Hal Clement - Een zaak van gewicht

“Barl heeft volkomen gelijk. De moeilijkheden zijn in ieder geval niet te wijten aan een zuurstofexplosie. Ik weet niet wat het wel geweest is. We zullen gewoon onze ogen open moeten houden als we naar binnen gaan, en hopen dat we de oorzaak vinden — niet dat het dan nog veel uitmaakt, behalve voor mensen die nog eens zo’n ding willen bouwen. Ik zou zeggen, laten we aan het werk gaan; er zit een troep natuurkundigen op mijn nek te trillen van nieuwsgierigheid. Het is maar goed dat ze een bioloog aan het hoofd van de expeditie hebben gezet; van nu af aan valt er natuurlijk met geen van de natuurkundigen meer te praten.”

“Jullie wetenschapsmensen zullen nog even geduld moeten hebben,” merkte Barlennan op. “Jullie schijnen iets over het hoofd te hebben gezien.”

“Wat dan?”

“Niet één van de instrumenten die je me voor de lens wilt laten houden is lager dan twee meter van de grond; en ze zitten allemaal achter metalen wanden die wij moeilijk met brute kracht kunnen verwijderen, hoe zacht jullie metalen ook schijnen te zijn.”

“Verdomme, daar heb je natuurlijk gelijk in. Het tweede stadium van het werk is makkelijk; het grootste deel van de buitenwand bestaat uit snel te verwijderen platen en we kunnen jullie vertellen hoe je dat moet doen. Wat de rest betreft — hmm. Jullie hebben niets dat op ladders lijkt en als je ze wel had zou je ze niet kunnen gebruiken. Je lift heeft het nadeel dat hij al ergens hoog moet staan voor je hem kunt gebruiken, ik geloof dat ik op het ogenblik niets weet. Maar we bedenken wel iets; we zijn al te ver gekomen om nu te blijven steken.”

“Ik stel voor dat jullie erover nadenken tot de matroos van de uitkijkpost hier is gearriveerd. Als jullie tegen die tijd nog geen beter idee hebben zullen we het mijne toepassen.”

“Wat? Heb jij een idee?”

“Jazeker. We zijn bovenop het rotsblok gekomen vanwaar we je raket hebben ontdekt; waarom zouden we dezelfde methode hier niet ook toepassen?” Rosten zweeg zeker een halve minuut; Lackland vermoedde dat hij zichzelf in gedachten voor zijn kop sloeg.

“Ik zie maar één bezwaar,” zei hij tenslotte. “Je zou hier veel meer stenen moeten stapelen dan de vorige keer. De raket is meer dan drie maal zo hoog als de kei, en ik vermoed dat jullie er aan alle kanten omheen zullen moeten bouwen in plaats van alleen maar aan één kant.”

“Waarom kunnen we niet eenvoudig een talud aan een kant maken, tot het laagste niveau waar de machines zijn waar je belang in stelt? Dan moet het toch mogelijk zijn om binnenin verder omhoog te komen, net als in de andere raketten.”

“Dat gaat om twee belangrijke redenen niet. De voornaamste is datje daarbinnen niet rond kunt klimmen; de raket is niet berekend op een bemanning en er zijn geen verbindingen tussen de niveaus. Alle machinerie is zo gemonteerd dat het van buiten te bereiken is. De andere reden is dat je niet op het laagste niveau kunt beginnen; aangenomen dat je de afsluitplaten loskrijgt betwijfel ik sterk of jullie in staat zijn ze weer op hun plaats te brengen als jullie met het bijbehorende niveau klaar zijn. En — dat zou betekenen dat de platen eraf zijn als jullie aan het volgende niveau toe zijn; en dan blijft er beneden te weinig metaal over om het deel erboven te dragen. De top van de kegel zou misschien instorten. Die deksels beslaan het grootste deel van de buitenwand en zijn dik genoeg om een flinke verticale last overeind te houden. Misschien was het niet zo’n goed ontwerp, maar we dachten dan ook dat we ze alleen in de ruimte hoefden te openen waar helemaal geen gewicht is.

“Wat jullie zullen moeten doen is de raket helemaal tot het hoogste niveau met apparatuur begraven, en dan naar beneden werken, laag na laag. Het is misschien zelfs aan te raden om de machinerie steeds te verwijderen als je ermee klaar bent; dat zal het gewicht tot het absolute minimum reduceren. Tenslotte blijft er dan als al die platen losgehaald zijn niet meer over dan een dun skelet. Ik wil er liever niet aan denken wat er zou kunnen gebeuren met het gewicht vaii alle toestellen erin, maal ongeveer zevenhonderd.”

“Zit het zo.” Nu was het Barlennans beurt om lang en zwijgend te peinzen. “Je kunt geen alternatief bedenken? Zoals je terecht opmerkte betekent het een heleboel werk.”

“Op het moment nog niet, We zullen erover nadenken tot je man van de uitkijkpost er is. Maar er is een groot nadeel — wij kunnen waarschijnlijk geen oplossing bedenken waaraan geen machinerie te pas komt, die we toch niet naar jullie toe kunnen krijgen.”

