacak ya da okyanuslar donarak bütün Dünya’yı sonsuz bir kışa mahkûm edecekti. Bu felaketlere her iki yönde de ufak bir oynama yeterli olacaktı.

Birden Dr. Stenton rahatladı ve derin bir soluk aldı. Bütün bunların hepsi saçmaydı, onun gibi bir bilim adamı bu kaygılarından dolayı utanmalıydı.

Rama hiçbir şekilde sıkışmış, büzülmüş maddeden oluşamazdı. Yıldız kütlesinde hiçbir çişim birtakım anor — ‘mal değişiklikler yaratmadan ve daha önce farkedilmeden Güneş Sistemi’nin bu kadar içine giremezdi. Diğer gezegenlerin yörüngeleri çoktan etkilenmiş olurdu. Zaten Neptün, Plüto ve Persephone bu şekilde bulunmamış mıydı? Hayır… Ölü bir güneş kütlesinde bir cismin farkedil-meden içeri sızması kesinlikle olamazdı.

Ancak, kimbilir, böyle bir karanlık yıldızla karşılaşmak ne kadar heyecanlı olurdu… Yazık.

Fakat bir gün nasıl olsa…

Uzay Danışma Merkezi (U.D.M.)’nin olağanüstü toplantısı oldukça kısa ve fırtınalı geçmişti. 22. yüzyılda bile yaşlı ve tutucu bilim adamlarının kilit yönetim pozisyonlarını tutmalarını engelleyici bir önlem bulunamamıştı. Aslında bu hiçbir zaman önlenemeyecek bir problemdi.

İşleri daha da kötüleştiren, U.D.M.’nin şimdiki idare heyeti başkanının ünlü astrofizikçi profesör (Emeritus) Olaf Davidson oluşuydu. Profesör Davidson, bir galaksiden daha küçük gökcisimleri ile ilgilenecek kadar alçal-maz ve önyargılarını gizli tutmak gibi bir zahmete de katlanmazdı. Biliminin yüzde doksanının artık uzay çağında doğmuş araçlara dayandığını kabul etmek zorunda kalmasına rağmen, bu durumdan hiç de memnun olmadığını açıkça ortaya koyardı. Profesörün ünlü meslek hayatı boyunca en az üç kez, uydular onun garip teorilerini kanıtlamak için uzaya açılmışlar, fakat her defasında da tersini kanıtlayarak geri dönmüşlerdi.

Meclisin önündeki sorun oldukça açıktı. Rama’nın olağandışı bir çişim olduğuna kuşku yoktu, — ancak acaba önemli bir cisim miydi? — Bir süre sonra dönmemek üzere sonsuza gitmiş olacaktı, bu nedenle harekete geçmeleri için çok sınırlı bir zamanlan vardı — Şimdi kaçırılan bir fırsat bir daha ele geçmeyebilirdi.

Korkunç derecede pahalıya mal olmuş bir uzay sondası yakında Merih’ten Neptün ve ötesine hareket edecekti. Bu araç ufak bir değişiklikle Rama ile buluşabilecek yüksek hızda bir mermi gibi kullanılabilirdi. Uydunun Rama’nm üzerine inmesi düşünülemezdi. Bu, iki cisim saatte iki yüz bin kilometre hızla birbirinin yanından geçerken, yapılan en hızlı kayıt olacaktı. Rama sadece birkaç dakika süreyle yoğun bir şekilde gözlenebilecek, gerçek bir yakın görünümü ise bir saniyeden az sürecekti. Fakat uygun gereçlerle bu süre birçok sorunun cevaplanmasına yeter de artardı bile.

Profesör Davidson aslında Neptün’e gönderilecek araca da gereksiz gözüyle bakıyordu. Ancak bu daha evvel programlanmış bir araştırmaydı. Bu nedenle zaten boş-yere yapılmış bir masrafa daha yenisinin eklenmesine gerek görmediğini söyledi. Asteroid izleme konusuyla iğneli bir dille alay ettikten sonra asıl masraf gerektiren yerin yeniden canlanan „Yaratılışın Büyük Patlama Teorisbni kanıtlamak için Ay’da acele kurulması gereken yüksek ayı-rışım interferometresi olduğunu belirtti.