Iwan Jefremow - Mglawica Andromedy

Najgęstszy mrok kosmosu nastąpił razem ze wzmożonym zimnem. Gwiazdy świeciły niby jaskrawe, przeszywające igły. Niewidoczny i niedosłyszalny lot meteorytów stawał się jeszcze bardziej przerażający w godzinach nocnych. Na powierzchni ciemnej kuli, w dole, wśród prądów powietrznych połyskiwały naelektryzowane kolorowe obłoki, następowały iskrowe wyładowania o olbrzymiej sile, rozciągały się pasma rozrzedzonej światłości, długie na tysiące kilometrów. Huraganowe wiatry, silniejsze od burzy ziemskiej, pomykały w górnych warstwach powłoki powietrznej.

Nasycona promieniowaniami Słońca i kosmosu atmosfera nie przerywała ani na chwilę swej ożywionej pracy mieszania energii, co niezwykle utrudniało utrzymywanie łączności między placem budowy a rodzimą planetą.

Nagle coś się zmieniło w zagubionym wśród mroku światku. Dar Wiatr nie od razu zrozumiał, że to zapłonęły reflektory „Ałtaja”. Ciemność sczerniała jeszcze bardziej, zbladły okrutne gwiazdy, ale platforma i rusztowanie ostro wystąpiły w blasku białego światła. Po kilku minutach „Ałtaj” zmniejszył napięcie, tak że światło stało się żółte i złagodniało. Statek planetarny oszczędzał energię swych akumulatorów. Znowu jak we dnie ruszyły się kwadraty i elipsy arkuszy poszycia, siatki kondygnacji umacniających, cylindry i rury pojemników, przesuwając się powoli na wyznaczone im miejsca w szkielecie satelity.

Dar Wiatr namacał poprzeczną belkę, chwycił się blokowych trzymadeł i odepchnąwszy się nogą, skoczył w górę. Przy samym włazie do statku planetarnego nacisnął znajdujące się w trzymadłach hamulce, wstrzymał swój rozpęd, żeby nie uderzyć głową w zamknięte drzwi.

W komorze przejściowej nie utrzymywano normalnego ciśnienia ziemskiego, ażeby zmniejszyć stratę powietrza przy wchodzeniu i wychodzeniu większej liczby pracowników. Toteż Dar Wiatr nie zdejmując skafandra wszedł do drugiej komory i tu dopiero wyłączył hełm.

Prostując ciało zbolałe wskutek długiego noszenia skafandra, stąpał energicznie po wewnętrznym pokładzie i rozkoszował się swym normalnym ciężarem. Sztuczna grawitacja statku planetarnego działała bez przerwy. Stać pewnie na twardym gruncie, nie być już drobną muszką, zagubioną w niepewnej i trwożnej pustce, to niewymowna przyjemność. Miękkie oświetlenie, ciepło, wygodny fotel — wszystko to nęciło, aby ułożyć się wygodnie i o niczym nie myśleć. Dar Wiatr odczuwał rozkosz, jakiej doznali jego przodkowie, a która go tak zadziwiała w staroświeckich powieściach. Po długiej wędrówce pustynią, lasem czy pokrytymi lodem górami ludzie czuli się podobnie wchodząc do ciepłego mieszkania, do domu, ziemianki czy wojłokowej jurty. I wtedy, tak jak tu, cienkie ściany dzieliły człowieka od wrogiego świata, zachowując dla niego ciepło i światło, umożliwiając odpoczynek i planowanie dalszych spraw.

Dar Wiatr odepchnął od siebie myśl o fotelu i książce. Należało nawiązać łączność z Ziemią — jaśniejące w wysokości oświetlenie nocne mogło zaalarmować pracowników śledzących budowę ze swych obserwatoriów. Ponadto trzeba uprzedzić o konieczności nadesłania uzupełnień przed terminem.

Łączność została nawiązana pomyślnie — Dar Wiatr rozmówił się z Gromem Ormem nie za pomocą szyfrowej sygnalizacji, lecz za pośrednictwem TWF, który na każdym statku planetarnym dysponował wielką mocą. Stary przewodniczący był zadowolony i z miejsca zatroszczył się o dobór nowej załogi i o szybką wysyłkę części składowych.

Po wyjściu ze sterowni „Ałtaja” Dar Wiatr minął bibliotekę, przerobioną na sypialnię, z dwoma kondygnacjami łóżek. Kabiny, jadalnie, kuchnię, boczne korytarze i dziobową salę silników również zaopatrzono w łóżka dodatkowe. Statek planetarny, zmieniony na bazę stacji, był przepełniony. Ledwie powłócząc nogami szedł Dar Wiatr korytarzem wyłożonym płytami ciepłej w dotyku masy plastycznej, leniwie otwierał i zatrzaskiwał hermetyczne drzwi.

