Larry Niven - De splinter in gods oog

‘Onzin. Meneer Renner is erg behulpzaam geweest. Maar, kapitein, zijn uw restricties ook van toepassing op mijn mensen? Is het mij verboden om, laten we zeggen, een fysicus mee te nemen naar Splinter Alpha?’

‘Ja.’

‘Maar dr. Buckman rekent erop met ons mee te gaan. De Splinters hebben Murchesons Oog en de Kolenzak al heel lang bestudeerd… hoe lang precies, meneer Potter?’

De cadet voelde zich kennelijk niet op zijn gemak en schoof wat op zijn stoel heen en weer alvorens te antwoorden. ‘Duizenden jaren, meneer,’ zei hij ten slotte. ‘Alleen…’

‘Alleen wat, meneer?’ drong Rod aan. Potter was een beetje verlegen, en daar zou hij overheen moeten. ‘Voor de dag ermee.’

Jawel, meneerr. D’rr zijn hiaten in hun obserrvaties, kap’tein. Zelf hebben de Splinters daarr nooit melding van gemaakt, maarr doc-torr Buckman zegt dat ’t duidelijk merrkbaar is. Ik zou gezegd hebben dat ze af en toe hun belangstelling voorr astrronomie verrliezen, maarr doctor Buckman kan dat nie begrrijpen.’

‘Kun je van hem ook niet verwachten,’ lachte Rod. ‘Hoe belangrijk zijn die observaties van hen precies, meneer Potter?’

‘Voorr de astrrofysica misschien wel heel belangrrijk, kap’tein. Ze hebben gindse superr-rreus al geduurr’nde hun hele geschiedenis gevolgd op z’n weg langs de Kolenzak. ’t Worrdt ’n superrnova, en daarrna ’n zwarrt gat — en de Splinterrs zeggen dat ze weten wannéérr.’ Cadet Whitbread lachte. Allen draaiden zich om en staarden hem aan. Whitbread kon zijn gezicht nauwelijks in bedwang houden. ‘Sorry, meneer — maar ik was erbij toen Gavin dat aan Buckman vertelde. Het Oog zal in het jaar 2 774 020 op zevenentwintig april tussen vier uur en vier uur dertig in de ochtend exploderen, zeggen ze. Ik dacht dat doctor Buckman stikken zou. Toen is hij het zelf gaan controleren. Hij licel’t er dertig uur voor nodig gehad —’

Sally grinnikte. ‘En daarmee heeft hij zijn Fyunch(klik) bijna de dood bezorgd. Toen die van uitputting bezweek, heeft hij de Splinter van dr. Horvath verder voor hem laten vertalen,’ voegde ze eraan toe. ‘Ja, maar hij kwam tot de ontdekking dat ze het bij het rechte eind hadden gehad,’ vertelde Whitbread. De cadet schraapte zijn keel en deed vervolgens Buckmans droge stemgeluid na. ‘Het komt er verdomd dichtbij, meneer Potter. Ik beschik over de berekeningen en het observatiemateriaal om het te kunnen bewijzen.’

‘Je begint een gave voor acteren aan de dag te leggen, meneer Whitbread,’ zei eerste luitenant Cargill. ‘Jammer dat je prestaties op het gebied van de astrogatie niet een soortgelijke vooruitgang vertonen. Kap’tein, het komt me zo voor dat dr. Buckman hier over alles beschikken kan wat hij nodig heeft. Er is geen reden waarom hij daarvoor naar de Splinterplaneet zou moeten gaan.’

‘Ik ben het met u eens. Doctor Horvath, het antwoord is nee. Trouwens — wilt u wérkelijk een week lang met Buckman opgescheept zitten? Nee, laat maar, u hoeft daar niet op te antwoorden,’ voegde hij er haastig aan toe. ‘Wie had u gedacht mee te nemen?’ Horvath fronste een ogenblik het voorhoofd. ‘De Vandalia, veronderstel ik.’

‘Ja, alstublieft,’ zei Sally haastig, ‘we hebben hard een geoloog nodig. Ik heb geprobeerd wat steenmonsters op te graven, maar ben geen cent wijzer geworden met betrekking tot de samenstelling van Splinter Alpha. Er zijn alleen maar ruïnes, die op hun beurt weer uit de restanten van nog oudere ruïnes bestaan.’

Bedoelt u dat er geen gesteenten zijn?’ vroeg Cargill. ‘O ja, er zijn wel degelijk gesteenten, luitenant,’ antwoordde ze. ‘Graniet’en lava en verschillende soorten basalt, maar nergens bevinden die zich op de plekken waar ze door het vormingsproces van de planeet oorspronkelijk gedeponeerd zijn. Ze zijn allemaal gebruikt, voor muren, of tegels, of daken, bijvoorbeeld. Wel heb ik een aantal boor-monsters in een museum aangetroffen, maar ik kan er niet goed wijs uit worden.’