De zon bleef rond de hemel cirkelen met een snelheid van iets meer dan twintig graden per minuut. Lang geleden was er een schreeuw gegeven naar de uitkijkpost om hem te laten weten dat zijn werk afgelopen was; hij was waarschijnlijk al op weg. De zeelieden deden niets dan rusten en zich vermaken; stuk voor stuk daalden ze de flauwe helling van de kom af en bekeken ze de raket van dichtbij. Ze waren allemaal te intelligent om zijn werking aan magie toe te schrijven, maar hij boezemde ze wel ontzag in. Ze begrepen niets van het principe van de aandrijving, hoewel ze dit makkelijk verklaard had kunnen worden als Lackland de moeite had genomen zich af te vragen hoe een ras dat geen adem haalt toch hardop kan spreken. De Mesklinieten bezaten een goed ontwikkelde sifoninrichting, lijkend op die van de Aardse koppotigen, die hun amfibische voorouders vroeger gebruikten om snel te zwemmen; zij gebruikten hem nu als balg voor een zeer Aards stel stembanden, maar konden hem nog steeds voor het oorspronkelijke doel benutten. Van nature waren ze dus goed uitgerust om het principe van de raket te begrijpen.

Dat ze de werking ervan niet begrepen was niet het enige wat de eerbied van de zeelieden opwekte. Hun ras bouwde steden en ze beschouwden zichzelf als goede ingenieurs; maar de hoogste muren die ze ooit bouwden reikten misschien een decimeter van de grond. Gebouwen met verdiepingen, en zelfs daken van iets anders dan een lap weefsel kwamen heftig in conflict met hun bijna instinctieve vrees voor massief materiaal boven hun hoofd. De ervaringen van deze groep hadden hun onberedeneerde vrees veranderd in gezonde eerbied voor gewicht, maar de gewoonte was nog altijd sterk. De raket was tachtig maal zo hoog als de bouwwerken die hun ras vervaardigde; ontzag voor zo’n ding was dan ook onvermijdelijk.

De komst van de uitkijk zond Barlennan weer naar de radio, maar betere denkbeelden dan het zijne waren er niet geopperd. Dit verbaasde hem in het geheel niet. Hij wuifde Rostens verontschuldigingen terzijde en zette zich met zijn bemanning aan het werk. Zelfs toen dacht geen der toeschouwers aan de mogelijkheid dat hun agent beneden wel eens zijn eigen plannen met de raket kon hebben. Verwonderlijk genoeg zou een dergelijk wantrouwen op dat tijdstip veel te laat zijn gekomen — te laat om ergens op gebaseerd te zijn.

Vreemd genoeg was het werk niet zo moeilijk of langdurig als iedereen verwacht had. De reden was eenvoudig; de stenen en de aarde die door de raket waren weggeblazen lagen tamelijk los, omdat er in de dunne lucht van de hoogvlakte geen weersverschijnselen waren die ze op elkaar konden persen, zoals vroeger. Een mens, natuurlijk uitgerust met de zwaartekrachtopheffer die de geleerden op basis van de informatie in de raket hoopten te ontwikkelen, had er geen spade in kunnen krijgen, want de zwaartekracht drukte de zaak stevig tegen elkaar; het was alleen los volgens Mesklinietische begrippen. Hele massa’s tegelijk werden de flauwe binnenhelling van de kuil afgeduwd en belandden in de groeiende stapel rond de raket; kiezelstenen werden uit de bodem losgewrikt en via dezelfde weg aan het rollen gebracht, voorafgegaan door een waarschuwing. Die waarschuwing was noodzakelijk: eenmaal vrijgemaakt en aan de rol bewogen ze te snel voor het menselijk oog. Meestal begroeven ze zich geheel in de hoop pas verplaatste aarde. Zelfs de meest pessimistische toeschouwer begon te voelen dat er onmogelijk nieuwe tegenslagen konden komen, niettegenstaande het aantal keren dat ze hun net uitgepakte toestellen weer terug hadden moeten zetten. Nu keken ze met stijgend genoegen hoe het glanzende metaal van het onderzoekprojectiel lager en lager in de berg van steen en aarde verzonk, om tenslotte geheel te verdwijnen, met uitzondering van een dertig centimeter hoge kegel: het hoogste niveau waar machinerie in was gemonteerd. Op dit punt staakten de Mesklinieten het werk en de meesten verlieten de berg. De kijkradio was naar boven gebracht en gericht op de uit de aarde stekende metalen punt, waar een deel van de dunne naad die op een toegangsluik duidde te zien was. Barlennan lag in zijn eentje voor deze opening, blijkbaar wachtend op instructies hoe hij het deksel eraf moest halen; en Rosten, die even gespannen toekeek als de anderen, legde het hem uit. Er waren vier snellossende klinken, in elke hoek van de trapeziumvormige plaat één. De bovenste twee waren ongeveer op gelijke hoogte met Barlennans ogen, de andere twee ongeveer vijftien centimeter onder het huidige niveau van de berg. Gewoonlijk maakte men ze los door ze met een brede schroevendraaier in te drukken en ze een kwartslag te draaien; waarschijnlijk zou het met de scharen van de Mesklinieten ook wel gaan. Toen Barlennan het probeerde merkte hij dat het lukte. De brede koppen draaiden zonder veel moeite en sprongen los, maar de plaat bewoog zich niet.