Myślał o astronautach, którzy spędzali dziesiątki łat w podobnych statkach, bez nadziei opuszczenia ich i wyjścia na zewnątrz przed upływem niezmiernie odległego terminu. Przebywa tu zaledwie szósty miesiąc, co dzień opuszcza ciasne pomieszczenie mieszkalne i pracuje w przygnębiającym przestworzu pustki międzyplanetarnej. Już od dłuższego czasu opanowuje go bolesna tęsknota do ukochanej Ziemi — do jej stepów, morza, wrzących życiem ośrodków pasa mieszkalnego. A Erg Noor, Niza i jeszcze dwudziestu członków załogi „Łabędzia” będą musieli spędzić w statku kosmicznym dziewięćdziesiąt dwa lata względne, czyli sto czterdzieści lat ziemskich, wliczając w to powrót statku na rodzimą planetę. Nikt z nich nie będzie żył tak długo! Ich ciała zostaną spalone i pogrzebane tam, w bezkresnej dali, na planetach zielonej gwiazdy cyrkonowej…

Albo też zakończą życie w czasie lotu, a wtedy, zamknięci w rakiecie pogrzebowej, ruszą do ostatniego lotu w kosmos… Tak wypływały niegdyś w otwarte morze grzebalne łodzie jego dalekich przodków unosząc na sobie martwych bojowników. Ale bohaterów, którzy by się godzili na dożywotnie uwięzienie w statku i którzy by startowali do lotu bez nadziei, że wrócą — nie było jeszcze w historii ludzkości. Ale nie! To nie jest słuszne. Veda miałaby tu zasadniczy powód do wyrzutu. Jakże mógł zapomnieć bezimiennych bojowników o wolność i godność człowieka w dawnych czasach, zdecydowanych na stokroć gorsze i straszne — na dożywotnie więzienie w wilgotnych lochach, na tortury. Tak, tamci bohaterowie byli silniejsi i godniejsi podziwu nawet od tych współczesnych, którzy startują do lotu w kosmos ku niezbadanym, dalekim światom!

A on sam, Dar Wiatr, który ani razu jeszcze nie porzucał na dłużej rodzimej planety, jest w porównaniu z nimi wszystkimi marnym człowiekiem, jakimś tam aniołem nieba, jak go kpiąco nazywa umiłowana Veda Kong!

Od dwudziestu dni pracował w wilgotnym mroku robot-kopacz, póki nie udało mu się wreszcie usunąć zwalisk o wadze dziesiątków tysięcy ton i umocnić walących się stropów. Droga w głąb pieczary stała otworem. Pozostawało tylko zapewnić bezpieczeństwo. Wózki-roboty na gąsienicach, zaopatrzone w śruby Archimedesa, ześliznęły się w dół. Co sto metrów przyrządy podawały skład powietrza, temperaturę i wilgotność. Veda Kong wraz z grupą swoich współpracowników dotarła do pieczary, w której znajdował się schowek. Dziewięćdziesiąt lat temu, w czasie badania wód podziemnych, wśród wapniaków i piaskowców nie zdradzających bynajmniej obecności jakichkolwiek pokładów rud, wskaźniki nagle zanotowały znaczną ilość metalu. Wyjaśniło się rychło, że jest to znane z opisu miejsce, w którym znajdowała się legendarna pieczara, nosząca nazwę Den-Of-Kul, co w języku już dziś zaginionym oznaczało „Schron kultury”. W obawie przed groźbą straszliwej wojny narody, które uważały się za najbardziej przodujące w dziedzinie wiedzy i kultury, ukryły w tej pieczarze skarby swojej cywilizacji. W owych odległych wiekach wszelka tajemniczość i ukrywanie były zjawiskiem niezwykle rozpowszechnionym…

Veda była nie mniej poruszona niż najmłodsze z jej współpracownic, gdy ślizgając się po mokrej, czerwonej glinie schodziły w dół pochylnią.

Wyobraźnia malowała monumentalne sale z hermetycznymi schowkami filmotek, wykresów, map, szafy ze szpulami magnetofonowych zapisów, ze wstęgami mechanizmów pamięciowych, półki z wzorami związków chemicznych, stopów i leków. Mogły się tu także znajdować wypchane okazy zaginionych już dziś zwierząt lub też, zamknięte w wodoszczelnych i odpornych na wszelkie działania zewnętrzne gablotach, preparaty roślin, szkielety zestawione ze skamieniałych kości wymarłych mieszkańców planety. Marzyły się Vedzie płyty silikolowe, w które wtopiono obrazy najsławniejszych mistrzów, całe galerie rzeźb, które odtwarzały najpiękniejsze typy ludzi, wybitnych działaczy, po mistrzowsku wymodelowane zwierzęta, budynki… Zapisy o ważniejszych wypadkach uwiecznione w kamieniu i w metalu…