‘Wacht eens even,’ zei Rod. ‘Wil je zeggen dat je eropuit gaat en ergens in het wildeweg begint te graven, en dat je, waar je ook graaft, de overblijfselen van een of andere stad aantreft? Zelfs in de landbouwgebieden?’

‘Nou, ik heb geen tijd gehad om veel opgravingen te doen. Maar als ik ergens groef, stuitte ik steeds op iets anders dat daaronder lag. Ik wist nooit wanneer ik moest ophouden! Kapitein, er was een stad, te vergelijken met het New York van het jaar 2000, die zich onder een groep adobehutten zonder sanitair bevond. Ik vermoed dat ze een beschaving hadden die ineengestort is, misschien tweeduizend jaar geleden.’

‘Dat zou die hiaten in hun observaties kunnen verklaren,’ zei Rod. ‘Maar — ik dacht dat ze pienterder waren. Waarom zouden ze een beschaving ineen laten storten?’ Hij keek Horvath aan, die zijn schouders ophaalde.

‘Ik kom op een idee,’ zei Sally. ‘Die vervuiling van de lucht — hebben ze op Aarde ten tijde van het Co-Dominium niet een probleem gehad met luchtvervuiling door verbrandingsmotoren? Laten we eens aannemen dat de Splinters een op minerale brandstoffen gebaseerde beschaving hadden en dat die brandstoffen uitgeput raakten? Zouden ze dan niet teruggevallen kunnen zijn in een IJzertijdperk, voordat ze opnieuw een op fusie gebaseerd.e krachtwinning en een op plasma gebaseerde fysica wisten te ontwikkelen? Ze schijnen een ontstellend gebrek aan radioactieve delfstoffen te hebben.’

Rod haalde zijn schouders op. ‘Een geoloog zou dus bijzonder nuttig kunnen zijn — en voor hem zou het veel belangrijker zijn ter plaatse aanwezig te zijn dan voor dr. Buckman. Ik neem aan dat dat dus geregeld is, doctor Horvath?’

De Minister van Wetenschappen knikte met een zuur gezicht. ‘Maar het bevalt me nog steeds niet dat de Marine ons zo hindert bij ons werk. Vertelt u het hem maar, doctor Hardy. Dit moet ophouden.’ De aalmoezenier-taalgeleerde keek verrast op. Hij had al die tijd achter in het vertrek gezeten en niets gezegd, maar aandachtig geluisterd. ‘Tja, ik moet toegeven dat een geoloog daar beneden van meer nut zal zijn dan een astrofysicus, Anthony. En — kapitein, ik bevind me in een unieke situatie. Als man van de wetenschap kan ik al deze restricties die ons contact met de Splinters in de weg gelegd worden, niet goedkeuren. Als vertegenwoordiger van de Kerk zie ik mij voor een onmogelijke opgave geplaatst. En als marineofficier — geloof ik dat ik de Admiraal gelijk moet geven.’

Alle aanwezigen draaiden zich verbaasd naar de gezette aalmoezenier om. ‘Ik ben eenvoudig verbluft, doctor Hardy,’ zei Horvath. ‘Heeft u op Splinter Alpha ook maar het geringste teken van oorlogszuchtige activiteiten waargenomen?’

Hardy vouwde zorgvuldig de handen en sprak over zijn vingertoppen heen. ‘Nee. En dat is nou juist wat me zorgen baart, Anthony. We weten dat de Splinters wel degelijk oorlogen kennen: die kaste van Bemiddelaars is geëvolueerd, en wellicht zelfs bewust geëvolueerd om die te verhinderen. En ik geloof niet dat ze daar altijd in slagen. Dus waarom houden de Splinters hun wapentuig voor ons verborgen? Om dezelfde reden waarom wij de onze voor hén verborgen houden, luidt het voor de hand liggende antwoord, maar let wel: wij houden niet het feit verborgen dat we er wel degelijk wapens op na houden, of zelfs maar van welke aard die over het algemeen zijn. Waarom doen zij dat dan wél?’

‘Waarschijnlijk schamen ze zich ervoor,’ antwoordde Sally. Er ging een lichte rilling door haar heen toen ze de blik zag, die Rod haar toewierp. ‘Nou ja, zo heb ik het nu ook weer niet bedoeld — maar wel is het een feit dat ze al veel langer beschaafd zijn dan wij, en dat ze zich wel eens zouden kunnen generen voor hun gewelddadige verleden.’

‘Mogelijk,’ gaf Hardy toe. Peinzend snoof hij aan zijn glaasje cognac. ‘En misschien ook niet, Sally. Ik heb de indruk dat de Splinters iets belangrijks voor ons verborgen houden — en dat ze dat pal onder onze neus doen, om het zo maar eens te zeggen.’